Allah tarafından “Şüphesiz o Zikr’i (Kur’an’ı) biz indirdik biz! Onun koruyucusu da elbette biziz.” buyruluyor. (Hicr/9)[1] Ama buna rağmen kâfirler, müşrikler Kur’an üzerindeki tahrif çalışmalarına devam ediyorlar, edeceklerdir. Tabii bir durumdur. Onların imtihanı böyledir. Fitneye devam edecekler, elbette hesap gününde cezalarını da çekeceklerdir. Ancak Müslümanlara da bu konuda uyanık durmak ve bu gibi çalışmaları takip etmek düşer. Kur’an’ın üzerinde yapılan çalışmaların neler olduğu konusunu uzmanlara bırakarak bu çalışmaların ne şekilde olduğunu söylemek istiyorum. 1.Ayetleri değiştirmeye çalışıyorlar ki buna güçleri yetmez! 2. Anlamını değişik olarak sunmaya çalışıyorlar; Tercüme, meal, tefsir üzerinde manayı değiştirmeye, kafa karıştırmaya yönelik tahriflerde bulunuyorlar. Kur’an’ın lafzını değiştirme gayretlerine bir örnek olarak www.amazon.com adresinde satışa sunulan The True Furqan adlı kitabı gösterebiliriz. Uydurma bir kitap olduğu söylenmektedir.[2]
Bir süre önce, Vakit gazetesinden Ali Eren, Diyanet’çe yayınlanan Tefsirli Meal konusunda bir yazı yazdı.[3] Fikirlerine değer verdiğim bir arkadaşım da bana bu yazıyı neden sosyal paylaşım sitesinde dağıttığımı sormuştu. Diğer bütün yayınlardaki eksiklikler, hatalar bir yana bir dini yayındaki hatalar bana göre önemliydi. Hele muhtevasındaki eksiklikler, yanlışlar, bir de bu eksikler, görenlerce tespit edildiği halde düzeltilmemişse, durum ciddi demekti. Bu gibi dikkatler bana göre önemliydi. Onun için yazıyı herkesin görmesini istemiştim. Bu yazıdan anladığım kadarıyla Kur’an’ın anlamı üzerinde de ciddi oynamalar yapılmaktadır.
Samimi Müslüman yazarlar ve İslâm’ın kaynaklarını yayınlayan yayınevleri de yayınladıkları eserlerde, başta imlâ kuralları olmak üzere, tercüme, dizgi vb. hataları yapıyorlar. Bazı hususi yayınevleri, bilgisayar teknolojisinin getirdiği imkânlardan da yararlanarak, Diyanet’çe tasdik edilen, “görüldü” diye mühürlenen Kur’anlardan farklı olarak rengârenk baskılı, dizgili, açıklamalı Kur’an-ı Kerimler yayınlıyorlar. Bu yayınların tamamının mutlaka kontrol edilerek yayınına izin verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu eserlere, Kur’an, Meal ve Tefsirlere olağanüstü bir dikkat göstermemiz gerekir. Vebali çok büyüktür çünkü.
Sadece özel yayınevlerinin değil, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları’nın, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları’nın da hiçbir tartışmaya sebep olmayacak kadar sağlam olması gerekir. Ama maalesef ilim erbabının azlığı, tenkid müessesesinin olmayışı dolayısıyla yayınlanan her eser araya kaynayıp gitmekte, okuyucusunu az veya çok bulmakta, kıratına göre değer kazanmakta, gönülleri aydınlatmakta veya kafaları karıştırmaktadır. Yukarıda alıntıladığım yazıları okuduktan sonra hafızamı yokladım. İlimle, Kur’an’la fazla meşgul olmadığım halde, okuduğum bir Meal’de gördüğüm hususları bir kenara not ettiğimi hatırladım. Bu notlara yeniden baktım. O zaman önemli görüp yayınevine bildirmek istemiş fırsat bulamamış olmalıyım. Bu gibi hataların en aza indirilmesi gerektiğini düşünenlerdenim. Mevcut mealler üzerinde şüphe uyandırmak gibi bir kastımızın asla olmadığını, olamayacağını, bundan Allah’a sığındığımı belirterek, dikkat zayıflığımıza bir örnek vermek istiyorum. Kitaplığımdaki, okumuş olduğum, güvenilir bir yayınevince çıkarılan bir Meal’deki birtakım dizgi ve mantık hatalarını not etmişim: Diyanet Vakfı Yayınları arasında çıkan ve Ali Özek, Hayrettin Karaman, Ali Turgut, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kafi Dönmez, Sadrettin Gümüş tarafından hazırlanan Kur’an- Kerim ve Açıklamalı Meali adlı eserdeki (1. Baskı, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1993) notlarımı, belki uzmanları gelecek baskılarında düzeltir ümidiyle bilgilerinize sunuyorum:
KUR’AN-I KERİM VE AÇIKLAMALI MEALİ kitabında görebildiğim maddi hatalar:
Mealin sayfa numaraları yanlış dizilmiş. Sayfa sayıları ikinci sureden başlıyor. 1. Sureden başlamalıydı. Bkz. sf.1
VIII.sf. Sayfadaki 7. ayet açıklamasında herüşeye-herşeye yazılmalıydı. İmlâ Hatası.
