Şili hükümeti, diktatör Augusto Pinochet dönemindeki kayıp ve ölümlerin aydınlatılması amacıyla “ulusal arama planını” onayladı.
The New York Times’in haberine göre, Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric, ülkede binlerce kişinin kaybolduğu ve öldürüldüğü diktatörlük dönemini başlatan, Pinochet önderliğinde yapılan darbenin 50. yıl dönümünden kısa bir süre önce, “ulusal arama planını” onayladı.
Boric, söz konusu planı yürürlüğe girmesini sağlayan başkanlık kararnamesini imzaladığı törende “adaletin çok uzun sürdüğünü” kaydederek “Bu, ailelere yapılan bir iyilik değil, ülkenin hak ettiği ve ihtiyaç duyduğu cevapları vermek için topluma karşı bir görev.” dedi.
Adalet ve İnsan Hakları Bakanı Luis Cordero Vega, The New York Times’a verdiği röportajda, “Bu kişileri devlet kaçırdığı için, tazminat, adalet ve arama çalışmalarının sürdürülmesinden sorumlu olması gerekenin de devlet olduğunu” söyledi.
ÜLKE TARİHİNDE BİR İLK
“Ulusal arama planı” çerçevesinde, Pinochet diktatörlüğünün sona ermesinden bu yana ilk kez kayıpların bulunması için hükümet düzeyinde çalışma yapılacak. Plan, devlet kurumları ve insan hakları örgütleri arasında dağılmış dava dosyaları, arşivleri ve bilgileri özel bir yazılım kullanarak bir araya getirmeyi ve dijitalleştirmeyi amaçlıyor.
Kurbanların gömülü olabileceği ya da finansman yetersizliği nedeniyle kazı yapılmasının yıllardır bekletildiği alanların araştırılmasına da fon ayrılacak.
1976’da kaçırılan bir kişinin kızı olan Kongre Üyesi Lorena Pizarro, planın, failler hakkında bilgi verilmesiyle sonuçlanması gerektiğini kaydederek “Silahlı kuvvetlerin bu bilgilere sahip olduğu gerçeğiyle yüzleşmenin ve (silahlı kuvvetlerin) bu bilgilerin var olmadığını söylemeyi bırakmasının zamanı geldi.” ifadelerini kullandı.
Silahlı kuvvetler, diktatörlük döneminden kalma dosyaları, “artık eline bulunmadığını” iddia ederek teslim etmezken, 1970’lerde mikrofilme dönüştürülen bazı dosyaların da 2000 yılında yakıldığı bildiriliyor.
Ordunun mahkemelere sadece talep edildiğinde belirli verileri sağladığı ancak tüm kayıtları elde etmek için mahkemelerin herhangi bir işlem yapmadığı öne sürülüyor. Söz konusu plan ile hükümetin davalara müdahil olması halinde bile, kurbanların kalıntılarının bulunması ve kimliklerinin belirlenmesi sürecinin uzun yıllar alması bekleniyor.
Şili’de 11 Eylül 1973’te askeri darbeyle sosyalist Devlet Başkanı Salvador Allende’yi deviren General Pinochet, yönetime el koymuştu.Pinochet’nin 17 yıl süren diktatörlük döneminde yaklaşık 3 bin sivilin öldürüldüğü veya kaybolduğu, on binlerce kişinin işkence gördüğü ve 200 bin kişinin sürgün hayatı yaşadığı tahmin ediliyor. (AA)
