Türkiye’de yaşayan sığınmacı ve kaçaklar özellikle kayıt dışı istihdamın yoğun olduğu inşaat, tarım, tekstil gibi sektörlerde çalışıyor. Kayıt dışı çalıştığı tahmin edilen 1 milyona yakın Suriyeli sigortasız çalışıyor ve çalışmaya devam ediyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2021 yılına ilişkin en güncel verilerine göre, Türkiye’de 168.103 yabancının çalışma izni bulunuyor. Bunların 91.500’ünü Suriyeliler oluştururken, içlerinden 5 bin 335’i ise kadın. Kayıt dışı çalıştığı tahmin edilen 1 milyona yakın Suriyeli sigortasız çalışıyor ve çalışmaya devam ediyor.
Mevzuata göre bir Suriyelinin çalışma izni alabilmesi için Türk işverenin başvuru yapması gerekiyor, göçmen kendisi için çalışma iznine başvuramıyor. Türk işveren yerlerinde çalışmadıkları içinse kayıt dışı bir şekilde çalışmaya devam ediyorlar.
BBC’nin röportaj yaptığı Suriyeli sığınmacı:”Kadın göçmenlerin yoğun olarak çalıştığı sektörler içinde “merdiven altı” diye tabir edilen tekstil atölyeleri başı çekiyor. Ekonomik kriz ve artan göçmen karşıtlığıyla birlikte Türkiye’de yaşamanın imkânsız hale geldi.” ifadesini kullandı.
Keçiören’deki bir evde, kayıt dışı çalışan dört Suriyeli kadın yaşıyor. Onlardan biri Rana bir tekstil atölyesine kayıt dışı çalışarak 8 bin lira maaş aldığını söylüyor, Yousra ise evde kalıp çocuklara bakıyor. Rana ve Yousra kocası son birkaç yıl içinde ikinci eşleriyle birlikte Suriye’ye dönmüş.
Rana:” İşveren çalışma izni verirse Kızılay yardımı kesilecek ama eğer çalışma iznim olursa bana asgari ücret ödemek zorundalar. Bu Kızılay karttan çok daha iyi” diyor.
‘Erkeklerimiz Kaçtı’
Açlık ve parasızlık gibi şeylerden dolayı Kocalarının bu şartlara dayanamadığını ve ‘kaçtığını’ söylüyorlar.
İngilizce öğretmeni Tulane kocasının çalışmasına izin vermediğini, onunla birlikte Suriye’ye dönmeyi kabul etmeyince de kendisini terk edip, çocuklarına para vermeyi kestiğini söylüyor:
“Bizim erkeklerimiz Türkiye’deki açlığa, dışlanmaya ve hor görmeye dayanamadılar, Türkiye’de yaşayamadılar ama biz onlardan daha güçlüyüz. Zaten ikinci eşleriyle ikinci bir hayatları var.”
‘Artık Türkiye’de yaşamak çok zor, tek hayalim gitmek’
Suriye iç savaşının akabindeki birkaç yıl Türkiye, çoğu göçmen için sıfırdan bir hayat kurmanın anahtarı olarak görülüyordu. Ekonomik kriz artık bu evlerde hiç olmadığı kadar fazla konuşuluyor. Göçmen kadınlar artık Türkiye’de bir gelecek görmediklerini, Türkiye’de yaşamanın son birkaç yıldır giderek zorlaştığını düşünüyor. Hepsi geçmişte Türkiye’de bir hayat kurmak istediğini ama artık tek hayalinin yurtdışına gitmek olduğunu söylüyor.
10 yıldır burada yaşayan Lamya ise:“Son iki senedir her şey çok zor. Yemek, kira, fatura, göçmen nefreti… Tek rüyamız yurtdışına gitmek. Yatıp kalkıp bunu düşünüyorum” diyor.
Tulane eğer parası olsa aynı gün kaçakçılara vereceğini söylerken, Sara ise bir Avrupa ülkesinde kendi tekstil atölyesini kurmayı hayal ediyor.
