Gencehan Tunay: “Türklük bilinciyle hareket eden her bireyin, en uzaklardaki soydaşlarımızı hatırlaması, onlara destek olması bir görevdir.”
Zafer Partisi Türk Dünyası’ndan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gencehan Tunay unutulan Türk topluluklarından Tuba Türkleri (Kuzey Altay Türkleri Türkleri) hakkında bilgilendirici bir paylaşım yaptı. Tunay’ın paylaşımı şu şekilde:
“Rusya’da Altay Cumhuriyetinde Altay Türkleri arasında yaklaşık 2500 kişilik nüfusa sahip bir Türk topluluğudur. Kendilerini “Yış Kiji” (Kara Orman İnsanı) olarak tanımlarlar.
Tuba Türklerinin kökeni, Altaylı ve Teleüt kabileleriyle karışarak Türkleşen Samoyedlere dayandırılmaktadır. Göktürk Kağanlığı’nın yıkılmasının ardından, Tölös, Tirgeş ve Tokuz-Oğuz kabilelerinin Altay bölgesine gelerek Tuba Türklerini oluşturduğu düşünülmektedir.
Avcılık, tarım, hayvancılık, arıcılık ve kerestecilik gibi geçim kaynaklarıyla uğraşırlar. El sanatları, keçe dokumacılığı ve ahşap işçiliği oldukça yaygındır. Ayrıca, kıyafetleri geleneksel olarak tuval bezinden olup, kadınlar çiçek desenli, geniş kollu elbiseler giyerler.
Tuba Türklerinin dili, eski Uygur Türkçesine yakın olup, Altay dil ailesinin Kuzey Altay grubuna aittir ve Uygur alt grubuna dahildir. Ayrıca, Altay Türkleri arasında yer alan Sagay, Karagaz ve Koybal lehçelerine yakın bir dil kullanımı vardır.
Tuba Türklerinin dili ve kültürü, Rusça ve yerel Altay dili nedeniyle tehdit altındadır. Ana dillerini yalnızca ileri yaştaki Tubalar konuşurken, gençler arasında bu dili bilen neredeyse hiç kimse kalmamıştır. Dilleri kaybolma riskiyle karşı karşıya olsa da geleneksel inanç ve kültürlerini, özellikle Şamanizm ritüelleriyle, yaşatmaya devam etmektedirler.
Tuba Türkçesinden örnekler:
- Çanıma odur ( yanıma otur);
- Kunduz suğluğ çerde polar (kunduz sulu yerde olur);
- Suğ çerge singe perdi (su yere sini-verdi);
- Pisting Tuba kammnarı Mool sözün pilbes (bizim Tuba kamları /şamanları/ Moğol sözünü (dilini) bilmez);
- Toy polza ır ırlar, arağa içer, çay içer ( Düğün olursa şarkı söyler, rakı içer, çay içer);
- Sen mengi piller senbe? (sen beni bilir misin?)
Gündelik yaşamlarında eski Türk inançlarının, özellikle Altay-Yenisey Şamanizminin etkileri devam etmektedir. Moğol rahipleri, Şamanizmle asırlarca mücadele etmelerine rağmen bu inançları ortadan kaldıramamışlardır. Dağ, su, toprak ve oba kurbanları gibi ritüeller ile Tanrı’ya yakarış törenleri günümüzde de sürdürülmektedir.
Kamlar (şamanlar), Türk dilinin yaşatılmasında önemli bir rol oynamışlardır. Diğer Sibirya Türk halklarına gibi Türk-Tengri inançlarını ve geleneklerini günümüze kadar muhafaza etmeyi başarmışlardır.
Tuba Türkleri, Altay Dağları’nın doğusunda, Koptu, Uluğ-Kem ve Kemçik ırmakları ile Kosogol gölü çevresinde ve Tangnu ile Sayan dağlarının eteklerinde, özellikle Maymin, Türoçak ve Çoy bölgelerinde yaşamaktadır.
Tuba Türkleri, Sibirya Altay bölgesinde varlıklarını sürdürmekte ve unutulmuş bir Türk halkı olarak hatırlanmayı beklemektedir.”
HABER: Eray Ertürk (haberiniz.com.tr)
