ELİF ALTIN/ GÜLDEN ÇOKTAN- Esenyurt’ta tüm ülke genelinde büyük infial yaratan cinayetler, bireysel silahlanma tehlikesinin vardığı boyutu bir kez daha ortaya koydu. Cinayet anına ilişkin görüntülere 3 silah yansırken, veriler de nüfusa oranlandığında neredeyse her 2 kişiden 1 kişinin silahlandığını gösteriyor. Umut Vakfı Yönetim Kurulu üyesi Psikiyatrist Dr. Ayhan Akcan, Türkiye’de 40 milyona yakın silahın sadece 4 milyonunun ruhsatlı olduğuna dikkat çekerek, silahlı şiddet olaylarının her yıl yüzde 5 oranında arttığına dikkat çekiyor.
Dr. Ayhan Akcan
Esenyurt’ta iki kişinin öldüğü ve bir kişinin yaralandığı Tekel bayii saldırısının ardından bireysel silahlanma konusu yeniden gündeme geldi. Türkiye’de 40 milyon silahın sadece 4 milyona yakının ruhsatlı olduğunu söyleyen Umut Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Ayhan Akcan, her on silahtan 9’nun ruhsatsız olduğunu söyledi. Silaha ergen yaştaki çocukların bile ulaşabildiğini belirten Akcan, Ateşli Silahlar Kanunu’nda yeni düzenlemeler yapılması gerektiğini söyledi.
100 vakanın 4’ünde ruhsatlı tabanca kullanılıyor
Milliyet’in sorularını yanıtlayan Akcan, “Her 100 vakanın sadece 4’ünde ruhsatlı tabanca kullanılıyor. Ve ülkemizde 10 silahtan 9’u da ruhsatsız. İki erkekten birinde, her 3 evden birinde silah bulunuyor” dedi.
Silahların sadece cinayetlerde değil gasp ve soygunlardaki kullanımlarında da artış olduğuna dikkat çeken Akcan, “Ruhsat alınması için devlet ciddi düzenlemeler yapsa da bu problem çözülmüyor. Talebi ruhsat altına almakla çözmüyorsun. Ulaşılabilir ve yaygın olması, denetimin ve eğitimin olmaması, 5 yıllık ruhsat yenileme süresinin çok uzun olması, bunlar hep silahla ilgili şiddeti arttıran nedenler. Ortak veri tabanı da önemli. Jandarma ile polisin elindeki veriler aynı değil. Mutlaka bir kamu spotu yapılması lazım. İhbar hattı oluşturulmalı” diye konuştu.
Silah bulunduranların yüzde 70’inin 40 yaş altı kişilerin olduğunu belirten Akcan, “En çok 25 yaş civarında gençler kullanıyor. Eskiden ergenlerde silahla intihar 7. sıradayken şimdi 2. sıraya yükseldi. Artık ergenler bile ulaşabiliyor. Kadın cinayetlerinde ve kadına yönelik şiddet olaylarındaki yüz vakanın 18’inde silah kullanılıyor. Bu çok ciddi bir rakam” değerlendirmesini yaptı.
Silahlı şiddet her geçen yıl tırmanıyor
Umut Vakfı’nın verilerine göre, bireysel silahla gerçekleştirilen şiddet olaylarının sayısı da her geçen yıl tırmanıyor. 2021’de 3.801 silahlı şiddet olayı kayıtlara yansırken, 2022’de bu rakam 3.984’e çıktı. 2021’de bireysel silahla 2.145 kişi öldürülmüştü. Geçen yıl öldürülenlerin sayısı 2.278 kişiydi. Silahla yaralama vakalarında da artış olurken son 5 yılda en az 18.769 kişi bu nedenle hayatını kaybetti. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 2021 yılında kamuoyuna yansıyan verilerine göre ise Türkiye’de 596 bin 495 kişi ateşli silah taşıma ruhsatına, 475 bin 647 kişi ise bulundurma ruhsatına sahip.
Emniyet Genel Müdürlüğü 2022 yılında yaptığı açıklamada ise, “Ülkemiz genelinde kamu görevlisi 244 bin 184, emekli kamu görevlisi 198 bin 428, can güvenliği 53 bin 312, meslek mensubu 131 bin 841 olmak üzere toplam 627 bin 765 taşıma ruhsatlı silah bulunmaktadır” ifadelerine yer vermişti.
