Mustafa Kafalı’yı Türkiye ve Türklük için büyük bir âlim biliriz. Birden farkettim ki bu doğru bilgi epeyce eksiktir. Böyle düşünenler, onu mütevazı kişiliğinde, hedefe ok gibi giden ve yan yollara bakmayarak yürürken saflaşan, derinleşen rûhunun dağları ayağa kaldıran yansımalarını tanıdılar. Her bildiğini konuşur, yazar, anlatır, öğretir gördükleri, dünyayı sesine doldurmuş bu güzel adamdı.
Bilen bilir ki, bizim duyduğumuz o ses asıl kaynağından her birimize emsalsiz lezzetler tattırdı. Çok tarihçi tanıdık. İçlerinde çok büyükleri vardı. Hepsini hayranlıkla okuduk, dinledik. Kafalı Hoca’nın onlara benzeyen büyüklüğü ilmi ve sevgisiydi. Fakat daha başka bir tarafı vardı ki benim neslim onu yalnız onda gördü.
Tarihi milletin hafızası şeklinde anlar ve anlatırdı. Onun anlayışı ve anlatışı başkaydı. Milletinin uzun asırlarını birbirinin devamı gibi ve sanki hepsi şu ânın içinde olmuş ve oluyormuş gibi anlatırdı. Cümleler gözünüzün önünden filmleşir, canlanır akardı. Yaşardınız. Mesela binlerce inkılap tarihçimiz var. İstiklal Harbinin her biri bir mucizeye benzer sahnelerini ancak o anlattığı zaman iliklerinizde hissederdiniz. Hikâye ve roman tadında yaşatırdı, diyeceğim, çok yavan kalacak. Hayır, Hoca o cephedeydi ve sizi de ilk cümlelerinden itibaren cepheye, o dağdağalı ölüm kalım sahnesine götürürdü.
Yahya Kemal merhumun 26 Ağustos 1922 şiirini her zaman dolu göğüs, dolu gözlerle okuruz. Bu Âkif tarzına yakın dörtlüğün şifrelerini bize söyleyen Kafalı Hoca’dır.
Şu kopan fırtına Türk ordusudur yâ Rabbi!
Senin uğrunda ölen ordu budur yâ Rabbi!
Tâ ki yükselsin ezanlarla müeyyed nâmın
Galib et çünkü bu son ordusudur İslâm’ın!
