Bu yazimda Norvecte yasayan Turklerin genel durumunu ele alacagim, issizlik, egitim durumu, evlilik, konut, is hayati gibi ønemli konular, ve Turklerin topluma entegrasyonu hakkinda hem bilimsel hemde kisisel bilgileri ve yorumlari dile getirecegim.
Türk nufus ve yerlesim yerleri: Norvecte yasayan Turk nufusu yaklasik 14.500. Bunlarin yaklasik 5.500’u baskent Oslo’da, 2.300’u baskent Oslo’dan yaklasik 45-50 Km uzaklikta olan Drammen sehrindedir. Turkler Drammen’de toplam nufusun yaklasik 3,6 % olusturmaktadir. Turklerin yaklasik 40 % Oslo’da ikamet etmektedir. Stavanger sehri Norvecin dørduncu buyuk sehri ve buradaki Turk nufusu yaklasik 1.350, Norvecin ucuncu buyuk sehri olan Trondheim ilinde yaklasik 900 Turk yasamaktadir. Norvecin ikinci buyuk sehrinde, Bergen’de yaklasik 650 Turk yasamaktadir. Isvec sinirina yakin bølgelerde, øzellikle Moss Sehrinde ve civarinda yaklasik 590 Turk yasamaktadir. Geri kalan Turk toplulugu agirlikli olarak baskent Oslo’nun hemen bir kac kilometre disinda olan kucuk yerlesim yerlerinde yasamaktadir, Lørenskog, Strømmen, ve Lillestrøm bølgeleri , bu kucuk yerlesim yerlerini Oslo’nun birer «ilceleri» gibi gørmemiz dogru bir yaklasim olacaktir., bu bølgelerdeki Turk nufusu yaklasik 1.000 civarindadir.
Evlilik: Norvecte yasayan Turklerin yaklasik 75% Norvec disinda yasayan bir kisi ile evlenmistir, erkeklerin yaklasik 72% esini Turkiye’den getirmis, Kadinlarda bu oran 75 %.. Son yillarda Norvecte evlenen Turklerin sayisi artmistir. Turklerin ,erkeklerde yaklasik 12 % yabanci uyruklu birisi ile evlenmistir. Kadinlarda bu oran yaklasik 8 %
Konut: Turklerin yaklasik 62 % kendi ev sahibidir, 38 % ise kiraci olarak oturmaktadir. Ulke genelinde ev sahibi orani ise 82 %.
Issizlik ve is hayati: Birinci nesil Turkler arasinda issizlik orani yaklasik 12 %.
Erkeklerde 10,7 %, kadinlarda 14 %. Ulke genelindeki issizligi degerlendirecek ve karsilastiracak olursak Turklerde issizlik orani 4 kat daha fazladir. Calisan Turklerin orani ise 50 %. Erkekler’de 50 % kadinlarda bu oran 37 %. Norvec toplumunda calisma orani yaklasik 72 %. Turkler arasindaki bu dusuk oranlari farkli faktørlere baglamak mumkundur, birinci nedeni 1970’li yillarda Norvece gelen Turkler is piyasasini terk ederek øncelikle erken emekli olmuslardir. O zamanlarda iki yada fazla isde calisan bu kisiler artik saglik nedenlerinden dolayi bu secenegi secmistir. Ikinci ønemli husus ise Turk genclerinin buyuk bir kismi ailesi ile beraber ikamet ettigi icin, maddi olarak pek fazla gideri de olmadigi icin calismamayi øn gørmektedir, buna ek olarak øgrencileri de ekleyebiliriz, Turk køkenli øgrenciler arasinda az sayida kisi calismaktadir, calismayanlar ise devletin saglamis oldugu maddi destek ile gecinmektedir..
Egitim: Turklerin en ønemli sorunlarindna birtanesi’de egitimtir. Turkler arasinda yuksek egitimli orani cok dusuktur ve 13 % seviyesindedir. Birinci nesil Turkler arasinda ilk okul egitimlilerin orani 52 %. Lise egitimlilerin orani 32 %. Diger yabancilarda ise sadece ilk okul egitimlilerin orani 39 %, Norveclilerde 21 %. Bu da egitim seviyesi olarak ne kadar geride oldugumuzu gøsteriyor. 19 – 24 yas arasi birinci nesil gencler arasinda yuksek egitime gidenlerin orani sadece 8 %. Bu sayi Norveclilerde 31 % , diger yabancilarda 18 %. Ikinci nesilliler arasinda bu sayi Turklerde 15 %, ve Norveclilerde 33 %. Yine yabancilar arasinda en dusuk orandir. Yuksek egitim gøren Turk kadinlarinin orani 20 %, Turk erkeklerin orani yaklasik 10 %. . Ikinci nesil Turkler arasinda durum biraz daha iyidir ve yaklasik 80 % lise egitimi almaktadir. Sadece Somaliler ve Afghanistandan gelen kisiler bu alanda Turklerden køtu durumdadir.
En buyuk kaygimiz gencligimizin gelecegidir. Egitim konusundaki eksikliklerin yaninda birde gelecek nesillerin kultur zaafiyeti yureklerimize ates dusurmustur. Her ne kadar eskiye gøre ekonomik olarak biraz daha guclenmis bile olsak, buna paralel bir saglikli Kultur-Egitim gelismesi malesef saglayamadik. Aile icinde kopukluk øyle bir hale geldi ki, bir cok ailede babanin oglundan, ananin kizindan haberi yok. Hapisanelerin suclu Turk gencleriyle doldugu, esrar ve uyusturucunun yayginlastigina dair uzucu haberler aliyoruz. Biraz etrafimiza baktigimiz zaman ayni tablolari gørebiliriz. Burada ailelere cok ønemli gørevler dusmektedir, cocuklarini hem egitime tesvik etmeleri gerekiyor, hemde Milli ve Dini degerleri bu genclerimize aktarmalari, øgretmeleri ve bu konuda gereken hassasiyeti gøstermeleri gerekiyor. Tek kurtulus yolumuz egitimdir, Turk -Islam kultur degerlerini bilen, inandigi gibi yasayan, yasadigi gibi inanan bir nesil øzluyoruz, tuketici degil uretici, serseri degil disiplinli, tembel degil caliskan, kendinden utanan degil kendine guvenen, yabanci hayrani degil kendi øz kulturu ile yasayan bir nesil. Milli bir ruhla yetisen bøyle bir nesil sadece ailenin ve gurbetci Turk toplumunun kivanci degil, toplumsal huzurun, barisin da guvencesi olacaktir. Turk aileleri bu nesli, øzlenen bu gencligi yetisdirme mucadelesi vermesi gerekmektedir. Genclerimizin basibos serseri mayin gibi sokaga døkulmesini istemiyorsa, cocuklarimizin sadece ceplerine, midelerine degil, beyinlerine, yureklerine de hitap etmeliyiz. Biz sahip cikmazsak onlara baskalari sahip cikacaktir.
Kaynak: www.Ssb.no. http://www.ssb.no/english/ (Statistics Norway)
