Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, Dağlık Karabağ sorunu ve Ermenistan hükümeti hakkında eşi benzeri görülmemiş açıklamalar yaptı. Moskova’da Milli Meclis Başkanı Sahiba Gafarova ile yaptığı görüşmede Ermenistan Başbakanı Nikol Pashinyan’ın Dağlık Karabağ hakkındaki görüşlerinin anlaşmazlığın çözümüne engel olduğunu söyledi: “Bu, resmi Moskova’nın tutumudur. Rusya işgal altındaki beş bölgenin geri dönüşünü, bölgedeki barış güçlerinin konuşlandırılmasını ve ulaşım ve iletişim sisteminin yeniden kurulmasını destekliyor”.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharovna Lavrov’un sözlerinin yalanlama anlamında doğru bir şekilde yayınlanmadığını söylemese, Rusya Dışişleri Bakanı’nın Milli Meclis Başkanı’na söyledikleri çok önemli.
Öncelikle Lavrov, Rus hükümetinin çatışmayı çözmek için “aşamalı çözüm” planı desteklediğini, ancak Ermenistan Başbakanı Nikol Pashinyan’ın bunu engellediğini söylemek istedi.
Soru şudur: Nikol Paşinyan Moskova tarafından desteklenen “aşamalı çözüm” planı engelliyorsa ve Ermenistan Başbakanı Lavrov’un sözleriyle “imzayı engelliyorsa”, Rusya neden Ermenistan’a askeri yardımı askıya almıyor? Aksine askeri kargo taşınmaya devam ediyor. Paşinyan, Moskova’nın “barış çabalarını” engelliyorsa Kremlin, Paşinyan’a mantıklı bir baskı uygulamalı, en azından geçici olarak Ermeni ordusunun güçlenmesini kendi elinde askıya almalı. Rusya ise Pashina’yana baskı yapacak kadar ekonomik ve enerji araçlarına sahip. Kremlin bu baskı araçlarını kullanmıyor. Başka bir deyişle Kremlin, Pashinyanı`ı anlamak için yeterli araca sahip, ancak hiçbirini kullanmıyor.
Görünüşe göre Lavrov’un son açıklaması Kremlin’in savaş korkusundan kaynaklanıyor. Azerbaycan’ın Türkiye ile ortak askeri hazırlıklarını izleyen Kremlin, iki ülkenin işgal altındaki topraklardan kurtuluş ruhunu bilerek, “Paşinyan bizi dinlemiyor” diyerek Bakü`nü sakinleştirmeye ve savaş riskini azaltmaya çalışıyor.
İkinci olarak Lavrov, 5 bölgenin kurtuluşu hakkında konuşurken Şuşa, Kalbarajar ve Laçin’in kaderi hakkında yorum yapmadı. 5 ilçenin kurtuluşu ile yetinemeyiz. Azerbaycan, Ermenistan ile ulaşım ve haberleşme sistemini ancak Şuşa, Kelbecer ve Laçin’in 5 bölge ile birlikte boşaltılırsa eski haline getirebilir. Ermeni hükümeti, yerel ayrılıkçılarla birlikte, bu bölgelerde tehcir, işletmelerin açılması ve “parlamento” nun yer değiştirmesi gibi provokasyonlarını yürütüyor. Lavrov’un bu konudaki tutumu bilinmiyor.
Üçüncüsü, Lavrov “bölgede barış güçlerinin konuşlandırılması önemlidir” dediğinde, hiç şüphesiz Rus askerlerinin Azerbaycan’a konuşlandırılmasına atıfta bulunuyordu. Buna izin verilmemelidir. AGİT Budapeşte Zirvesi’nin 1994’teki kararına göre, tarafsız ülkelerden barış güçleri Dağlık Karabağ’da konuşlandırılmalıdır. Çünkü Rus ordusu Dağlık Karabağ’da “barış gücü” adı altında konuşlandırılırsa Azerbaycan asla ayrılmayacaktır. Sovyet döneminde Karabağ ayrılıkçıları, bölgedeki rus askeri üslerden aldıkları silah ve askeri teçhizatla topraklarımızı işgal ederek katliamlar gerçekleştirdiler. Moskova bölgede Rus “barış güçlerinin” konuşlandırılmasında ısrar ediyorsa, Şuşa, Kelbecer ve Laçin de dahil olmak üzere Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan kesimine Türk askerlerinin konuşlandırılmasını da sağlamalıyız.
Sergey Lavrov’un açıklaması Nicole Pashinyan ve ekibini eleştirmenin yanı sıra, Ermenistan Başbakanı’nın ana rakibi ve Kremlin’in yakın arkadaşı Robert Kocharyan’ın elini güçlendirecek. Kocharyan, birkaç gün önce Ermeni uzmanlarla yaptığı bir toplantıda, Paşinya’nın Rusya ile soğuk ilişkilerinin Ermenistan için ciddi bir sorun haline geleceğini söyledi. Devlet Başkanı Vladimir Putin Lavrov`la Paşinyan konusunda hemfikirdi ve bu konuda talimatlarını söylemiş olabilir. Putin Lavrov aracılığıyla Paşinyan hakkındaki düşüncelerini dile getirdi ve Ermenistan’da kendisini iktidarda görmek istediğini ifade etti.
Böylece, Rus yetkililerden biri ilk kez Paşinyan’dan memnuniyetsizliğini ve beş bölgeyi boşaltılma ihtiyacını açıkça ifade etti. Bu da Azerbaycan-Türk askeri ittifakının güçlendirilmesinin ve savaş hazırlıklarının doğru strateji olduğunun bir göstergesidir. Bu nedenle Ermenistan üzerindeki askeri baskının artırılmasında fayda var.
“Atlas” Araştırma Merkezi
