Öncelikle, nerede, kim ve ne gibi sorun ile karşı karşıya olduğunu ayrıntılı olarak tespit etmek ve çözüm önerilerini sektör bazında planlamak gerekmektedir. Her deprem sonrası ağıt yakmak isteyemiyor isek bilim insanlarının görüşlerini alarak katılımcı bir anlayışla, çok yönlü ve çok zamanlı kapsamlı bir “Depremden Çıkış” planı hazırlanmalıdır.
Depremin etkilediği iller ülke çapındaki bitkisel üretimin yüzde 20,9’unu, tahıllar ve diğer bitkisel üretiminin yüzde 12’sini üretirken, toplam işlenen tarım alanının yüzde 14,5’ine, büyükbaş hayvanların yüzde 12’sine ve küçükbaş hayvanların 16.3’üne sahip. TÜİK 2022 yılı verilerine göre depremden etkilenen 10 ilde 2 milyondan fazla büyükbaş ve 9 milyondan fazla küçükbaş hayvan bulunurken, bu ülkedeki hayvan varlığının yüzde 15’ine denk geliyor. Deprem bölgesindeki tarım arazisi miktarı yaklaşık 3,7 milyon hektar, kayıtlı çiftçi sayısı yaklaşık 270 bin.
Bu cümleden olarak tarım sektöründe öncelikle yapılması gerekenleri şöyle sırlayabiliriz.
- Çiftçiler ve yetiştiricilerin çifti kayıt sisteminden de yararlanılarak alet, ekipman, barınak ve canlı hayvan kayıpları tespit edilmelidir.
- Deprem bölgesindeki çiftçilerimizin üretimde kalmaları için en az bir yıl süreyle ücretsiz girdi (yem, gübre, mazot, ilaç, tohum) desteği sağlanmalıdır.
- Ziraat Bankası Türkiye Tek Yürek kampanyasına 20 milyar TL, bağış yaptı. Bu bağışın öncelikle bankanın misyonuna uygun olarak tarımsal üretim ve çiftçiler için kullanılmalıdır.
- Deprem bölgesindeki çiftçilerin tarımsal kredi, elektrik ve sulama borçları affedilmelidir.
- Kent ve köylerin yeniden inşasında, tarım alanları üzerinde yeni yapılaşmalara izin verilmemelidir.
- Depremden zarar gören birbirine yakın köylerin, tarımsal faaliyetlerini sürdürebilecekleri şekilde birleştirilerek “TARIM KENTLERİ” şeklinde inşa edilmelidir. Böylece hem çiftçilerimiz kentlerde olan imkanlara kavuşmuş olacak hem de üretimlerini daha verimli bir şekilde sürdürebileceklerdir.
- Hasar gören tarımsal sulama kanalları hızla onarılmalıdır.
- Bölgedeki hayvanların yem ihtiyacı acilen karşılanmalı, günlük üretilen süt ve yumurta gibi hayvansal ürünlerin pazarlamasında yaşanan sorunlar giderilmeli, mümkün olmadığı hallerde bu ürünler devlet tarafından satın alınarak depremzedelerin gıda yardımlarında kullanılmalıdır.
- Deprem bölgesinde zarar gören hayvan barınakları hızla devlet desteği ile yeniden inşa edilmelidir.
- Muhtemel Hayvan hastalıklarına karşı koruyucu tedbirler alınmalı, bölgedeki tüm hayvanlar şap ve koyun çiçeği gibi hastalıklara karşı hızla aşılanmalıdır.
- Gıda yardımlarının sağlıklı koşullarda depolanması sağlanmalı, ihtiyaç planlaması yapılarak kademeli dağıtıma geçilmeli, gelen gıda yardımları kontrol edilerek raf ömrü dolmuş ve bozulmuş gıdaların dağıtımı engellenmeli, gıda güvenliğine dönük tedbirler hızla uygulamaya geçirilmelidir.
- Depremin yönetilebilir bir afet olduğunun bilincinde olarak geleceğe dönük olarak erken uyarı sistemlerinin kurulmasına, depreme dirençli bina stoklarının oluşturulmasına derhal başlanmalıdır. Öte yandan her seviyedeki okullarda müfredata yer bilimleri dersleri ilave edilmeli ve deprem anında nasıl davranılacağı konusundan tüm iletişim kanalları kullanılarak halk eğitilmelidir.
