Mutfak enflasyonundaki artış, hayat pahalılığını katlarken, yoksulluk ve açlık verileri korkutan tabloyu ortaya koydu. Türk-İş tarafından hazırlanan “Açlık ve Yoksulluk Sınırı” araştırmasına göre, ekim ayında dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 13 bin 684 liraya yoksulluk sınırı ise 44 bin 573,3 liraya çıktı.
Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş), çalışanların geçim koşullarını ortaya koymak ve temel ihtiyaç maddelerindeki fiyat değişikliğinin aile bütçesine yansımalarını belirlemek amacıyla her ay yaptığı Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması’nın 2023 yılı ekim ayı sonuçlarını duyurdu. TÜRK İŞ’in açıklaması şöyle:
“Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 13 bin 684 TL’ye, gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 44 bin 573,3 TL’ye, bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 17 bin 803,3 TL’ye yükseldi.“
TÜRK-İŞ’in verilerine göre “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Ekim 2023’te şu şekilde:
Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 2,62 oranında gerçekleşti. On aylık değişim oranı ise yüzde 68,30 olarak tespit edildi. Son on iki ay itibariyle değişim oranı yüzde 84,29 oldu. On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı ise yüzde 99,96 olarak hesaplandı.
Yoğurt fiyatı yüzde 11 arttı
TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Ekim 2023 itibariyle gözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu:
Süt, yoğurt, peynir grubunda; süt ve peynir fiyatları geçen ayki seviyesini korurken, yoğurt fiyatı Ekim ayında yüzde 11 arttı.
Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta; Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında yağışın iyi olması saman fiyatlarının düşmesi ile et fiyatlarında pek artış gözlemlenmemişti. Özellikle Eylül ve Ekim aylarında et fiyatları biraz yükselişe geçti.
Et fiyatları yükseliyor
Et ve Süt Kurumu’nun (ESK), Ankara Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği bünyesinde faaliyet gösteren marketlerin bir kısmına, Nisan sonu itibariyle ithal edilmiş olan karkas etleri düşük fiyattan vermesi sayesinde dana kıyma 190 TL, kuşbaşı 210 TL’den satılmaya başlanmıştı.
Bu ürünler sırasıyla Ekim ayı itibariyle dana kıyma 289 TL ve dana kuşbaşı 355 TL’den satıldı. Bunun dışında Ankara’da yerel marketlerinden pek çoğunda dana kıyma ortalama 332 TL’den, dana kuşbaşı ise ortalama 369 TL’den reyonlardaki yerini aldı.
Geçen ay tezgahlarda 100 TL’den satılan hamsi bu ay kısmi bir düşüşle 95 TL’den satıldı. Tezgahlarda en çok talep gören deniz balıkları bu ay ortalama 178 TL’den satılmaya devam etti.
4 kişilik ailenin aylık ekmek masrafı 735 TL
Ekmek ve tahıllar grubunda; Ankara’da 200 gramlık ekmek fiyatı 7 TL’den satılmakta. Böylece geçen ay olduğu gibi 4 kişilik ailenin aylık sadece ekmek masrafı 735 TL’dir.
Bu grupta yüzdesel olarak en yüksek artış makarna fiyatlarında görüldü. Ekim ayı içinde Makarna fiyatları yüzde 12 artmış olup pirinç, bulgur, un ve irmik fiyatları ise geçen aya göre sınırlı seviyede arttı.
Taze sebze-meyve grubunda; bu ay sebze fiyatlarında ıspanak ve kıvırcık marulda yüksek fiyat düşüşü gözlemlendi. Geçen ay kıvırcık marul pazar tezgahlarında ortalama 25 TL’den satılırken bu ay ortalama 15 TL’den satıldı. Ispanak fiyatları ise geçen ay ortalama 40 TL’den satılırken bu ay pazar tezgahlarında 15 TL’den satıldı. Semizotu, yeşil soğan, kabak, patlıcan, sivri biber, salatalık ve kara lahana fiyatları tezgahlarda geçen ayki fiyatlarını korudu.
Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta; Geçen aya göre yağ fiyatlarında sınırlı seviyede bir artış yaşandı. Zeytinyağı ve Tereyağı fiyatları Ekim ayında yüzde 5 arttı. Ayçiçek yağında ise yüzde 4’lük bir artış gözlemlendi. Ankara’da zeytinyağı fiyatları ortalama 289 TL iken Ayçiçek yağı fiyatları ise ortalama 50 TL olarak raflarda yerini aldı.
Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; bu grupta yüzdesel olarak en yüksek artış yeşil zeytin fiyatlarında görüldü. Yeşil zeytin fiyatı Eylül ayına göre yüzde 13 arttı. Bu grupta yer alan siyah zeytin, çay, pekmez, reçel ve bal fiyatlarında bir değişiklik görülmedi.
