Rus ordusunun Wagner askerlerini vurduğunu öne süren Prigojin, Moskova yönetimine savaş ilan ederken Rusya’nın İstihbaratı FSB Moskova, Voronezh ve Rostov-na-Donu da kontrol noktaları kurdu. Tehdit durumunda birliklere ateş açma emri verildi.
Rusya devlet medyası, güvenlik güçlerinin yüksek alarm durumunda olduğunu ve Moskova’daki tüm
önemli yerleri korumak için konuşlandırıldığını doğruladı.
Rus Askeri İstihbaratı komutanlarından General Vladimir Alekseyev, darbe girişimindeki Wagner grubuna çağrı yaptı. “Yaptığınız bu ülkenin ve cumhurbaşkanının sırtına bir bıçaktır.. Sadece cumhurbaşkanının askeri liderliği atama hakkı var ve siz onun otoritesine saldırmaya çalışıyorsunuz. Bu bir devlet darbesidir. Kendinize gelin!” uyarısında bulundu.
“BİRLİKTE SAVAŞTIK”
Rusya’nın Ukrayna’daki birliklerinin komutanı Sergey Surovikin, Wagner liserine seslenerek, “Beraber savaştık, kayıplar verdik, kazandık.Sizi durmaya davet ediyorum. Düşman, sadece ülkemizdeki iç siyasi durumun kötüleşmesini bekliyor” dedi.
Korgeneral Alekseyev ise, Batı’nın bu durumdan nemalanacağını söylerken, “Düzenlemeye başladığınız
provokatif işler büyük kayıplara yol açacaktır. Batı’nın şu anda yapmaya çalıştığınız şeyi nasıl algılayacağını bir düşünün. Bu, ülkenin ve cumhurbaşkanının sırtına bir bıçak saplanmasıdır” ifadelerini
kullandı.
Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) ise, “Wagner savaşçılarına, Prigojin’in suç teşkil eden haince emirlerini yerine getirme hatasına düşmemeleri, aksine onu gözaltına almak için gerekli tedbirleri almaları çağrısını yapıyoruz” dedi.
Rusya Savunma Bakanlığı, Wagner lideri Yevgeni Prigojin’e karşı Wagner birliklerine seslendi.
“ALDATILDINIZ, SUÇ MACERASININ İÇİNE SÜRÜKLENDİNİZ”
Bakanlık Wagner birliklerine “Aldatıldınız. Suç macerasının içerisine sürüklendiniz. Wagner temsilcileriyle ve kolluk kuvvetleriyle iletişime geçin” derken güvenliklerinin de garanti altında olduğunu belirtti.
Rusya
Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya meydan okuyan Wagner’in kurucusu Yevgeniy Prigojin’in idaresindeki paralı güvenlik şirketi Wagner grubu, Rostov-Na-Donu’daki Rus Güney Askeri Bölge Karargah binasını kuşattı.
Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, Wagner savaşçılarının zırhlı araçlarla, tanklarla Rus Güney Askeri Bölge Karargah binası çevresinde konuşlandığı görülüyor. Wagner savaşçıları Rus Savunma Bakanlığına bağlı binanın kapı ve pencerelerini gören yerlere ağır silahlar yerleştirdi. Rostov-Na-Donu sokaklarında kritik noktaları kontrol etmeye çalışan Wagner grubu üyelerinin hareketliliği görülüyor.
“ŞOYGU VE GENELKURMAY BAŞKANINI’NI İSTİYORUZ”
Rus Güney Askeri Bölge Karargahı önünde askeri yetkililerle tokalaştığı görülen Wagner’in Kurucusu Prigojin, “Bir kez daha söylüyorum. Biz Şoygu’yu ve Genelkurmay Başkanı’nı buraya istiyoruz. Onlar gelene kadar burada olacağız. Rostov’u bloke edeceğiz ve Moskova’ya gideceğiz.” ifadelerini kullandı.
“YOLUMUZA ÇIKAN HERKESİ YOK EDECEĞİZ”
Wagner kurucusu Prigojin Rusya lideri Putin’e rest çekerek, “Şu anda sınırı her yerde geçtik. Sınır güçleri savaşçılarımızı kucakladı. Şu anda Rostov’a giriyoruz. Savunma Bakanlığının bizi önlemek için gönderdiği askerler yolumuzdan çekilin. Yolumuza çıkan herkesi yok edeceğiz. Sonuna kadar gideceğiz.” dedi.
Prigojin, Telegram kanalından paylaştığı görüntüde, “Karargahta bulunuyoruz. Rostov’da askeri havaalanı dahil askeri tesisler de kontrolümüzde bulunuyor. Karargah çalışıyor.” dedi.
