Birol BOZKURT
Ekonomi programının uygulanmasındaki kararlılık ve Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadelede attığı adımlar ve TL’yi özendirecek hamleleri, hem yerli hem de yabancı yatırımcıların Türk varlıklarına ilgisini zirveye taşıdı. Yabancı yatırımcının kaçırmadığı TL’deki getiri fırsatı, yerli yatırımcıyı da harekete geçirdi.
Kredi derecelendirme kuruluşlarından beklenen not artırımları, Türkiye’nin gri listeden çıkışı için başlayan geri sayım, risk primindeki düşüş ve ekonomideki dengelenme süreci, büyüme performansının korunması gibi faktörler, Türkiye’yi yerel seçimlerin ardından yatırımcıların gözdesi haline getirdi. Türk Lirası mevduatlarında yaşanan rekor artış ve net rezervlerin yeniden pozitife dönmesi de bu ilgiyi destekliyor.
TL mevduatlar 1,1 trilyon TL arttı
Rezervlerdeki hızlı toparlanmayla birlikte dövizden çıkış devam ederken, TL mevduat ile Türk tahvillerine geçiş ise sürüyor. Nisan ayından bu yana 70 milyar doları aşan yabancı yatırım girişi ile birlikte, swap hariç net rezervler 50 aylık bir aranın ardından yeniden pozitife geçmişti. Merkez Bankası’nın 14 Haziran haftasında swap hariç net rezervleri 11,6 milyar dolara kadar yükseldi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre 29 Mart itibarıyla 6,8 trilyon lira civarında olan döviz hesapları geçen 2 aylık sürede yaklaşık 700 milyar TL döviz bazında ise 20,9 milyar dolar azalış göstererek 7 Haziran haftasında 6,1 trilyon TL’ye düştü. Bu sürede TL mevduat hesapları da 1,1 trilyon TL artarak 9,8 trilyon TL’ye yükseldi. Yerel seçimler öncesindeki 2 aylık dönemde ise TL mevduat 200 milyar lira azalmıştı.
TL faizler yüzde 50’nin altına sarktı
Bankacılık kaynaklarından aldığımız bilgilere göre bankalarda TL’ye en iyi faiz veren bankaların verdiği faiz oranı yüzde 50 ile yüzde 52 arasında değişiyor. Ancak bazı bankalar yüzde 50’nin de altında faiz vermeye başladı. 1 aylık TL mevduat faizleri yüzde 56 civarındaki zirvesinden uzaklaşmış olsa da kurda yaşanan yavaşlama mevduat getirisinin kur farkından yüksek olacağı beklentisiyle TL mevduatı tercih edenlerin sayısını artırıyor. Bankacılık kaynakları vatandaşın döviz hesaplarında bozdurduğu 20,9 milyar doların önemli bir kısmının TL mevduata geçtiğini söylüyor.
Şirketler TL kredi kullanmak istemiyor
Mevduat tarafında bunlar olurken TL kredi faizlerinde de yüksek seyir devam ediyor. Bu durum şirketleri yüzde 8-11 arasında değişen faiz oranı ile yabancı para kredilere yöneltiyor. Şirketlerin mecbur kalmadıkça TL kredi kullanmadığını söyleyen bankacılık kaynakları, kullanılan kredilerin vade oranının da 1 hafta ile 1 ay arasında değiştiğini söylüyor.
KKM’de düşüş sürüyor
Ekonomi yönetiminin kademeli olarak sona erdirmeyi planladığı Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarında da düşüş serisi devam ediyor. 18 Ağustos 2023’te 3.4 trilyon lira olan KKM’nin büyüklüğü 7 Haziran haftasında 2,1 trilyon TL’ye geriledi. Son 9 ayda Türk lirası mevduat payının yaklaşık yüzde 32’den yüzde 48’e yükselirken, KKM’nin payı da yüzde 26’dan yüzde 13’e geriledi.
Swap hariç net rezerv pozitif
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) rezervlerinde toparlanma ivmesi hız kesmiyor. Swap hariç net rezervler 14 Haziran haftasında 5,4 milyar dolarlık yükseliş kaydetti. Böylelikle TCMB’nin swap hariç net rezervleri 11,4 milyar dolar seviyesine yükseldi. TCMB, yerel seçimlerin ardından rezervlerin kalitesini artırma konusunda hızlı adımlar atmıştı. Bu kapsamda TCMB piyasadan Döviz alımları gerçekleştirmişti. Seçimlerden bu yana ilgili döviz pozisyonundaki toparlama 76,9 milyar doları buldu.
