Bu makale, Türkiye’deki asgari ücret belirleme sürecini ve bu süreçte yaşanan ekonomik belirsizlikleri eleştirel bir dille ele almaktadır. Yazar, milyonlarca çalışanın büyük bir umutla beklediği yeni maaş rakamının açıklanmamasını “telaffuz edilemeyen bir gizem” olarak nitelendirerek toplumsal bekleyişe dikkat çeker. Enflasyon ve hayat pahalılığı karşısında asgari ücretlinin alım gücünün nasıl eridiği vurgulanırken, yapılacak zammın daha cebe girmeden fırsatçılar tarafından tüketileceği ifade edilir. Özellikle açlık ve yoksulluk sınırları ile mevcut maaşlar arasındaki uçurum, çeşitli oranlar üzerinden karamsar bir tabloyla sunulmaktadır. Kaynak, resmi komisyon toplantılarının yavaşlığını ve rakamların paylaşılmamasını, dar gelirlinin yaşadığı geçim sıkıntısı üzerinden ironik bir perspektifle sorgular. Sonuç olarak yazı, asgari ücretin sadece bir sayı değil, halkın sabır ve yaşam mücadelesi haline geldiğini etkileyici bir dille özetler.
Haberde deniyor ki…Asgari ücret için nefesler tutuldu…
Nefes ve tutulmak….
Şimdi efendim, ay tutulması var, güneş tutulması var…
Keşke nefes tutulmasıyla kalsaydı…
İnsanların nutku tutuldu…
Dili tutuldu…
Asgari ücretli düşmesin şaşmasın diye bir yerlere tutundu…
Bir şey diyecekti, üç kere yutkundu…
Haberler, yalandan müjdeler, üfürükten teyyare misali açıklamalar içlerine dokundukça dokundu…
Nefesini tutmuş asıl bekleyenler asgari ücretli ya da emeklilerden ziyade, güncelleme yapmak için ellerini ovuşturan fırsatçılar…
Asgari ücret açıklandığı andan itibaren güncelleme tuşuna basacaklar.
Zam alanların eline zamlı maaş geçinceye kadar ne var ne yok zamlandıracaklar pardon güncelleyecekler.
Hoş geldin yeni yıl diye esas onlar diyecek…
12 Aralık günü geldi geçti…18 Aralık günü de öyle…
Vuslat kaldı başka bahara derler ya hani…Açıklama muhtemelen aralık ayı içindeki bir başka tarihte…
*****
Asgari ücreti tespit komisyonu, ne açıklayacak? Yüzde yüz falan mı?
Fakirlik gibi, yoksulluk gibi sınırlar tarumar…
Telaffuzu beklenen, yüzde yüz dense bile zevahiri kurtarmayan bir rakam…
Denmiş ki, bazı kelimeler, bazı rakamlar, onun içindir ki, zor telaffuz edilir.
Aylar geçmiş, mevsimler geçmiş, yeni bir yıl geldi gelecek…
Ne getirecek?
Kim ne bilecek?
Ara zam pas geçilmiş, şimdi mi nefesler tutuldu?
Habere bak derler ya…
Ha kadere bak…
Ha habere bak…
İnsanlar nefes alamıyor…Bir de nefesler tutulursa, kalp dayanmaz maazallah…
Koskoca bir sene telaffuz edilemeyen rakam, ya bir ihtimal hakeme kalacak…Ya da işler hakeme varmadan, açıklanıp geçecek…
*****
Asgari ücret eşittir ortalama ücret…Çalışan her iki kişiden biri asgari ücretli…
Her ne kadar enflasyona ezilmediniz, ezdirilmediniz dense de enflasyon yemin billah valla billa benim bi günahım yok ben kim sizi ezmek kim dese de…
Enflasyon, asgari ücretliyi fena ezmiş durumda, hem de öyle böyle değil…
Bu kesimin başında iki dert var…
Biri kira diğeri gıda…Faturalar sırada…Asgari ücretlinin maaşı 22 bin 104 lira…Kira, maaşın benim gerisi beni ilgilendirmez havalarında…Maaş açlık sınırının altında…Türk-İş’in Kasım-2025 hesaplamalarına göre, açlık sınırı 29 bin 828 lira…
Yoksulluk sınırı ise yüz bin liranın az altında.
Açlık sınırına ulaşabilmek için yüzde 35 zam yapılması gerekiyor.
Rakamlar mı çıldırdı, oranlar mı, düşünülen ve düşünülemeyenler mi?
Asgari ücretli araf da kalmış gibi…
Açlık sınırına ulaşması bile mümkün görünmüyor. Ulaşsa bile, güncellemeler karşısında, maça en az üç sıfır mağlup başlamakla yüz yüze…Üstelik kale de kaleci yani kurtarıcı yok.
Kale boş…Enflasyona göre, güncellemelere göre hava hoş…
Sonrası müjdeler ve kutlamalar.
Yeni yıl geldi hoş geldi…Müjdeler olsun, gözün aydın olsun asgari ücretli, maaşına yüzde şu kadar zam geldi…Şu kadar çeyrek altın eder, şu kadar gram altın…
*****
Telaffuz edilemeyen kelimeler ve rakamlar kapsamına girme konusu ise bir hayli düşündürücü.
Asgari ücret konusu telaffuz edilmesi ve açıklanması zor mevzulardan biri.
Bu arada bir yıl boyunca bekleyen, bekle denilen, her şey insanlarda bekleyecek ne hal kaldı ne mecal.
Bekleme esprisi çoktan kayboldu…
Koca bir sene bekletilen bu insanları ay sonuna kadar bekletmenin bir esprisi de…
Neden böyle?
