Said-i Nursi, Türkiye’de abartılı bir şekilde tanıtılan şahısların başında gelir. Son yıllarda Said-i Nursi’nin adı gene sık duyulmaya başlandı. Bazı mihraklar, Said-i Nursi’yi kahraman olarak tanıtıyorlar. Said-i Nursi’yi kahraman olarak tanıtan mihrakların en önemli özellikleri Cumhuriyet, Atatürk, milliyetçilik ve milli devlet karşıtı olmaları.
Said-i Nursi taraftarlarının, bu şahısla ilgili olarak özellikle iki konuda çok büyük iddiaları var. Bu iddialar şunlar:
1-Said-i Nursi, İstiklal Savaşı’na çok önemli katkılar yapmıştır. Bu sebeple Said-i Nursi bir kahramandır.
2-Said-i Nursi, Kürtçülüğe karşıdır. Şeyh Sait İsyanı’na karşı çıkmıştır. İsyanın önlenmesi için büyük gayret sarfetmiştir.
Said-i Nursi taraftarlarının bu iddialarının gerçekle hiçbir ilgisi yoktur. Bu iddiaların amacı Said-i Nursi’yi kahraman olarak tanıtarak Atatürk’ün kurduğu üniter bir devlet olan Türkiye Cumhuriyeti’ni tasfiye etmektir. Bu iddialardan birincisini bu yazımızda, ikincisini ise bundan sonraki yazımızda inceleyeceğiz. Şimdi, Said-i Nursi’nin İstiklal Savaşı’na katkısının olmadığını, dolayısıyla kahraman olmadığını belgeleriyle açıklayalım:
Said-i Nursi, Mondros Mütarekesi’nden sonra İstanbul’a gelmiş, 1922 yılının sonuna kadar burada kalmıştır. Seyfi Güzeldere, “Gerçek Bediüzzaman Said-i Nursi ve Doktrinleri” adlı kitabında bu hususu net olarak açıklamıştır. Şerif Mardin de Said-i Nursi hakkında yazdığı kitapta bu hususu doğrulamıştır. (1) Bu sebeble Said-i Nursi’nin İstiklal Savaşı’na katılması kesinlikle söz konusu değildir.
Said-i Nursi, İstanbul’da kaldığı 1918-1922 döneminde İstiklal Savaşı’na katkı sayılabilecek herhangi bir çalışma da yapmamıştır. Said-i Nursi, İstanbul’da kaldığı 1918-1922 döneminde Dar-ül Hikmet’ül İslamiye adlı bir kurumda ücretli olarak çalışmıştır.(2)
Said-i Nursi, İstanbul’da kaldığı 1918-1922 döneminde İstiklal Savaşı’na katkı yapmadığı gibi İstiklal Savaşı aleyhinde faaliyetlerde bulunan Kürt Teali Cemiyeti, Teali İslam Cemiyeti ve Kürt Neşriyat Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer almıştır.(3)
Said-i Nursi’nin çalıştığı Dar-ül Hikmet’ül İslamiye, İstiklal Savaşı devam ederken “Bazı gazetelerin dine saldırdıkları gerekçesiyle cezalandırılmaları ve kapatılmaları, Ramazan ayında kıraathanelerde kadınların şarkı söylemesinin engellenmesi, dergilerin kapaklarına kadın resmi basılmaması, taşra memurlarının dine uygun davranması, çocuk düşürmenin önlenmesi, operet oynatılmasının engellenmesi” vb. konularda kararlar alarak gereğinin yapılması için Hükümet makamlarına yazı yazılması gibi faaliyetler icra etmiştir. (4) Said-i Nursi, Dar-ül Hikmet’ül İslamiye’de çalıştığı dönemi “çok mutlu bir dönem” olarak nitelendirmiştir. (5)
Said-i Nursi, taraftarlarınca “BEDİÜZZZAMAN” olarak tanıtılmıştır. Bu kelimenin anlamı “zamanın harikası, asrın mükemmel insanı” demektir. Bu sebeple taraftarlarına göre Said-i Nursi “zamanın en büyük din alimi” dir. İstiklal Savaşı devam ederken Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi, İstiklal Marşı’nın şairi Mehmet Akif Ersoy, Afyon Müftüsü Sait Efendi, Denizli Müftüsü Ahmet Hulusi Efendi, Amasya Müftüsü Hacı Tevfik Efendi, Erzurum’da Hoca Raif Efendi, Isparta’da Şeyh Ali Efendi gibi birçok din bilgini Atatürk’ün yanında yer alarak tüm güçleriyle İsitklal Savaşı’nın kazanılması için gayret göstermişlerdir. Said-i Nursi, gerçekten bir din bilgini olsaydı herhalde bu saydığımız din bilginleri gibi İstiklal Savaşı’na omuz vermesi gerekirdi. Oysa, Said-i Nursi açıkladığımız üzere İstiklal Savaşı’nın en ateşli günlerinde İstanbul’da rahat ve huzurunu bozmadan yaşamayı tercih etmiştir.