Genelkurmay başkanının karargahtan kaçtığını iddia eden Prigojin, şöyle devam etti:
“Sorun yok. Her şey kontrol altında. Hava Kuvvetlerinin bize değil, Ukraynalılara saldırması için uğraşıyoruz. Wagner’in cephede orduya engel yarattığı haberlerini dinlemeyin. Cephedeki durum bizim yüzümüzden bozulmadı. Buraya geldiğimizde birçok şeyi bir kez daha doğruladık. Birçok toprak kaybedildi. Ölen Rus asker sayısı, üstlere bildirilenlerden 3-4 kat daha fazladır. Bazı günlerde 1000’e kadar asker kaybı yaşanıyor.”
Diğer yandan Rostov Bölge Valisi Vasiliy Golubev, bölgede hafta sonu için planlanan tüm kitlesel etkinliklerin iptal edilmesine karar verildiğini bildirdi. Golubev ayrıca, Rostov’dan Taganrog ve kuzey güzergahında geçici trafik kısıtlamalarının uygulandığını bildirdi.
OLAY
Wagner’in kurucusu Prigojin, Rus ordusunu Wagner’e saldırı düzenlemekle suçlayıp karşılık vermekle tehdit etmişti.
Bu durum üzerine Federal Güvenlik Servisi (FSB) “silahlı isyan” suçlamasıyla ceza davası açmıştı.
Rusya Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada ise Wagner’in kamplarına saldırı düzenlediği yönündeki iddialar yalanlanmıştı.
The Economist dergisi Prigozhin hakkında bir analiz yayınlayarak “Onu Putin yarattı. Rusya’nın yeni devlet başkanı mı olacak?” sorusunu sordu.
El Cezire ise “Wagner şefi, Rusya’nın üst düzey askeri liderliğini devirme sözü verdi” başlığı ile verdiği haberinde
“Rusya, Wagner çetesinin lideri Yevgeny Prigozhin’i silahlı iç çatışma çağrısı yapmakla suçladı.” ifadelerine yer verdi.
Haberde Moskova sokaklarının sakin olduğu bilgisine yer verilirken önemli merkezlerde üst düzey güvenlik önlemlerinin alındığı kaydedildi:
MOSKOVA SAKİN
“Moskova sokaklarında zırhlı askeri personel araçları görülüyor. Ancak genel olarak, insanlar başkentin şu anda oldukça sakin göründüğünü bildiriyor. Bunun nedeni muhtemelen başkentte güvenlik önlemlerinin artırılmış olması ve en önemli tesislerin tamamının koruma altına alınmış olmasıdır” dedi.
CNN İnternational “Rusya, Wagner’i “silahlı isyana” teşvik etmekle suçladı” başlıklı haberinde Putin’in açıklamalarına yer verdi:
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Wagner ayaklanması ülkeyi krize sürüklerken, “ihanet yolunda” olanların veya silahlı isyancıların “cezalandırılacağı” konusunda uyardı.
UZUN SÜRELİ HUSUMET ÇATIŞMAYA DÖNÜŞTÜ
ABD’li New York Times gazetesi ise Wagner ve Moskova yönetimi arasındaki çatışmayı “uzun süren bir kan davası” olarak yorumladı. “Uzun süredir devam eden bir kan davası, açık çatışmaya dönüştü” başlığını kullanan gazete “Bay Prigozhin ile Rus ordusu arasında Ukrayna’daki savaşla ilgili uzun süredir devam eden husumet, şimdi açık bir çatışmaya dönüştü ve 16 ay önce Ukrayna’yı işgalini başlatmasından bu yana Bay Putin’in otoritesine en büyük meydan okumayı oluşturdu.” ifadelerine yer verdi.
PUTİN’DEN İSYANI BASTIRMA EMRİ
Washington Post gazetesi ise “Putin, Wagner grubunu ‘isyanı’ durdurmaya çağırdı, organizatörlerin cezalandırılacağını söyledi” başlığı ile verdiği haberinde “Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ihaneti ve ulusuna yönelik bir tehdidi gerekçe göstererek, orduya Wagner’in paralı asker patronu Yevgeniy Prigozhin liderliğindeki bir isyanı bastırma emri verdiğini söyledi. Rus Silahlı Kuvvetleri ve diğer devlet kurumlarının durumu istikrara kavuşturmak için “gerekli emirleri aldıklarını” söyleyen yetkili, “kararlı eylemler” sözü verdi” ifadelerine yer verildi.
Wall Street Journal “Putin Orduya Prigozhin’i bastırma emri verd, buna “ihanet” dedi” başlığı ile okurların karşısına çıktı.
İngiliz Guardian “Putin, ‘silahlı isyanın’ arkasındakilerin cezalandırılacağını söylüyor” başlığı ile verdiği haberde Putin ve Prigozhin’in açıklamalarına yer verildi.
