Orta Doğu’nun kadim kültürlerinden birine sahip olan İran, bugün derin bir çöküşün içinden geçiyor. Ekonomik kriz, toplumsal çürüme, uluslararası yalnızlık ve askeri yetersizlikle birlikte ülke artık sadece içten değil, dışarıdan da kolayca hedef alınabilir hâle geldi. Peki, İran bu noktaya nasıl geldi?
Dinci Rejimler Bilgi Üretmez
Dinci ideolojiler bilgi ve bilim üretmez. Çünkü bilim, sorgulamayı; sorgulamak ise özgür düşünceyi gerektirir. Oysa din temelli yönetimler mutlak itaati esas alır. İran’da da durum budur. Bilim yoksa teknoloji de gelişemez. Teknoloji üretmeyen bir ülke, güvenliğini sağlayamaz. Bugün İran, gece yarısı yatağında uyuyan generallerinin 1500 kilometre öteden füzelerle vurulmasına seyirci kalıyor. Çünkü savunma sistemleri yok denecek kadar zayıf.
Bir Rejimin Çöküş Anatomisi
İran’ın bugünkü durumu tesadüf değil. Aşağıdaki başlıklar, rejimin yıllar içinde nasıl bir yıkıma yol açtığını gösteriyor:
- Fakirleştirilmiş bir toplum: Yolsuzluk, yaptırımlar ve kötü yönetim yüzünden halk temel ihtiyaçlarını bile karşılayamaz hâle geldi.
- Halkından nefret eden bir yönetim: Baskı, sansür, işkence ve infazlarla rejim, kendi vatandaşını sürekli düşman gibi görüyor.
- Dini temelli haydut bir molla rejimi: Laik hukuk ve demokratik temsil yerine mezhepçi bir teokratik sistem dayatıldı.
- Delik deşik edilmiş bir istihbarat sistemi: Rejimin en kritik noktalarına sızan unsurlar, İsrail’in içeride ciddi bir istihbarat ağı kurmasını sağladı.
- Yetersiz değil, neredeyse sıfır olan hava kuvvetleri: Modern hava savunma sistemlerinin eksikliği, ülkeyi dış müdahalelere tamamen açık hâle getirdi.
Gerçeklikle Bağ Kopmuş
Bugün İran yönetimi, yıllarca kendi halkına anlattığı efsanelere kendisi de inanmaya başlamış durumda. “Direniş ekseni”, “manevî zaferler”, “büyük şeytanla mücadele” gibi kavramlarla halkı uyutmaya çalışan bu rejim, gerçeklerin sert yüzüyle karşılaşınca ne yapacağını bilemez hâlde.
İsrail’in gerçekleştirdiği nokta atışı saldırılar, sadece askeri zafiyeti değil, aynı zamanda iç güvenlik zafiyetini de gözler önüne serdi. Bu kadar içerden bilgi sızabiliyorsa, bu sadece dış müdahale değil, aynı zamanda halkın da rejimden koptuğunun göstergesidir
İran, kendi ürettiği hayallerin içinde boğuluyor. Molla rejiminin sürdürülebilir olmadığı artık yalnızca dış gözlemcilerin değil, içerideki halkın da farkında olduğu bir gerçek. Bilim, teknoloji, özgürlük ve hukuk olmadan ne kalkınma sağlanabilir ne de güvenlik. İran’ın düşüşü, aslında tüm dinci otoriter rejimlerin kaçınılmaz sonunu gösteriyor.