Atatürk, İstiklal Savaşı sürecinde Doğu ve Güneydoğu’daki Kürt Aşiretlerini milli mücadeleye kazanabilmek için Said-i Nursi’den yararlanmak istemiş, bu amaçla Said-i Nursi’yi defalarca Ankara’ya çağırmıştır. Ancak, Said-i Nursi, bu çağrıları cevapsız bırakarak savaşın sonu demek olan 1922 yılı sonunda Ankara’ya gelmiştir. Said-i Nursi, Atatürk’ün çağrılarını cevapsız bırakırken Libya’lı Şeyh Ahmet Sunusi, Atatürk’ün çağrısına uyarak Ankara’ya gelmiş, özellikle Kürtlerin yoğun olarak yaşadıkları bölgelerde İstiklal Savaşı’na katılımı sağlamak için sayısız vaazlar ve hutbeler vermiştir.(6)
Said-i Nursi, İstiklal Savaşı süresince İstanbul’da kalmasını “Ben, tehlikeli yerde mücahede etmek istiyordum. Siper arkasında mücahede etmek hoşuma gitmiyor. Anadolu’dan ziyade burayı tehlikeli görüyorum.” sözleriyle haklı göstermeye çalışmıştır.(7) Bu sözler ancak bir şartla haklı görülebilir: O da Said-i Nursi’nin diğer vatanseverler gibi İstanbul’dan Anadolu’ya gizlice silah ve cephane kaçırmak için çalışmış olmasıdır. Gerçekten o dönemde bazı vatanseverler Anadolu’ya geçmeyerek İstanbul’da kalmışlar, kellelerini koltuğa alarak İngiliz ve Fransızların denetimindeki depolardan gizlice kaçırdıkları silah ve cephaneleri gene gizli yollarla Anadolu’ya göndermişlerdir. Birçok vatansever bu uğurda şehit olmuştur. Bu vatanseverler hayatını tehlikeye atarken Said-i Nursi ne yapmıştır? Çalıştığı Dar-ül Hikmet’ül İslamiye’de o zamanın şartlarına göre ıvır zıvır işlerle uğraşmıştır. Bundan başka yukarıda izah ettiğimiz gibi Kürtçü faaliyetlerde bulunmuştur. Bu yüzden Said-i Nursi’nin İstanbul’da kalmasının hiçbir haklı sebebinin olmadığı gün gibi açıktır.
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz ki; “Said-i Nursi’nin İstiklal Savaşı’na çok önemli katkılar yaptığı, bu sebeple bir kahraman olduğu” iddiası kesinlikle yalandır. Said-i Nursi, İstiklal Savaşı’na katılmamıştır. Bu sebeble kahraman da değildir.
1-Şerif Mardin, Bediüzzaman Said Nursi Olayı
2-Mustafa Yıldırım, Meczup Yaratmak, sayfa 71,
3-age, sayfa 65, 73, 74
4- age, sayfa 73,
5-Mardin, age, sayfa 148,
6-Sinan Meydan, Cumhuriyet Tarihi Yalanları 1. Kitap, sayfa 191,
7-Necmettin Şahiner, Bilinmeyen Taraflarıyla Bediüzzaman Said-i Nursi, sayfa 252,