İşte öyle…
Dünyanın en zor telaffuzu nedendir bilinmez rakam üzerine olanı…
Bu garip telaffuz hikayesi de her defasında asgari ücretliye mi denk gelir bilemiyoruz.
Sen bir sene bekle, günü güne ekle, gel aralık ayına, zurnada peşrev olmaz ne çıkarsa bahtına…
Asgari ücret için demişlerdi ki, ilk toplantıda rakam telaffuz edilmez…
Neden edilmez, niçin edilmez?
Nedir bu telaffuz edilmez lafının arkasındaki sır?
Tarihi bir cümle demek yetmez, altı iki kere de çizilmeli…
*****
Asgari ücret tespit komisyonu yıllardan beri ilk toplantılarında rakam telaffuz etmez.
Sanki telaffuz edilse kıyamet kopacak…
İnsanlar telaffuz edilmesi beklenen rakamı üç yüz kusur günden beri beklemiyorlar mı?
Bazılarımıza göre aralık ayı beklentiler konusunda oldukça tatlı bir ay olabilir.
Ancak bekleme noktasında sizce de kantarın topuzu kaçmadı mı?
Ne diyordu, rahmetli Kayahan…
“Bir yemin ettim ki dönemem…”
Telaffuz da yemin etmişler kervanına katılmış olacak ki, her harfi titriyor garibin…
Asgari ücretli bir koca sene bu rakamın telaffuzu için bekledi…
Ne menem bir telaffuzmuş bu böyle diyenleri belli ki duyan yok…
Dillerde olumsuz bir kelime olan telaffuz…
Hava buz, ortam buz, ortalık buz…
Tahminler tuz buz…
Ne zor şeymiş, bir rakamı telaffuz…
Halbuki, zorlaştırmayınız, kolaylaştırınız diye ne güzel tavsiyeler var dilimizde ve manevi hoşgörü dairemizde…
*****
Telaffuzu bıraksanız kendi haline…Söyle gayrı da ne olacaksa olsun deseler, yeminle aralık ayının ilk günü ne denecekse söyler geçerdi telaffuz…
İşlerinin adı ne, ay sonuna kadar bekleyiversinler denir gibi bir hava…
Güzel Türkçemizde sabır taşı çatlama tabiri var ya hani…İşte bu telaffuz edilemeyen rakam yüzünden sabır taşı paramparça…Umutlarda öyle…Hayal kırıklığı diz boyu…
Şu anda ülkenin en önemli meselelerinden biri de bu telaffuzu geciktirildikçe geciktirilen asgari ücret rakamının telaffuzu meselesi…
Ne olacak?
Aralık ayının son günlerine kadar telaffuz edilemeyen rakam meselesi uzayacak…
Tahminler havada uçuşacak…
Bilen bilmeyen konuşacak…
Hiç kimse de çıkıp, ey asgari ücretli, sen ne istiyorsun diye sormayacak…
Aheste çek kürekleri mehtap uyanmasın derler ya hani…
Asgari ücretin telaffuzu meselesinin hiç mi hiç acelesi yok…
*****
Ne deniyordu?
Aralık ayını bekleyin…
Bekledi asgari ücretliler, aralık ayı geldi neredeyse yarısı oldu olacak…
Ne çıktı karşılarına?
İlk toplantıda bu ücretin belli olamayacağı…Öngörülen toplantı sayısı dört. İlk ikisi yapıldı, geriye kaldı iki toplantı…
Yıl bitmeye ne kaldı?
On gün kadar bir şey…
Ne mi olur asgari ücret?
Biz tahmin ede duralım, Dış basın bizden önce açıkladı.
Yüzde yirmi beş olacak dedi…
Biz bir koca sene beklettiğimiz, ara zam gibi, refah payı gibi, seyyanen gibi ekonomik enstrümanları kullanmaktan bugüne kadar imtina ettiğimiz asgari ücretliye ne vereceğimizi telaffuz edemiyoruz.
Asgari ücretliyi aralık ayının sonuna kadar bekletmenin, ne olacak diye merak ettirmenin kime ne yararı var? Bir koca sene beklemişlere reva mı bu bekleyiş? Telaffuz edilemeyen ne?
Biliyoruz…Farkındayız…Az daha sabır…Diye diye aralık ayını bulan ötelemenin ta kendisi…
Zaten zam 1 Ocak’tan geçerli. Asgari ücretlinin eline geçinceye kadar şubat ayını buluyor.
Şubat’a gelinceye, para eline geçinceye kadar da iğneden ipliğe yapılan zamlardan, kendine zam yapıldığını anlayamıyor bile asgari ücretli.
Fiyatlara dokunuş ve güncelleme yapacak olanlar, ellerinde bir tomar etiket bekliyorlar.
Telaffuz edilmeyi bekleyen rakam işte böyle bir rakam…
*****
Tespit komisyonunun ikincisinde de işçi yine yoktu…
Asgari ücret ne olacak konusu telaffuz edilmedi diye açıklamalar yapıldı.
Ne zormuş bu telaffuz diye düşündü yine herkes…
Teamül, dört toplantı sonrasında rakamın açıklanması…Aralık ayının sonuna kadar sayılı günler kaldı. Gün dediğiniz, akşamdan sabaha geçip gidiyor. Yıl bitiyor, 2025, benden size hayır yok, hadi bana eyvallah demeye çoktan başladı.
Giderayak, asgari ücret rakamını açıklamak 2025’in son görevlerinden biri…
Öyle olunca da…
Asgari ücretliye göre ne mi olur Asgari ücret?
Yüzde yirmi beşi aşmaz…Otuza yaklaşmaz…Otuz beşe dili varmaz…Kırk ister amma olmaz…Elliye zaten ulaşmaz… Elliden ötesi, telaffuzun kesilir kalır nefesi…
