Eğitim “kişide istendik davranış geliştirebilme yeteneğidir”. Öğrenmeyle farkı, öğrenen insan istenmeyen şeyleri de alır ve davranış haline getirir. Öyleyse eğitim neyi istediğini bilmektir. Ne yapmak istediğini de bilmektir. Eğitimin temel de iki amacı vardır. Birincisi bugüne yönelik hedefler, ikincisi yarına yönelik hedeflerdir. İkinci hedef daha da önemlidir. Ancak etkileri çok uzun yıllar sonra görülür. Okul Öncesi eğitimin hedefi biraz daha uzaklara doğru düşer. Bu dönemde alınan eğitimin yansımaları insanın tüm hayatının renklerini oluşturur.
Aslında çocuğun içinde gerçeği bulmaya yönelen bir hazine vardır. Ama biz bu özü bozabiliriz.
Peki, bunu nasıl yaparız?
Eğitim adına..
Eğitim verenin temel özelliği, alan bilgisine sahip olmasıdır. Bir okul öncesi eğitimi öğretmeni, 3-6 yaş çocuğunun özelliklerini iyi bilmelidir, ayrıca eğitim bilgisine sahip olmalıdır ve tecrübelenmelidir… Gelişimin hızlı olduğu dönemler kritik dönemlerdir. Çünkü bu kritik dönemlerde çocuğun duyarlı olduğu alanlar vardır. Örneğin 4 yaş hayal gücünün gelişmeye başladığı fakat çocuğun bunu kontrol etmekte güçlük çektiği, hatta hayal gücündeki kontrolsüzlükleri dillendirdiği de bir dönemdir. Fakat çocuk bildiklerinin dışındaki bir şeyi de hayal edemez. Hayal gücü sayesinde fanteziler üretir, problemler yaratır ve bu problemlere çözüm yolları bulur. Ama aynı zamanda genellemelerde yapabilir. İşte tam da bu dönem çocukların önyargılar oluşturmaları için uygun bir zaman olabilmektedir.
Ön yargı nedir?
Psikoloji; önyargıyı, her hangi bir özel bilgiye dayanmayan, kişisel davranışların bir öğesi ya da bir düşüncesi olarak görmektedir.
Ya da
“Önyargı bir kimsenin bir şeyi bildiğini kontrol etmeksizin kabul ettiği şeylerin tümüdür.” Diye ifade edilebilmektedir.(1)
Bilgisi olmayan ya da bilgiyi doğru kullanamayan insanlar, önyargılarıyla hareket ederler. Biz bunlara “Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olanlar”, “İçinde büyütenler”, “ahkam kesenler”, “hariçten gazel okuyanlar” deriz.
İyi bir şey midir?
Elbetteki hayır.
.Neden?
Çünkü kaynağı gerçekler değildir. Kişinin kendi fikridir. Ancak bu fikirde sağlıklı temeller üzerine oturmamaktadır.
Örneğin; Önyargılı insanlar için, bütün kaynanalar kötüdür. Bütün zenciler kötüdür(2). Yaramazlar kötüdür. Söz dinlemeyenler kötüdür….
Okul öncesi dönemde önyargılar nasıl oluşturulur?
1- Şekilsel benzerliklerden genellemeler yapmak,(Kız çocuklarına: bütün erkekler kötüdür.-Erkek çocuklarına: “bütün kızlar zavallıdır” diye düşündürmek ve Sonra birbirinin oyunda dahi elini tutmayan okul öncesi çocuklar gözlemlemek)
2- Derin korku yaratmak(öcü geliyor! Gibi)
3-Çocuğa anlatılan hikâyeler, masallar, efsaneler,(örneğin; bir dudağı yerde, bir dudağı gökte devler, cücelerle dolu bilinmezlikleri düşündürmek) Bilinmeyen karşı köy hakkında çocukları korkutan hikâyeler anlatmak.
4- Kendi korkularımızı yansıtmak ve çocuğun model almasını sağlamak,(Fare görünce bağırmak ve çocuğunda artık fareden korkması)..
5-Ödüller ve cezalar vermek…vs vs..
ve daha bir sürü sebep çocuklarda önyargılar oluşturmaya neden olmaktadır. Zihinsel anlamda güçlü olmayan çocuğun bu durumlarla baş edememesine bütün hayatını engelleyecek bir genelleme yapmasına neden olmaktadır.
Okul Öncesi eğitimin amacı çocuğa engeller oluşturmak değil, çocuğun kendi kendisine öğrenmesine, tecrübeler edinmesine, kendisini anlamasına, çevreyi tanımasına, olayları algılayıp bir değer elde etmesine yardım etmek olmalıdır.
Peki, bunları yapmak ne ister?
Ustalık ister.
Ustalık nasıl kazanılır? Alanda kazanılır..
4-5-6 yaşındaki çocuklar alanda bilgisi olmayan insanların eline bırakılırsa o çocuklar ancak o öğretmenin deney gurubu olur. Hem de sonuçları bilinmeyecek bir deney gurubu olur.
Peki, sonuç ne olur?
Öğretmen usta olur…
Özetle bu ülkede herkes okul öncesi eğitimi öğretmeni olur, Ama işte böyle olur..
Eğitim veren çok, eğitim almaya açık olan çok, fakat bu eğitimleri denetleyen yok..
KAYNAKÇA
1-http://www.nuveforum.net/1731-genel-kultur-o-o/67948-onyargi-nedir/(2011)
2-http://www.harbiforum.org/felsefe-psikoloji-sosyoloji/19309-onyargi-nedir.html
