Dünya tarihine “Gulca Katliamı” olarak geçen bu hadise, 1949 yılından beri işgalci Kızıl Çin hükümetinin Müslüman Doğu Türkistan halkına karşı uygulaya geldiği insanlık dışı baskı, zulüm, işkence, asimilasyon, ekonomik sömürü ve ırki aşağılama siyasetine karşı Doğu Türkistan Türklerinin başlattığı millî İstiklâl Hareketinin 429.'ncusunun adıdır.
Tarih 4 Şubat 1997 Doğu Türkistan’ın Gulca vilayetinde Kadir gecesi Kur’an okumak üzere bir evde toplanan Doğu Türkistanlı kadınların Çin’li polisler tarafından eve yapılan bir baskınla evden dışarı çıkarılması ve bu zorbalığa direnen kadınların üzerine ateş açmaları ile birkaç Doğu Türkistanlı kadınımızın şehid edilmeleri sonucunda patlak veren olaylar kısa sürede bütün Doğu Türkistan’a yayılmış ve bir “millî İstiklâl” hareketine dönüştü.
Netice itibariyle Doğu Türkistan halkı yüzlerce ve hatta Çin hükümetinin dünya kamuoyunun gözünden sakladıklarını da hesaba kattığımızda binlerle ifade edilebilecek sayıda evladını şehid vermiştir. O günlerde çifte standartçı bazı dünya haber kaynakları Çin’in ağzından aldıkları haberleri vermekle yetindiler. Dolayısıyla, böylesine eşine az rastlanır bir özgürlük savaşı ve uğrunda verilen sayısız şehid dünya kamuoyunun gözünden saklanmaya çalışıldı.
5 Şubat 1997 günü akşamı, Doğu Türkistan’ın Gulca şehrinde, Kadir gecesi münasebeti ile dini ibadetlerini yerine getirmek için toplanan bir grup kadın ve çocuk tutuklandı. Bu olaydan sonra tutuklananların akrabaları, suçsuz olan bu insanları serbest bırakmalarını istedi. Bunun üzerine Çinli polisler nezarette tutulan üç hanımı demir çubuklarla vurup, öldürerek saçlarından sürükleyip, cansız bedenlerini yakınlarının önüne atması ile başlayan olaylar kısa sürede büyüyerek bir halk ayaklanmasına dönüştü. Ramazan ayında çıkan bu olayların hızla yayılması ile halk tek vücut olarak hareket etti; Gulca ilinin merkez ve ilçelerine kadar yayıldı. Çin Halk Cumhuriyeti hükümeti olaydan sonra bölgeye çok sayıda asker sevk etti ve bu ayaklanmayı çok kanlı bir şekilde bastırdı.
