Bu sene et fiyatlarına gelen büyük zamlar vatandaşın mangal keyfine de sekte vurdu.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Türkiye Kasaplar Besiciler Et ve Et Ürünleri Federasyon Başkanı Osman Yardımcı, bu yaz mangallık ürün fiyatlarının bir önceki yaz dönemine kıyasla yüzde 200’ün üzerinde zamlandığını, satışların da en az yüzde 30-40 oranında azaldığını söyledi.
İstanbul Perakendeci Kasaplar Esnaf Odası Başkanı Aydın Tüfekçi’nin sozcu.com.tr’ye verdiği bilgiye göre, İstanbul’daki satışlarda düşüş oranı yüzde 55’e ulaşıyor.
Sektör temsilcileri, bu düşüşe yaz aylarında tatile çıkanların sayısının artması, piknik alanlarına girişlerin dönem dönem yasaklanması gibi nedenler etki etse de asıl önemli nedenin ‘fiyatların geldiği seviye’ olduğunu söylüyor.
Buna göre, sadece mangallık tavuk kanadın fiyatı, 2023 Ağustos itibarıyla son bir yılda yüzde 225 zamlandı.
Geçen yaz kilosu 40-50 TL’den satılan kanat bu yaz 130-140 TL’den satılıyor.
HANGİ ÜRÜN NE KADAR ZAMLANDI?
Sozcu.com.tr olarak ulusal ve zincir marketlerdeki yıllık değişime baktığımızda da, mangallık ürünlerin ülke genelindeki ortalama fiyatlarının son bir yılda yüzde 43 ila yüzde 127 aralığında arttığını gözlemledik.
Buna göre, 2023 Ağustos itibarıyla son bir yılda bir kilo kasap köfte yüzde 117 zamlanarak 295 TL’ye, 240 gram sucuk yüzde 123 zamlanarak 185 TL’ye ve bir kilo kanat yüzde 127,2 zamlanarak 150 TL’ye yükseldi.
Aynı dönem aralığında mangal kömürü yüzde 43,3 zamlanarak 86 TL’ye, tel ızgara yüzde 68 zamlanarak 101 TL’ye çıkarken; etle birlikte mangal keyfinin maliyetini en çok artıran ise alkollü içecekler oldu.
Buna, yaz aylarında olunmasına rağmen sebze ve meyve fiyatlarındaki artışın hızlanması da eklenince, mangallık ürün satışlarında yaşanan sert düşüş dikkat çekici seviyeye ulaştı.
GAZLI İÇECEK AYRI, ALKOL FİYATLARI AYRI VURDU
Sozcu.com.tr olarak market fiyatlarından derlediğimiz ortalama fiyatlara göre, bir yılda beş litrelik suyun yüzde 45,4; 2,5 litrelik gazlı içeceğin yüzde 120’yi aşan zamlara maruz kaldığı ülkede, içeceklerdeki enflasyon zaten dikkat çekici seviyelerdeyken; artan vergi yükü, alkollü içecek fiyatlarının diğer içeceklere göre daha hızlı oranlarda zamlanmasına yol açtı.
Geçen yaz 335 TL’ye satılan 70’lik rakı, bu yaz temmuzdaki hem ÖTV hem KDV zamları sonrası 500 TL’ye kadar çıktı.
Vergisiz fiyatı 156 TL olan bu ürüne 266 TL ÖTV, 76 TL de KDV ödeyen bir vatandaş, 70’lik rakıyı toplam 343 TL vergi ödeyerek 500 liradan almış oluyor.
Ulusal marketlerde 2021 Temmuz-2023 Temmuz dönem aralığındaki fiyat değişimi (Kaynak: Sozcu.com.tr)
VATANDAŞ DEĞİL GEÇEN SENEYİ, BİR AY ÖNCEKİ FİYATI ARIYOR
Yaz aylarında olunmasına rağmen sebze ve meyve fiyatlarındaki büyük artışlar, bu ürünlerin neredeyse et fiyatlarıyla yarışır hale gelmesine neden oluyor.
İTO verilerine göre, yalnızca son bir ayda İstanbul’daki domates fiyatları yüzde 48,3 zamlanmıştı. Yıllık fiyat değişimine bakıldığında ise, geçen sene ağustosta marketlerdeki fiyatı 15 liraya düşen bir kilo dometesin, bu yaz itibarıyla en ucuz domates 20 liradan başlayıp, 30 liraya kadar çıktığı görülüyor.
Bir ayda yüzde 62,2 birden zamlanan biber ise, temmuz ayında zam şampiyonu olmuştu.
Halihazırda biberin kilosu ortalama 50 TL civarında seyrederken, semt pazarlarındaki fiyat 70 TL’ye kadar çıkıyor.
‘PAZAR GÜNÜ BİLE DÜKKÂNI SABAH 7’DE AÇARDIK…’
Öte yandan, pandemiyle birlikte hızlanan et tüketimindeki düşüş, pandeminin etkileri sona erse de artarak devam ediyor. Bundaki asıl önemli neden ise, et ürünlerinin her geçen gün maliyet kaynaklı zamlanması ve fiyatların ulaştığı seviyeye alım gücünün yetmemesi…
Türkiye Kasaplar Besiciler Et ve Et Ürünleri Federasyon Başkanı Yardımcı, pandemiden hemen önce yaz dönemlerindeki haftalık mangallık ürünü satışlarının, şu anki satışlarının 2-3 katı üzerinde olduğunu söyleyerek şöyle diyor:
“Pandemiden önce müşteri geliyor diye pazar günleri bile sabah 7’de açardık dükkânı. Şimdi saat 10-11’e kadar kimse gelmiyor. Gelenler de çoğunlukla bahçeli evlerde oturan insanlar.
Fiyatlar bu seviyeye ulaşmadan önce cuma günü tedarik ettiğimiz beyaz et cumartesi günü biterdi, pazara kalmazdı. Mangal sezonu da kalmadı yani artık.”
BU KEZ KASAPLAR UYARDI: BESİCİYİ DESTEKLEYİN!
Tüketimdeki düşüşün, fiyatlardaki yüksekliğin temelinde besicilerin yaşadığı sorunların yattığını vurgulayan ve ziraat derneklerinin yıllardır yaptığı uyarıları yineleyen İstanbul Perakendeci Kasaplar Esnaf Odası Başkanı Aydın Tüfekçi ise, yapılması gerekenlere ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bunu hep vurguluyoruz: Hayvan varlığımız azalıyor, yem fiyatları her geçen gün artıyor. Ahırlar boş. Maliyet düşmeden et fiyatları düşmez. Fiyatlar bu şekilde arttığı sürece tüketim de azalmaya devam eder. Devlet, sorunun kökenine inmek için hayvancılığı ayakta tutan küçük besicileri, aile işletmelerini desteklemeli.”
