Türkiye Taşkömürü Kurumu ile Genel Maden İş Sendikası arasında; Amasra maden faciasının ardından ilk toplu iş sözleşmesi imzalandı.
Sözleşmeye göre; işçilerin madene giriş ve çıkışlarında üsteleri aranabilecek. Sözleşme hükümlerine göre; “İşçiler işverene karşı işçileri kışkırtacak ve gücendirecek hareketlerden kaçınacak, kumar oynamayacak, ölseler bile demirbaş olarak kaydedilen kişisel koruyucu donanımları işverene iade edilecek, aksi halde bedeli tahsil edilecek.
Amasra maden ocağında 43 madencinin yaşamını yitirmesiyle sonuçlanan grizu patlamasının ardından; Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) ile Genel Maden İş Sendikası arasında imzalanan 30. Dönem Toplu İş Sözleşmesi’nin detayları dikkat çekti.
Toplu sözleşme hükümleri bir yıl önce facianın yaşandığı Amasra’daki ocak ile birlikte Armutçuk, Karadon, Kozlu, Üzülmez müesseselerinde çalışan işçileri de kapsıyor.
“İŞVEREN, ÜZERLERİNİ VE EŞYALARINI ARATTIRABİLİR”
Sözleşmede işçilere yüklenen sorumluluklar da dikkat çekti. Buna göre; “Arama” başlığı altında, maden işçilerinin ocağa giriş ve çıkışlarında üstlerinin aranacağı belirtildi.
Sözleşmede; “Mevzuatla yasaklanmış olan fiillerin işlenmesinin önlenmesi ve işyerlerinin güvenliğinin sağlanması amacı ile ve tedbir mahiyetinde olmak üzere, işveren görevlendireceği elemanları aracılığı ile işyerlerini ve ocağa giren ve çıkanların üzerlerini ve eşyalarını arattırabilir. İşveren ayrıca işyerlerinde, misafirhanelerde, ortak istirahat yerlerinde de aramalar yaptırılabilir. Ancak, bu aramalarda aranılan yerin sahibi işçinin ve işçi sendikası temsilcisinin, işçinin bulunmaması halinde ise işçi sendikası temsilcisinin bulunması şarttır.” ifadelerine yer verildi.
‘İŞVERENİ GÜCENDİRMEYECEK’
“İşçilerin Uymak Zorunda Olduğu Hususlar” başlığı altında ise işçilere şu sorumluluklar yüklendi:
“* Yanında çalışan işçi ve çırakları kişisel hizmetlerinde kullanmaktan kaçınmak… Söylediği veya iddia ettiği hastalığı geçerli olmadığı halde, hastalığını beyan ederek işini savsaklamaktan kaçınmak.
* İşyerleri ile bu yerlere bağlı ortak kullanım alanlarına giriş ve çıkışlarda; itişip kakışmak, birbirlerinin rahat ve huzurunu bozacak şekilde gürültü yapmak, üstlerine ve amirlerine tecavüz ve hakarette bulunmak, kavga etmek, edebe aykırı hareketlerde bulunmak ve dışarıdan misafir getirmek gibi davranışlardan kaçınmak.
* İşyerlerinde işçileri işverene karşı kışkırtacak ve gücendirecek hareketlerden kaçınmak.
* Çalıştıkları işyerleri ile bu yerlere bağlı ortak kullanım alanlarını temiz tutmak, buralarda kumar oynamamak, içki içmemek, silah taşımamak ve bunları bulundurmamak.”
ÖNCE UYARILACAK, SONRA GÜNDELİKLERİ KESİLECEK
İşçilere sözleşmedeki hükümlere aykırı hareket etmeleri durumunda verilecek cezalar da detaylı olarak anlatıldı. Buna göre işçiler ilk olarak yetkili amirleri tarafından uyarılacak, ancak yine bu hareket ve filleri tekrarlarlarsa “ağırlık derecesine göre bir ila üç gündelikleri kesilecek.”
Fakat işçilerin aykırı hareket ve filleri nedeniyle maddi zarar oluşursa, “doğrudan doğruya gündelik kesimi cezası” uygulanacak.
Sözleşmede; grizu riskine karşı alınan önlemlere de yer verildi. Sözleşmede, “Grizu çok olan yerlere sırası ile metan drenajı yapılacak, ayrıca gerek grizu, gerekse yangına karşı erken uyarı sistemleri temin edilecek bunlar yeteri kadar çoğaltılacak ve uygulanacaktır” denildi.
‘ÖLEN İŞÇİNİN DEMİRBAŞ KORUYUCUSU İADE EDİLECEK’
Sözleşmenin ekinde ise “İşçilere Verilecek Kişisel Koruyucu Donanımı Yönergesi” yer aldı.
Yönergenin, “İade Edilmeyen Kişisel Koruyucular Hakkında Yapılacak İşlem” başlığı altında, demirbaş olarak kayıt yapılan kişisel koruyucuların geri alınacağı açıklandı. İşçi ölse bile onun kişisel koruyucusunun işverene iade edileceği şöyle anlatıldı:
“Ölen işçilerin, emekliye ayrılan veya sağlık sebebiyle işten çıkarılan işçilerden, üzerinde bulunan kişisel koruyucuları geri alınmayacağı gibi bedelleri de talep edilmeyecek, işyeri demirbaşı olarak verilmiş bulunan kişisel koruyucuları ise geriye alınacaktır. b) (a) fıkrası dışındaki sebeplerle işten ayrılanlar, üzerindeki bu yönerge konusu eşyaları geri vermekle yükümlüdürler. Bu eşyaları kısa zaman içerisinde iade etmeyenlerin, kişisel koruyucu eşyasının kalan miat süresi üzerinden bakiye bedeli hesaplanarak alakalılardan ayrıca tahsili yoluna gidilecektir.”
MALİ HAKLAR
Maden işçilerinin sözleşme ile kazandıkları mali haklar ise şöyle:
“1 Ocak 2023 tarihinde günlük brüt çıplak ücretleri 500 TL’nin altında olan işçilerin, günlük brüt çıplak ücretleri 500 TL’ye çekilecektir.
Birinci altı ayda çıplak günlük brüt ücrete yüzde 45 artı enflasyon farkı, ikinci altı ayda ise yüzde 15 artı enflasyon farkı; üçüncü altı ayda yüzde 10 artı enflasyon farkı ve dördüncü altı ayda yüzde 10 artı enflasyon farkı oranında ücret artışı yapılacak.” (ANKA)
