Avrupa Birliği, Çin ile imzaladığı yatırım anlaşmasının Avrupa Parlamentosu’ndaki (AP) onay aşamasını durdurdu. Pekin yönetiminin Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlaline sebep olan politikalarına mukabelen hayata geçirilen yaptırımların yarattığı gerilim buna yol açtı.
6 yıl süren müzakerelerin ardından prensipte anlaşan Avrupa Birliği (AB) ve Çin, 30 Aralık 2020’de yeni yatırım anlaşmasını imzalamıştı. Bu anlaşma sayesinde Avrupalı şirketlerin Çin pazarına daha kolay erişebilmesi ve diğer şirketlerle daha kolay rekabet edebilecek hâle gelmesi amaçlanıyor.
Ancak AB, Çin ile imzaladığı yatırım anlaşmasının Avrupa Parlamentosu’ndaki (AP) onay aşamasını durdurdu.
30 Aralık’ta imzalanan söz konusu anlaşmanın AP’de onaylanmasına yönelik girişimin askıya alınmasının ardında Brüksel ile Pekin arasındaki gerilimin yattığı iddia ediliyor.
Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis, konuya ilişkin yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “AB’nin Çin’e yönelik yaptırımları ve Çin’in AB üye devletlerine ve Avrupa Parlamentosu milletvekillerine karşı yaptırımlarının bulunduğu bugünkü ortamda, bu anlaşmanın onaylanmasına olanak sağlayan bir durum söz konusu değildir.”
“AB ile Çin arasındaki ilişkilerin kapsamını göz ardı edemeyiz” diyen Dombrovskis “Her durumda anlaşmanın altında yatan sebepler hâlâ geçerli. Çin’le ilişkilerde hep bir asimetri var ve bu anlaşma bu asimetrinin çözülmesi için bize yardımcı olabilir” şeklinde bir yorum yaptı.
Mart ayında AB, 30 yıldan beri ilk kez Çin’e yönelik yaptırım kararı almıştı. Böylece Batılı müttefikleriyle ortak bir tutum belirleyen AB, katil Çin’in Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlaline sebep olan politikalarına mukabelen dört Çinli yetkili ve bir kurumu hedef alan yaptırımları hayata geçirmişti.
Çin’den Yaptırım Misillemesi
Çin, bu gelişmeye ani ve sert bir yanıtla karşılık verdi. Çin Dışişleri Bakanlığı, aralarında beş AP milletvekilinin de yer aldığı on kişiye ve ayrıca AP İnsan Hakları Alt Komitesinin de dâhil olduğu dört kuruma yönelik yaptırım kararı alındığını açıkladı.
Pekin yönetimi ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve İngiltere’den bazı milletvekillerini de kara listeye aldı. Böylece toplam yaptırım uygulanacak kişi ve kurumların sayısı 30’a ulaştı.
AP’den Karşılık
AP’nin yüzde 45’ni oluşturan ve parlamentonun üç ana siyasî partileri olan Sosyal Demokratlar, Liberal Avrupa’yı Yenile ve Yeşiller, Çin’in misilleme olarak ilan ettiği yaptırımlar sürdüğü müddetçe askıya alınan mezkur yatırım anlaşmasının da AP’de onaylanması için tartışmaya açılmayacağını bildirdi.
