Bu makale, Bolu’da bir ilçe kaymakamının makam aracına nizamiyeden giriş yaparken güvenlik gerekçesiyle ayna tutularak bomba araması yapılması üzerine çıkan hukuki süreci anlatmaktadır. Kontrol emrini veren teğmenin, protokol kurallarına aykırı davrandığı gerekçesiyle disiplin cezasına çarptırılması ve görev yerinin değiştirilmesi temel çatışmayı oluşturmaktadır. Yargıya taşınan olayda, mahkeme söz konusu güvenlik uygulamasının şahsi bir tavır değil, yürürlükteki güvenlik talimatlarının bir gereği olduğuna hükmetmiştir. Sonuç olarak, personelin hem birliği hem de mülki amiri korumayı amaçladığı belirtilerek verilen ceza hukuka aykırı bulunmuş ve iptal edilmiştir. Bu kaynak, kamu bürokrasisindeki hiyerarşik güç kullanımı ile güvenlik prosedürlerinin uygulanması arasındaki gerilimi bir yargı kararı üzerinden örneklendirmektedir.
Ülkemizin her türlü terörün hedefi haline getirildiği malûm. Buna karşı alınan güvenlik önlemlerinin kağıt üzerinde kalmayıp uygulanmasının ne denli önemli olduğu da ortada.
Hatırlanacaktır; bundan yaklaşık 1,5 yıl önce 25 Temmuz 2024’te Bolu’nun Dörtdivan İlçesi’nde şöyle bir olay yaşandı:
Dörtdivan İlçesi’nin Kaymakam Vekili Oğuz Yiğit, İlçe Jandarma Komutanlığı’na gittiğinde nizamiye girişinde makam aracının altına ayna tutularak bomba kontrolü yapıldı. Ondan sonra aracın girişine izin verildi.
İşte buna sinirlenen Kaymakam Vekili Yiğit durumu rapor edince, İlçe Jandarma Komutanı Teğmen S.B.S. görevden alınıp Bolu İl Jandarma Komutanlığı emrine çekildi ve hakkında soruşturma başlatıldı.
Soruşturma kapsamında mülkiye müfettişlerince ifadesi alınan Teğmen S.B.S., gerek Jandarma Genel Komutanlığı İstihbarata Karşı Koyma ve Koruyucu Güvenlik Yönergesi’nde gerekse Bolu İl Jandarma Komutanlığı’nın 2020-2023 yılları arasındaki emirlerinde, “nizamiyeden giriş yapmak isteyen tüm resmi ve sivil araçların kontrolünün yapılacağına” dair hükümler bulunduğunu, ayrıca Foça Komando Okulu’nda katıldığı terörle mücadele kurslarında, araçlara ne kadar kolaylıkla patlayıcı yerleştirilebileceğini öğrendiğini anlatıp, “Kaymakamın makam aracının girişi sırasındaki uygulama, arama işlemi olmayıp, araç altı kontrol işlemidir.” dedi.
Buna karşılık Bolu Valiliği, kamera kayıtlarının incelenmesi sonucunda 23-25 Temmuz tarihleri arasında nizamiyeden giriş yapan 26 aracın hiçbir şekilde kontrol edilmediğinin, sadece Kaymakam Vekilinin aracının bekletilerek kontrol edildiğinin görüldüğünü açıkladı.
Soruşturma neticesinde Bolu İl Jandarma Komutanlığı Disiplin Kurulu, “ilçe sınırları içinde bulunan genel ve özel kolluk kuvvet ve teşkilâtının amiri” konumundaki kaymakamın aracının kontrol edilmesinin “gereksiz bir işlem olduğu” gerekçesiyle Teğmen S.B.S.’nin “Resmi Protokol Kurallarına Aykırı Tavır ve Davranışlarda Bulunmak”tan üç gün aylıktan kesme cezasıyla cezalandırılmasına karar verdi. Ancak bu ceza, daha önce bir disiplin cezasının bulunmaması, işlenen fiil sonucunda herhangi bir kamu zararının oluşmaması ve personelin herhangi bir kastının bulunmaması nedeniyle “kınama” cezasına çevrildi.
Teğmen S.B.S.’nin avukatı İbrahim Yılmaz da bu cezanın iptali için Bolu İdare Mahkemesi’ne dava açtı.
Bolu İl Jandarma Komutanlığı, yapılan işlemin hukuka uygun olduğunu öne sürüp davanın reddine karar verilmesini isterken İdare Mahkemesi geçtiğimiz günlerde aldığı kararla Teğmen S.B.S.’ye verilen kınama cezasını oybirliğiyle iptal etti.
İptal gerekçesinde; Jandarma Genel Komutanlığı ile Bolu İl Jandarma Komutanlığı’nın yayımladığı emirlere dikkat çekildikten sonra şöyle denildi:
“Bu durumda; davacının kendisine usulüne uygun olarak verilen emirleri yerine getirdiği, kaymakamlık aracının altının ayna vasıtası ile kontrol edilmesinin hem birliğin hem de araç içerisindekilerin güvenliklerinin sağlanmasına yönelik olduğu, bu durumun protokol kurallarına aykırı olmadığı gibi görgü kurallarını da ihlal etmediği, aracın içerisinin yahut kapalı alanlarının kontrol edilmediği, sadece altına ayna tutulmak suretiyle olası bir tehlike ve tehdide karşı önlem alındığı, bu önlemlerin alınması gerektiğinin Jandarma Genel Komutanlığı ile İl Jandarma Komutanlığı tarafından yayımlanan emirlerle belirtildiği, personelin talimatları yerine getirdiği, bu talimatların yerine getirilmemesi durumunun sorumluluk doğuracağı görüldüğünden, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”
Bu süreçte Teğmen S.B.S.’nin Üsteğmenliğe terfi ettiğini ve otoyol jandarma komutanı olarak görevlendirildiğini de kaydedelim.