The Telegraph gazetesi ise başlığında Putin’in sözlerine yer verdi:
“Putin: Bu silahlı isyan vatana ihanettir ve ölümcül bir darbedir “
Ülke genelinde cuma gecesinden bu yana yüksek alarm durumuna geçildiği yazan gazete Rusya’nın ana istihbarat servisi FSB’nin de Prizgozhin hakkında dava açtığını belirtti.
PUTİN BÜYÜK BİR ASKERİ KRİZLE BAŞ BAŞA
Politico ise Putin’in büyük bir askeri krizle baş başa olduğunu yazarak “Putin krizde: Wagner şefi Prigozhin, Rus askeri liderliğine savaş ilan etti” başlığını kullandı.
“Rus paralı asker lideri Yevgeny Prigozhin’in Kremlin yetkililerinin binlerce askerini öldürdüğünü iddia ederek Moskova’nın kendi savunma bakanlığına savaş ilan etmesinin ardından Vladimir Putin büyük bir askeri krizle karşı karşıya.”
Amerikan NBC News’te ‘Silahlı isyana’ teşvik etmekle suçlanan Wagner şefi için tutuklama emri verildi” başlığı ile yer alan haberde “Rus yetkililer Moskova’da güvenliği artırdı ve Wagner Grubu başkanı Yevgeny Prigozhin hakkında adli soruşturma başlattı” denildi.
Financial Times “Rusya, Wagner paralı asker grubu liderini ‘silahlı ayaklanma’ planlamakla suçluyor” başlığı ile gelişmeleri okuyucularına duyurdu. Haberde Prizgozhin’in “kötü bir şöhrete sahip açık sözlü bir asker” olduğu kaydedildi.
Financial Times Moskova’nın kalkışmayı çok ciddiye aldığını belirten Financial Times şu ifadelere yer verdi:
“Her iki taraf da iddiaları için yetersiz kanıt sunsa da, Rusya’nın alışılmadık tepkisi Kremlin’in potansiyel tehdidi ciddiye aldığını gösterdi. Normalde savaş ağasının adını anmaktan titizlikle kaçınan devlet televizyonu, haberleri özetlemek için acil bir yayın yaparken, toplum içinde nadiren konuşan iki üst düzey general, Wagner’in savaşçılarını geri çekilmeye çağırdı.”
WAGNER NEDİR: OMURGASINI SUÇLULARIN OLUŞTURDUĞU ÖZEL ORDU
Rusya’da hakkında ‘silahlı isyan’ iddiasıyla soruşturma başlatılan Yevgeniy Prigojin, Wagner paralı asker grubunu nasıl ve ne zaman kurduğunu 26 Eylül 2022 tarihinde yaptığı bir açıklamayla anlattı. Prigojin, konuya ilişkin kendisine ait ‘Concord’ şirketinden yapılan açıklamada, Wagner’i Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinde devam eden çatışmalar nedeniyle 1 Mayıs 2014 tarihinde kurduğunu açıkladı.
Ukrayna’daki savaşa katılan savaşçılarının yüzde 80’ini mahkumların oluşturduğu tahmin edilen Wagner’in kurucusu da 1990 yılı itibariyle aralarında ‘hırsızlık’ ve ‘dolandırıcılık’ olmak üzere bir dizi suçtan toplam 9 yıl hapiste kalmıştı.
Peki, Rusya-Ukrayna savaşı devam ederken Rusya’nın Rostov kentine girerek ‘Moskova’ya ilerlemeye’ hazırlandığını açıklayan Wagner nedir? Ukrayna’da ve dünyanın farklı ülke ve bölgelerinde hangi faaliyetlerde bulunuyor?
WAGNER’İN İLK OPERASYONU KIRIM’DAYDI
Prigojin’in Eylül 2022 tarihli açıklamasında da belirttiği üzere, Wagner paralı asker grubu Suriye’nin yanı sıra Arap ülkelerinde, Afrika’da ve Latin Amerika’da da faaliyet gösteriyor.
Öte yandan, BBC’nin aktardığına göre, İngiltere’nin King’s College London okulundan çatışma ve güvenlik uzmanı Prof. Tracey German, “Wagner’in ilk operasyonu 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesine yardımcı olmaktı” bilgisini paylaştı.
İddiaya göre, Wagner, Rusya Ukrayna’yı işgal etmeden haftalar önce ‘yanıltma operasyonları’ gerçekleştirerek işgal için Kremlin’in kullanabileceği ‘bir bahane’ sunmuştu.
WAGNER İÇİN SAVAŞAN 5 BİN MAHKUMA AF
İngiltere Savunma Bakanlığı’nın Ocak 2023 tarihli açıklamasına göre, Wagner paralı asker grubunun Ukrayna’da yaklaşık 50 bin savaşçısının olduğu tahmin ediliyor.
