Öncelikle şu tanımlamayla başlayalım; Beşinci nesil avcı uçağı, 21. yüzyılın ilk bölümlerinde geliştirilen başlıca teknolojileri içeren yeni nesil jet avcı uçağı sınıflandırmasıdır. Bu uçaklar, 2024 itibarıyla faaliyete geçmiş mevcuttaki en gelişmiş avcı uçaklarıdır. Küresel olarak bu uçakların genel özellikleri üzerinde bir mutabakat olmasa da çok geniş çerçevede bunları uçan bilgisayar sistemleri olarak tanımlamak mümkün. Öte yandan bu uçakları kullanan veya geliştirmeye devam eden ülkelerin sayısı oldukça sınırlı; ABD, Çin, Rusya, Hindistan, Türkiye ve Japonya bu ülkelerin başlarında yer alıyor. Peki Türkiye’nin geliştirmeye devam ettiği TUSAŞ tarafından üretilen Milli Muharip Uçak KAAN’ın rakiplerinden boyut olarak farkı ne? Bu uçaklar ne kadar büyük? Bugün itibariyle savaşa hazır beşinci nesil avcı uçaklarının şunlar olduğunu hatırlayalım;
- Lockheed Martin F-22 Raptor (Aralık 2005)
- Lockheed Martin F-35 Lightning II (Temmuz 2015)
- Chengdu J-20 (Mart 2017)
- Sukhoi Su-57 (Aralık 2020)
Türkiye ve diğer ulusal/uluslararası projeler ise geliştirme aşamalarında bulunuyor. Böyle bir beşinci nesil avcı uçağının tanımlayıcı özellikleri üzerinde evrensel olarak mutabık kalınmış değil ve her beşinci nesil uçağın da aşağıda kısaca maddelediğimiz özelliklerin hepsine sahip olması gerekmez.
- Gizlilik: Beşinci nesil avcı uçakları, radar tarafından tespit edilmelerini zorlaştıran düşük bir radar kesiti (RCS) ile gizli olacak şekilde tasarlanıyor. Bu kabiliyet, mühimmatların dahili olarak depolanması, çift eğimli kuyruklar vb. tasarımsal değişikliklerle elde ediliyor. Buna ek olarak, beşinci nesil avcı uçakları yüksek oranda kompozit malzemeye sahip olmakta. Bunun da RCS’yi azaltmaya yardımcı olduğu belirtiliyor.
- Yüksek manevra kabiliyeti: Bu uçaklar, belişmiş uçuş kontrol sistemleri ve itme vektörleme yetenekleri ile yüksek manevra kabiliyetine sahipler. Ayrıca kısa saha kabiliyetlerine sahip olma eğilimindedirler, bu da nispeten kısa pistlerde kalkış ve iniş yapabildikleri anlamına geliyor.
- Supercruise: Süpersonik hızların yeniden ısıtma kullanmadan uzun süreler boyunca devam ettirebilen beşin nesiller, büyük mesafeleri hızla kat edebiliyor ve çok çeşitli tehditlere yanıt verebiliyorlar.
- Gelişmiş aviyonikler: Radar, sensörler ve diğer hava araçları da dahil olmak üzere çeşitli kaynaklardan bilgi toplamalarını ve işlemelerini sağlayan gelişmiş aviyonik sistemler bu neslin en temel farktörleri arasında bulunuyor.
- Ağ bağlantılı veri füzyonu: Bu uçakların havada tek başlarına gezmeleri de mümkünken aynı zamanda diğer varlıklarla da bağlantılı olarak kapsamlı görevleri icra edebiliyorlar. Diğer hava araçlarıyla, yer tabanlı sistemlerle ve ağa bağlı savaş alanındaki diğer sistemlerle ortak faaliyet yürütebiliyorlar. Bu da farkındalığın artırılmasını sağlıyor.
- Çok maksatlı yetenekler: Bu uçaklar oldukça pahalı oldukları için kuvvetler genellikle her şeyi yapabilmelerini istiyor. Dolayısıyla havadan havaya, adan yere saldırı ve istihbarat, gözetleme ve keşif (ISR) dahil olmak üzere çok çeşitli görevlerde kullanılabiliyorlar. Bu uçaklar aynı zamanda komuta, kontrol ve iletişim gibi yetenekler de sergiliyor.
Bu özellikler genel olarak tüm beşinci nesil savaş uçaklarında yer alıyor. Elbette ülkeler, ihtiyaçları doğrultusunda uçaklarında farklı yaklaşımları da tercih edebiliyor. Türkiye, KAAN’ı artık eskiyen F-16 filosunun yerini doldurmak için geliştiriyor. KAAN’ın tam anlamıyla servise girmesi ve Hava Kuvvetleri’nin omurgası olmasına halen yıllar var. Bu nedenle F-16 Block 70’ler (Viper) ile oluşacak boşluğun kapatılması hedefleniyor. F-16 Viper’lerin, yükseltilmiş radarları ile 4.5 nesil olarak ifade edildiğini de belirtelim.
