Suriye, artık sadece bir iç savaş ülkesi olmaktan çıkmış ve bölgesel büyük güçler için bir coğrafi güç mücadelesi alanı haline gelmiştir. Bölgesel bir aktör olarak kendini daha fazla tanıtmak isteyen Türkiye ve güvenlik çıkarları için mücadele eden İsrail, bu çatışmada güçlerini sınayan iki önemli taraftır. Ancak asıl sorun, ABD’nin belirsiz ve çelişkili rolüdür. Washington hem güvenlik çıkarlarını koruma hem de NATO müttefikleriyle diplomatik ilişkilerini tehlikeye atmama baskısı altındadır.
Suriye krizi, çoktan bölgesel güç mücadelelerinin köklerini almış ve ülke sınırlarının ötesine geçerek Orta Doğu’nun merkezi çatışma alanlarından biri haline gelmiştir. Son olarak İsrail’in Homs’taki T-4 üssüne düzenlediği hava saldırısı, yalnızca İran’a ait güçlere yönelik değil, aynı zamanda Türk çıkarlarına da yöneltilmiş olması, Suriye’nin artık bölgesel büyük güçler için bir coğrafi satranç tahtasına dönüştüğünü bir kez daha gözler önüne sermektedir. Bu bir güç oyunudur ve her adım, her hamle dikkatle izlenmektedir – ve uluslararası aktörler, artık sadece izleyici değil, kendi kurallarını dayatmaya çalışan oyunculardır.
İsrail ve Türk Tehdidi: Stratejik Mesaj
İsrail, Suriye’deki hedeflenmiş askeri operasyonuyla net bir mesaj göndermiştir: Suriye’deki herhangi bir genişleme girişimi – ister İran isterse Türkiye tarafından olsun – cevapsız kalmayacaktır. T-4 üssüne yapılan saldırılar, yalnızca İran’a bağlı milislerle değil, aynı zamanda Türk askeri hedefleriyle de bağlantılı olması, İsrail’in bölgede atılan her adımı kontrol etmeye ve gerekirse engellemeye hazır olduğunu açıkça göstermektedir.
İsrail’in argümanı anlaşılabilir: İran’ın Suriye’de kalıcı bir askeri varlık kurmasına izin verilmemeli ve herhangi bir Türk egemenliği, tüm Orta Doğu’daki stratejik dengeyi tehdit edebilir. Ancak bu “önleyici” askeri stratejinin ardında, aynı zamanda bir coğrafi hesaplama yatmaktadır: İsrail, Suriye’de “yeni bir aktör” istemiyor – özellikle de birçok alanda rekabet ettiği Türkiye’yi.
Türkiye’nin Suriye’deki Rolü: Güç Gösterisi ve Coğrafi Hedefler
Türkiye, Suriye’de çift yönlü bir plan izlemektedir: Bir yandan kendi sınırları boyunca güvenlik bölgeleri oluşturmak, diğer yandan Suriye’deki çatışma ortamını genişleme ve etki sağlama aracı olarak kullanmaktadır. T-4 üssü, bu bağlamda kritik bir konum teşkil etmektedir. Stratejik hava üslerine sahip olarak Türkiye, sadece bölgede varlığını güçlendirmekle kalmaz, aynı zamanda İran’ın Suriye’deki etkisini zayıflatabilir ve kuzeydoğu Suriye’deki Kürt milislerinin, özerklik talepleri için ihtiyaç duyduğu alanı daraltabilir.
Ancak bu hedefler, karşıt bir direnişle karşılaşmaktadır. Ankara, askeri operasyonlarını ulusal güvenlik için gerekli bir adım olarak sunarken, diğer bölgesel aktörler bunu kendi çıkarlarına yönelik bir tehdit olarak görmektedir. Son İsrail saldırısı, İsrail’in Türk ilerlemesini doğrudan bir tehdit olarak algıladığının bir göstergesidir – sadece İran etkisi bağlamında değil, aynı zamanda Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki askeri varlığı çerçevesinde de.
Amerika’nın Dilemması: NATO Ortakları ve Coğrafi Sorumluluk Arasında
Resmi olarak IŞİD ile mücadele ve İran’ın Suriye’deki etkisinin sınırlandırılması odaklı olan ABD, giderek coğrafi çıkarlarını dengeleme zorluğuyla karşı karşıya kalmaktadır. Özellikle Türkiye’nin genişleme çabaları, özellikle Suriye’nin merkez ve güneybatısındaki artan askeri varlık, Amerikan gündemiyle uyumsuzdur. Aynı zamanda Washington, Ankara ile NATO müttefiki ve bölgedeki stratejik bir ortak olarak iş birliği yapma zorunluluğuyla sıkışıp kalmıştır. Ancak ABD’nin hedeflerindeki çelişkiler – bir yanda İran’a karşı mücadele, diğer yanda Türk güvenlik çıkarlarını destekleme – açık bir politika belirlemeyi zorlaştırmaktadır.
İsrail ve ABD arasındaki artan diyalog, CENTCOM komutanı Michael Kurilla ile İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir’in yaptığı görüşmelerle belirginleştiği gibi, net bir mesaj vermektedir: ABD ve İsrail, Türkiye’ye yönelik tehdit konusunda benzer bir çizgide yer almaktadırlar ve aynı zamanda Ankara ile ilişkilerinin karmaşıklığını sürdürmeye çalışmaktadırlar. Sonuç, Türk ambisyonlarına karşı sessiz bir koordinasyon politikasıdır.
Sivil Kayıplar ve Artan Yerel Memnuniyetsizlik
Ancak başkentlerde planlanan coğrafi hamlelerin, Suriye’deki sivil nüfus üzerinde dramatik sonuçları olmuştur. İsrail’in hava saldırıları ve ardından gelen kara operasyonları, pek çok sivil kayba yol açmış ve yeni bir direniş dalgasına neden olabilir. Bölge, yerel aktörlerin ve sivillerin, coğrafi kararlar yüzünden aynı şekilde acı çektiği, tırmanan bir şiddet sarmalı ile şekillenmektedir.
Bu durum göz ardı edilmemelidir: Bölgedeki artan istikrarsızlık, ülke çapında bir isyana yol açabilir – bu da tüm bölgesel düzenin istikrarsızlaşmasına neden olabilir.
Suriye: Coğrafi Güç Mücadelelerinin Test Alanı
Suriye, artık sadece bir iç savaş ülkesi olmaktan çıkmış ve bölgesel büyük güçler için bir coğrafi güç mücadelesi alanı haline gelmiştir. Bölgesel bir aktör olarak kendini daha fazla tanıtmak isteyen Türkiye ve güvenlik çıkarları için mücadele eden İsrail, bu çatışmada güçlerini sınayan iki önemli taraftır. Ancak asıl sorun, ABD’nin belirsiz ve çelişkili rolüdür. Washington hem güvenlik çıkarlarını koruma hem de NATO müttefikleriyle diplomatik ilişkilerini tehlikeye atmama baskısı altındadır.
Sonuçta belirleyici soru şu hale gelmektedir: Türkiye, Suriye’deki etkisini daha da artıracak mı, yoksa İsrail her yeni hamleyi daha sert önlemlerle engelleyecek mi? ABD, NATO içindeki çatlaklar derinleştikçe, bu denklemde nasıl bir rol oynayacak?
Suriye, aktörlerin figürlerini kaydırdığı bir satranç tahtasına dönüşmüştür – ancak bu oyunun sonucu, sadece askeri hamlelerle değil, aynı zamanda coğrafi gerilimlerin yönetilme becerisiyle de belirlenecektir. Her an devrilebilecek hassas bir denge.
