Meslek ve ahlâk sahibi olmak…
Meslek ve ahlak sahibi olmadan dava sahibi olunamayacağını en iyi bilen Akif’tir.
Şair, yazar, gazeteci, üniversite hocası, cemiyetçi, vaiz, mütercim ve veteriner hekim olarak Mehmet Âkif aynı zamanda örnek bir ahlâkçı ve dâvâ adamı idi.
Fen bilimleri tahsili yaparak ve fakat İslâmî ilimlerden nasibdâr olarak mâzimizden emanet değerleri de medeniyet meşalesi gibi taşıyarak samimiyet ve hüner kavramına layık-ı veçhile sadık kalmak, bu uğurda hizmetler yapmak, eserler vermek mümkündür.
Sezai Karakoç’un Mehmet Âkif’in o muhteşem eseri Safahat’ın yedi bölümünü tahlil ederken ifade ettiği biçimde önce genel sosyolojik çerçeveyi, ardından spekülatif yapıyı, ardından Hakk’ın sesleriyle bir fikrin doktrin çerçevesinin oluşturulması, sonra Fatih Kürsüsünde siyasi yapıyı, peşinden savaş sosyolojisini, gelecek zaman kurgusunu ve en son metafizik örgüyü tamamlamak hepimize bir iş ve iman düzeni terkibi sunmaktadır.
Onun fen bilimleri tahsili yapması, o zamanın da en önemli mesleklerinden veteriner hekimliği (baytarlığı) seçmesi ve edebiyat muallimliği, milli mücadele hatipliği vaizliği, yazarlığı, Sebil-ür Reşad ve Sırat-ı Müstakim dergiciliği yanında bu mesleği bilfiil arazide çalışarak ve Halkalı Mektebi’nde hocalık yaparak deruhte etmesi sadece iman ve fikir yönüyle değil; mesleki olarak da memleketimizin bütün tarım camiasına önderlik etmektedir.
MESLEK SAHİBİ OLARAK BİR İŞE YARAMAK ASGARİ AHLAK ŞARTIDIR
Akif, sadece meslektaş ve fikirdaş olarak değil örnek alınması gereken yüksek bir karakter numunesi olarak da hayatımıza ve iş ahlâkımıza yön vermelidir. Onun veteriner hekimliği sırasında müdürünün görevden alınması karşısında kendisiyle kimsenin bir alıp veremediği yokken istifa etmesi iş dünyası ve bürokrasi hayatımız açısından unuttuğumuz bir davranış kodunu hatırlatmaktadır.
Akif’in samimiyet, hüner ve iş ahlâkı yanında mesuliyet, aşk ve merhamet açısından da örnek bir model olduğunu biliyoruz. Nurettin Topçu’nun vuzuhla ortaya koyduğu mesuliyet, hürmet, merhamet, hüner ve aşk modeli doğrudan Âkif’ten esinlenmedir ve bu büyük felsefe adamının da tıpkı Sezai Karakoç’un Mehmet Âkif kitabı gibi hacimce küçük dev bir Mehmet Âkif kitabı bulunmaktadır. O, bize sahip olduğumuz güzel Türkçeyi doğru ve zengince kullanmada da rehberdir. Zira o sokak Türkçesinden meyhane Türkçesine, cami Türkçesinden dergâh Türkçesine, medrese Türkçesinden mektep Türkçesine kısacası hayatın bütün alanlarındaki insanların diline yabancı olmayan bir zengin dil kullanmaktadır. Üstelik de bunu geleneğin emaneti kalıplarda, vezinlerde, ölçülerde kullanma becerisi göstermektedir.
Fikir ile şiir, dil ile gönül, iman ile teknik buluşmaktadır.
Âkif’in en orijinal tarafı, tenkitçiliğidir. Hiciv bir sanat olarak şiirinin mihveri olur zaman zaman…
En yüksek sanat olarak hiciv “medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar” mısraında bir heyakil gibi yükselir.
Hicivde en çarpıcı eleştiri Müslümanlara yönelmektedir. En ağır tenkitleri daha çok Müslümanlar için kullanmıştır. Bu da aslında onun samimiyet diye daha Safahat’ının başında anlattığı karakter temelinin bir yansımasıdır. İçe dönük tenkit, Mehmet Âkif’in samimiyetinin en büyük delilidir.
Örnek Şahsiyet: Hayatı mı Eseri mi Daha Yüksek?
Ölümünün üzerinden üç çeyrek asır geçmesine rağmen, her dem taze olan fikir ve his dünyası ile aramızda yaşayan düşünür olan milli şairimiz hakkında yüzlerce kitap yazıldı. Bu boşuna değil. Evlerimizi yüzlerce yıldan beri Kur-an süslüyor. Ondan bu yana da Safahat, Kur-an’ın yanında bir başka kitap olarak bu milletin âdeta kaynak kitabı, anayasaların üstünde mutabakat metni olarak yerini bulmuş gibi… Köylüsünden kentlisine, avamından havasına, her gönle hitap etmesini bilen şair, mütefekkir, devlet adamı, önder, mücahit ve bürokrat… O’nun sayılabilecek daha birçok vasfı var. Mehmet Âkif’in Veteriner Hekimliği, ondan söz edenlerin her nedense ya hiç aklına gelmez yahut ender olarak hatırlanır. Mehmet Âkif’in düşünce dünyasında Veteriner Hekimliğinin kazandırdıklarının ne kadar önemli olduğu herkesin bilmediği bir konudur.
Mehmet Âkif, yirmi yıl Veteriner Hekim olarak görev yaptı. Bu görevi sırasında Darülfünun’da Edebiyat dersleri de verdi. Meşrutiyet ilanıyla da dergi çıkararak sosyal sorumluluğun en aktif alanında hizmet verdi. İstifa yoluyla görevinden ayrıldığı zaman Veteriner Genel Müdür Yardımcısı idi. Haksızlık karşısında yirmi yıllık meslek hayatından istifaen ayrıldı. Birincilikle bitirmişti O, Baytar Mektebi’ni. Önemli bir makamda da görev yapıyordu. Nâzırın kendisiyle bir alıp veremediği yoktu. Ama O, müdürünün haksız yere alınması karşısında istifa etmeyi bilmişti.
1908’de dergi çıkarmaya başladığında aynı zamanda meslekî olarak da bir çeşit sivil toplum faaliyetine katıldı. Aynı yıl kurulan Türkiye’nin ilk veteriner derneği “Osmanlı Cemiyeti İlmiye-î Baytariyesi”nin kurucusu oldu. İlk veteriner dergilerinden biri olan “Mecmua-i Fünun-u Baytariye”nin yayın kurulu üyeleri arasında yer aldı.
Mehmet Âkif’in önderlik ettiği mesleki derneklerden bir diğeri 1910 yılında kurulan “Baytar Mektebi Alisi Mezunin Cemiyeti”dir. Bu cemiyet, “Risale-î Fenn-î Baytari” adlı yayın organı çıkarıyordu. Âkif bu dergiyi de yönetiyordu. Mehmet Âkif’i Veteriner Hekimlik mesleğinin meseleleri ile bu derece ilgili kılan neydi? Hiç şüphesiz bu mesleğe olan inancı…
