Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2002’de kız çocuklarına cinsel istismarda bulunan ve kamuoyunda “Ümraniye sapığı” olarak bilinen zanlıya benzerliği nedeniyle tutuklanarak 27 gün cezaevinde kalan Bilal Akyıldız’ın “özgürlük ve güvenlik hakkı”nın ihlal edilmediğine karar verdi.
Akyıldız, 2002’de Samandıra’da 12 yaşındaki kız çocuğunu kaçırmaya teşebbüs eden, çok sayıda kız çocuğuna cinsel istismarda bulunan ve “Ümraniye sapığı” olarak bilinen zanlının robot resmine benzediği gerekçesiyle gözaltına alındı.
Gözaltı sürecinde yapılan DNA testi, Akyıldız’ın, o dönemde yaşanan cinsel saldırı olaylarından sorumlu olmadığını gösterdi. Ancak Akyıldız, kaçırılmaya çalışılan iki mağdurun teşhisinin ardından adliyeye sevk edildi.
Adliyeye girişinde “Ben aranan Ümraniye sapığı değilim. Suçum sadece aramızdaki benzerlik, ben suçsuzum.” diyen Akyıldız, 18 Kasım 2002’de sevk edildiği mahkemece tutuklandı.
Akyıldız cezaevinde bulunduğu sırada, asıl zanlı Yaman Özçelik yapılan çalışmalar sonucunda 7 Aralık 2002’de yakalandı. Özçelik, sorgu sırasında suçunu itiraf etti, mağdur çocuklar da şüpheliyi teşhis etti. Yapılan testler de zanlının Yaman Özçelik olduğunu kanıtladı. 15 çocuğa cinsel istismarda bulunduğu iddiasıyla yakalanan Özçelik, çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.
Özçelik’in tutuklanmasının ardından suçsuz olduğu ortaya çıkan Akyıldız, hakkında açılan davanın ilk duruşmasında, iki mağdurun, “kendilerini kaçırmaya çalışan kişi olmadığını” söylemesi üzerine beraat etti.
Yaşanan süreçte 27 gün cezaevinde kalan Akyıldız, gözaltındayken kötü muamele gördüğünü öne sürdü. Açılan davalarda, Akyıldız’a tazminat ödenmesine hükmedildi.
Suç işlediğine dair makul şüphe olmadan tutuklanmasından şikayetçi oldu
Daha sonra Akyıldız, Türkiye aleyhine AİHM’ye başvurdu, bir suç işlediğine dair makul şüphe olmadan tutuklanmasından, kimlik teşhisi sırasında usulsüzlükler yapıldığından şikayetçi oldu.
Başvuruyu inceleyen AİHM, Akyıldız’ın fail olduğu öne sürülen kişinin resmine benzediğini kabul ettiğine, DNA testlerinin başvuranın cinsel saldırılardan sorumlu olmadığını ortaya çıkardığına, buna karşın gözaltı sürecinde iki mağdurun ve bir tanığın Akyıldız’ı kaçırma eylemlerinin faili olarak teşhis ettiğine dikkati çekti.
AİHM, Akyıldız’ın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin (AİHS) 5. maddesi kapsamında bir suç işlendiğine dair makul şüpheye dayanılarak gözaltına alındığı ve tutuklandığı sonucuna ulaşarak, “özgürlük ve güvenlik hakkı”nın ihlal edilmediğine hükmetti.
Öte yandan, mahkeme, başvuranın gözaltında kötü muamele gördüğüne dair şikayetini, 6 aylık başvuru süresine uyulmadığı, kendisine ödenen tazminat ve faiz miktarlarının yetersiz olduğu şikayetlerini ise konu bakımından uyumsuz ve açıkça dayanaktan yoksun olduğu gerekçeleriyle kabul edilemez buldu.
“Ümraniye sapığı” cezalandırılmıştı
Asıl fail Yaman Özçelik ise hakkında açılan çok sayıda davada çeşitli oranlarda hapis cezasına çarptırılmış, yaşananlar uzun süre Türkiye gündeminde yer almıştı.