TUSAŞ KAAN ne kadar büyük?
Öte yandan KAAN ve bazı 5. Nesil uçaklar esasında devasalar. Oldukça büyükler. Boyut farkı o kadar fazla ki KAAN’ın arkasındaki elevatorleri F-16 Viper’lerin ana kanadı büyüklüğünde. Benzer bir durum F-35 Lightning için de geçerli. KAAN, boyut olarak F-22’den ve haliyle F-35’ten büyük. Ancak Rusların Su-57’si ve Çin’in J-20’si ile oldukça benzer ebatlara sahipler.
Uçağın büyük olması yakıt ve mühimmat için daha fazla kapasite, daha büyük radarlar, düşük radar izi ve aviyonikler için daha fazla kapasite gibi avantajlar veya daha geniş bir oyun alanı sağlayabilir. Uçağın büyük olması, radar görünürlüğünün fazla olacağı anlamına gelmiyor. Resmi olmayan bilgilere göre F-22’nin radar kesitinin 0.0001, F-35’in ise 0.005–0.3 olduğu belirtiliyor. Benzer şekilde yine resmi olmayan bilgilere göre F-22’nin radar menzilinin 240km, F-35’in ise 150km olduğu bildiriliyor. Bu arada boyut kıyaslamalarını gösteren görsellerin X kullanıcısı @selcuk_ix tarafından sağlandığını belirtelim. Son olarak ise aşağıdaki tablodan genel özelliklerin bir karşılaştırmasını yapabilirsiniz. Ancak KAAN’ın halen gelişim aşamasında olduğunu, buradaki teknik özelliklerde değişiklik olabileceğini unutmamakta fayda var.
| Özellikler | KAAN | F-35 | F-22 | Su-57 | J-20 |
|---|---|---|---|---|---|
| Menşei | Türkiye | ABD | ABD | Rusya | Çin |
| İlk uçuş | 2024 | 2006 | 1997 | 2010 | 2011 |
| Üretim adedi | 2 (prototip) | 400 | 195 | 22 | 150-208 |
| Hizmete giriş | 2028 (tahmin) | 2015 | 2005 | 2020 | 2017 |
| Uzunluk (metre) | 21 | 15,6 | 18,9 | 20,1 | 21,2 |
| Kanat açıklığı (metre) | 14 | 10,7 | 13,5 | 14,1 | 13 |
| Kalkış-iniş | CTOL |
CTOL STOVL CATOBAR |
CTOL | CTOL | CTOL |
| Maksimum huz (mach) | 1.8 | 1.6 | 2.25 | 2.0 | 2.0 |
| Servis tavanı | 55.000 ft | 49.000 ft | 66.000 ft | 66.000 ft | 66.000 ft |
| Motor sayısı | 2 | 1 | 2 | 2 | 2 |
| İtki | 2 x 29.000 lbf | 1 × 28,000 lbf | 2 × 26,000 lbf | 2 × 19,900 lbf | 2 × 32,000 lbf |
| Motor | 2 × GE F110-GE-129 | Pratt & Whitney F135-PW-100 | Pratt & Whitney F119 | Saturn AL-41F1 | Shenyang WS-10C |
Xiaomi’den fütüristik su tabancası
Efsane Türkiye’ye gelse alırım..
O ışık efektleri sadece yanlarda değil üstte de olmalıydı. Böylece tabancayı kullanan, kafasını yana eğmek zorunda kalıp, fıtık olmaz. Aynısını küçükken ışıklı ayakkabımda yaşamıştım oradan biliyorum. Ayakkabıma yan bakmaktan düz yürüyemiyordum. Hava atmaktan ziyade o havayı yaşamayı tercih ederim. 7 de olsam 70 de olsam kararım değişmeyecek.
Mukemmel bir silah acaba ne kadar hızlı atıyor. [resim]
Fiyat makul olsa efsane olur gerçekten ya.
Vay bee, bu cihaz xiaomi çıktı ben de diyordum kim üretmiş..
hocam 4x daha iyi direk hs attirir
Über
Evet ama 6x scop daha iyi gider buna daha uzaktaki hedefler için. Gerektiğinde 3x’e de çekebilirsin falan :D
Muskun alev tabancası vs bu
İstilacı güvercinlere karşı iyi olur. 5 10 dk da bir sopayı alıp kovalamak yordu artık.
Yakında su atan F18 falanda yaparlar :)
Hazneye kezzaplı su doldurup nişan almak yapmayın böyle şeyler yahu…
Xiaomi kendini çok geliştirdi artık her alanda kaliteli işler yapıyorlar.
fışkırttığı su mermi gibi isabetli gitmeyeceği için gereksiz diye düşünmüş olabilirler.
Lazer nişangah da eklenseymiş tadından yenmezmiş.