UMUT Vakfı’nın 2022 yılı Türkiye Silahlı Şiddet Raporu’na göre de silahlı şiddet olaylarında geçen yıl en az 2 bin 278 kişi öldürüldü, 4 bin 231 kişi de yaralandı. 2022 yılında medyaya yansıyan 3 bin 984 silahlı şiddet olayının 3 bin 368’inde ateşli silahlar kullanıldı. Rapora göre en fazla silahlı olayın yaşandığı il; İstanbul. Megakenti Adana, Samsun, Şanlıurfa, Sakarya, Kocaeli, Antalya, İzmir, Konya, Bursa takip ediyor. Bölge bazında ise Marmara Bölgesi, silahlı şiddette ilk sırada yer alıyor.
Cezası 3 yıl hapis ama genellikle erteleniyor
Sokağa yansıyan şiddet tablosuna karşın, ruhsatsız silahla yakalanmanın uygulamadaki karşılığı ise çoğunlukla para cezası oluyor. Ruhsatsız silahla suç işlendiğinde suça ek olarak, Ateşli Silahlar Kanunu uyarınca zanlının 3 yıla kadar hapis cezasıyla yargılandığına vurgu yapan İstanbul Aydın Üniversitesi öğretim görevlisi avukat Özlem Şen, herhangi bir suç işlemeksizin ruhsatsız silah bulunduran kişinin de aynı kanuna muhalefetten 3 yıla kadar hapis cezasıyla yargılandığını, bu yargılamaların da nihayetinde idari para cezası ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve erteleme ile sonuçlandığını kaydediyor.
Avukat Şen, şu ifadeleri kullandı: “Silah ruhsatları, bulundurma ruhsatı ve taşıma ruhsatı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Silah bulundurma ruhsatı, silahın sadece bir evde veya işyerinde bulundurulması için alınan ruhsattır. Dolayısıyla bulundurma ruhsatlı silahı ruhsatta yazan başka bir yere götürmek de bir suçtur. Ruhsatsız silah taşıma cezası verilecek ceza türleri somut olaya göre farklılık gösterir. Bir veya birden fazla silahı taşıma veya satın alma suçu ile birden fazla silahı bulundurma suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 30 günden 100 güne kadar adli para cezasıdır.
Ruhsatsız silah satın alma, ruhsatsız silah bulundurma, ruhsatsız silah taşıma suçlarında verilen cezalarda, eğer koşullar varsa hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.”
Ruhsat almak için psikolojik rapor
Avukat Gizem Gonca, silah taşıma ruhsatı alabilmenin belirli şartlara bağlı olduğuna değinerek, şunları söyledi: “Silah taşıma ruhsatı ateşli silah taşınmasına karşı idari birimler tarafından verilen izni ifade etmektedir. Silah taşımak isteyen her birey mutlaka silah taşıma ruhsatı almak zorundadır. Şayet silah taşıma ruhsatı almadan silah bulunduranlar cezai yaptırımlara maruz kalmaktadırlar. Aynı zamanda silah taşıma ruhsatının yanı sıra var olan silah taşıma ruhsatının süresinin dolması ve yenilenmemesi de ayrıca cezai müeyyidelere tabidir. Kanuna ve ilgili yönetmeliğe göre silah taşıma ruhsatının süresi 5 yıldır. Silah taşıma ruhsatı alabilecek kişiler bakanlıkça belirlenen gerekli belgeleri toplayarak ruhsat için başvuruda bulunmalıdır. Bu belgenin alınabilmesi için başvuran kişinin silah taşımasında psikolojik, nörolojik, fiziki bakımdan sakınca bulunmadığını doktor raporu ile kanıtlaması şarttır.”
Silahı gömüp ‘koordinat’ veriyorlar
Yasadışı silah satışı yapılan adreslerden biri de hacker’ların ve suç örgütlerinin uğrak noktası ‘Deep web’. Özel internet tarayıcılarıyla erişim sağlanan platformda silah ticaretinin yapıldığını söyleyen siber güvenlik uzmanı Tamer Şahin, şunları anlattı: “Deep Web’de kiralık katilden tutun uyuşturucu, silah kaçakçılığına kadar her şeyi bulmanız mümkün. Bu işi gerçekten yapanlar çok profesyonel. Bunlar silahı direkt yollamıyorlar. Parçalara ayırıp yolluyorlar. Diğer teknikleri ise bir yere gömerek göndermek. Bir yere gömüyorlar ve size koordinat veriyorlar. Teslimat gerçekleşiyor.” -ALEYNA SEVİM/İSTANBUL