2.sf. 15. ayet başıboç-başıboş olmalıydı. İmlâ h.
4.sf. 27. ayet çıkaırlar-çıkarırlar olmalıydı. İmlâ i h.
7.sf. 56.ayet (Ayetin açıklamasında baygın düşen deniliyor; Ayette öldürülüp diriltildiği söylendiği halde…) Ne hatası anlayamadım!
14.sf. 101. ayet yarışarında-yanlarında olmalıydı. İmlâ h.
15.sf. 102. ayet (Açıklama yanlış, sihir ilmini öğrenmekte beis yoktur deniliyor. Bu kafa karıştıran açıklamaya sade bir meal içinde sanırım gerek yoktur.)
18.sf. 123. ayet. (Açıklama yanlış ve gereksiz, kaldırılmalı diye düşünüyor insan.)
18.sf. 124. ayet (Bu ayetin tercümesinde anlaşılmaz kısımlar var; yeniden tercüme edilmeli.)
20.sf. 137. ayet. mutlakağanlaşmazlık-mutlaka anlaşmazlık olmalıydı. İmlâ h.
20.sf. 140. ayet. olduklarınışmı-olduklarını mı olmalıydı. İmlâ h.
20.sf. 140. ayet. Allah ıı?-Allah mı? Olmalıydı. İmlâ h.
26.sf. 178.ayet. asabsa-asarsa olmalıydı. İmlâ h.
28.sf. 188. ayet hakimlers-hakimlere olmalıydı. İmlâ h.
29.sf. 192. ayet. rahimdir kelimesi yanlış yerde hece bölünmüş. Dizgi h.
30.sf. 198. ayet. 4. açıklama: ictihatlar ı, kanaater-içtihatlar, kanaatler olmalıydı. İmlâ h.
54.sf. 45. ayet (Bu ayette bir tercüme hatası olabilir mi? Ayette "Mesîh’tir" geçiyor mu?)
84.sf. 44. ayet (verilenlere-verilmeyenlere olabilir mi? Tercüme hatası olabilir mi?)
108.sf 13. ayet. (Açıklamasına “kısmen”den sonra “kulaktan dolma” eklenmeli değil mi? Bu haliyle kafa karıştırıcıdır.)
154.sf. 40. ayet (Açıklamadaki imkâ-nsızlık dizgi yanlışı olmuş.)
204.sf. 117. ayet gurubun-topluluğun veya gurubun-grubun olmalıydı. Çeviri, imlâ hatası.
207.sf. 4. ayet vâdi-vaadi olmalıydı. İmlâ h.
225.sf. 38. ayet. (Açıklama tartışmalı! Hz. Nuh’un gemisi buharlı mıydı? Değil miydi?)
240. sf. 47. ayet stok edip-depolayıp(yığıp, biriktirip) olmalıydı. Tercüme h.
241.sf. 57. ayet. Stok etti-depoladı olmalıydı. Tercüme h.
258.sf. 25. ayet (Açıklamada kötü-köksüz olmalıydı. Tercüme h.)
309.sf. 71. ayet (Açıklamadaki “Bir rivayete göre” lafzı “ancak bir rivayete göre Allah”, şeklinde olmalıydı.)
384.sf. 5. ayet (mukaddes topraklara) Ayet’in içindeki bu açıklama doğru mu? Arz-ı mevud’u hatırlatıyor.
477.sf. 17. ayet ittiler-ettiler olmalıydı. İmlâ h.
479.sf. 35. ayet altındaki açıklama 36. ayetin altına girmeliydi. Dizgi h.
494.sf. 86. ayet (Açıklama tartışmalı. Yorumun kaynağı?)
540.sf. 28. ayet (Açıklama yanlış olabilir. Bakılmalı, yanlışsa kaldırılmalı!)
540.sf. 29. ayet lutfundan-lütfundan (çalışmazlarsa) İmlâ h.
590.sf Et Tarık Suresinin girişindeki açıklamanın ikinci yarısı yanlış. Mecazi olarak… kısmı çıkarılmalı. (Ayet apaçık!) (Tercüme hatasından ileri bir hata.)
Kur’an üzerindeki her türlü tahrip ve tahrifata Allah’ın izin vermeyeceğini biliyoruz ama biz de kul olarak üzerimize düşeni yapalım. Bir tek insanın bile aklına tek bir soru bırakmayacak şekilde yayınladığımız Kur’an, meal ve tefsirlerde dikkatli olmalı, yayınlanmış olan eserlerin çok sağlıklı olmasına çalışmalı, tenkidi yapılması gerekenleri de en ciddi bir şekilde tenkid süzgecinden geçirmeliyiz, diye düşünüyorum.
[1] http://www.kuranmeali.com/ayetkarsilastirma.asp?sure=15&ayet=9
[2] https://www.facebook.com/groups/ulkucuyazarlar/permalink/329061893837188/
[3] http://www.ismailaga.info/yazi/tag/diyanet-tefsirli-meal/