Rusya’nın savaşmak üzere asker bulmaya zorlanmasıyla birlikte hapishanelerdeki pek çok hükümlü de serbest bırakılarak Wagner saflarında Ukrayna’da savaşmaya başladı.
Prigojin, 25 Mart 2023’te bir açıklama yaparak, Ukrayna savaşına katılan 5 binden fazla mahkumun sözleşmelerini tamamlamasının ardından serbest bırakıldığını açıkladı. ‘Wagner için hizmet ettikten sonra serbest bırakılan kişilerin yeniden suça bulaşma oranının yüzde 0,31 ile diğerlerine oranla 10-20 kat daha düşük olduğunu’ da iddia etti.
ABD: WAGNER SAVAŞÇILARININ YÜZDE 80’İ MAHKUM
ABD Ulusal Güvenlik Konseyi, 2023 yılının başında yaptığı bir açıklamada Wagner’in Ukrayna’daki savaşçılarının yaklaşık yüzde 80’inin hapishanelerde alındığını söyledi.
Buna göre, paralı askerler Rusya’da yasak olsa da Wagner paralı asker grubu, 2022 yılında bir şirket olarak kayıtlarını yaptırmış ve St. Petersburg kentinde yeni bir merkez ofisi açmıştı.
İngiltere’nin Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü’nden Dr. Samuel Ramani’ye göre, Wagner Rus şehirlerinde açıktan açığa asker topluyor, billboardlarda reklam yapıyor ve Rus medyasında ‘yurtsever’ bir örgüt olarak nitelendiriliyordu.
BAŞKA HANGİ ÜLKE VE BÖLGELERDE FAALİYET GÖSTERİYOR?
BBC’nin aktardığına göre, Wagner grubu, 2015 yılından bu yana Suriye’de Devlet Başkanı Beşar Esad hükümeti yanlısı güçlere destek veriyor ve petrol sahalarını koruyor. Libya’da Halife Hafter yanlısı güçlere destek veren Wagner, elmas madenlerini korumak üzere Orta Afrika Cumhuriyeti tarafından da ülkeye davet edilmişti.
Nisandan bu yana ordu ve paramiliter güçlerin çatışmaya devam ettiği Sudan’da da Wagner savaşçılarının ülkedeki altın madenlerini koruduğu düşünülüyor. Mali hükümeti de ülkedeki ‘militan İslamcı gruplara’ karşı Wagner’i kullanıyor.
WAGNER ŞEFİ VE RUSYA SAVUNMA BAKANI UKRAYNA’DA KARŞI KARŞIYA
24 Şubat 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna savaşında Rusya saflarına savaşan Wagner grubunun kurucusu ve lideri Yevgeniy Prigojin, savaş sırasında Rusya Savunma Bakanlığı’na ve Bakan Sergey Şoygu’ya bir dizi suçlama yöneltti.
Ukrayna’nın Bahmut kentindeki kuşatma sırasında art arda yaptığı açıklamalarla kendilerine yeterince mühimmat gönderilmediğini iddia eden Prigojin, 31 Mayıs 2023 tarihinde de bir açıklama yaparak, bakanlık yetkilileri hakkında soruşturma talep etti.
Prigojin, o dönemde yaptığı açıklamada, “Bugün, Savunma Bakanlığı’nın bir dizi üst düzey yetkilisinin özel askeri operasyona hazırlık sürecinde ve operasyon sırasında suç işleyip işlemediğinin kontrol edilmesi talebiyle Rusya Federasyonu Başsavcılığı’nın Soruşturma Komitesi’ne mektuplar gönderdim” ifadelerini kullandı.
‘RUSYA ORDUSU, WAGNER SAVAŞÇILARINA MAYINLI TUZAK KURDU’
Bahmut’u ele geçirdikten sonra şehri Rusya ordusuna devretmek için çalışmalar sürerken bir açıklama daha yapan Prigojin, 3 Haziran’da Rusya güçlerini Bahmut kentine çeşitli patlayıcılar yerleştirerek ‘adamlarını patlatmaya çalışmak’ ile suçladı. Prigojin, “Bu patlayıcıları düşmanı uzak tutmak için oraya yerleştirmeye gerek yoktu çünkü burası arka bir bölgeydi. Dolayısıyla bunların Wagner’in ilerleyen birimlerine isabet etmesinin amaçlandığı varsayımında bulunabiliriz” açıklamasını yaptı.
Prigojin, son olarak 23 Haziran’da bir açıklama yaparak, Rusya Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı yetkililerinin Rusya’nın Ukrayna’da verdiği kayıplar ve karşı karşıya kaldığı aksilikler konusunda Devlet Başkanı Vladimir Putin’e ve Rusya halkına yalan söylediğini iddia etti. (DIŞ HABERLER)
