Akaryakıt zamları dur durak bilmiyor. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve dolar kurunda yaşanan artışın etkisiyle benzinin litresi 36 TL’yi, motorinin litresi de 34 TL’yi aşarak tüm zamanların rekorunu kırdı.
Akaryakıta gelen her zam, tarımdan taşımacılığa uzanan büyük zincirde maliyetleri artırdığı için iğneden ipliğe tüm ürünlerin fiyatlarını etkiliyor. Zam, dalga dalga yayılıyor.
Zam dalgası, akaryakıt sektöründe üç başlıkta toplanacak yeni “trend”lerin oluşmasına yol açtı: “fiyat üzerine iddia”, “yetersiz bakiye”, “ne olsa gider-sıkıntı yok”…
Sektör temsilcileriyle yaptığımız görüşmelerden çıkan sonuçları paylaşalım:
FİYAT İDDİASI: Sektörde faaliyet gösteren bazı profesyoneller, benzin ve motorinin ağustosta ulaşacağı fiyatla ilgili aralarında iddiaya giriyor. Kaybeden, kazanana, ya takım elbisesi alacak ya da lüks bir restoranda yemek ısmarlayacak.
Peki, iddialarda hangi fiyat üzerinde duruluyor? Bir sektör yetkilisi, ağustosun ikinci yarısında (en geç 20 Ağustos’ta) benzinin 45 liraya ulaşacağına ilişkin arkadaşlarıyla iddiaya girdiğini belirterek, “Sektörde, birçok kişi bu tür iddialara giriyor” dedi.
Yetkili, Batı ile Rusya arasındaki gerilimin daha da tırmanması durumunda 45 TL’nin çok daha erken bir tarihte görülebileceğini söyledi.
Yetkili, petrolde yaşanan arz sorunun da fiyatları yukarı yönlü iteceğini vurguladı. Brent petrolün varil fiyatının halen 82-83 dolar düzeyinde olduğunu, fiyatların daha yüksekleri görebileceğini vurguladı.
Yetkili, sektörün gözü kulağının dolar kurunda ve uluslararası piyasalarda (motorin ve benzinin ton fiyatı) olmaya devam edeceğini söyledi.
YETERSİZ BAKİYE: Akaryakıtla ilgili olarak zam yağmuru öncesinde “Ben hep 50 TL’lik alıyorum” sözü sıkça kullanılıyordu. Son dönemde bu söz yerini “yetersiz bakiye” uyarılarına bıraktı.
Sektör temsilcileri, akaryakıt istasyonlarında nakit ödeme oranının son derece düşük olduğunu, müşterilerin büyük çoğunluğunun akaryakıt ödemelerini kredi kartıyla yaptığını söyledi.
Sektör yetkilileri, son yıllarda kredi kartlarında da “yetersiz bakiye” sorunlarının çoğaldığını belirterek, “Müşteri, benzin ya da motorin aldıktan sonra ödeme yapmak için pos cihazına geliyor. Kredi kartını kasiyere veriyor. Cihaz, ‘yetersiz bakiye’ uyarısı veriyor. Müşteri, ikinci bir kartı uzatıyor. Bazen, kartın biriyle miktarın bir bölümünü, diğer kartlarla da kalan bölümünü ödüyor” dedi.
NE OLSA GİDER-SIKINTI YOK: Bir de sayısı az da olsa “ne olsa gider-sıkıntı yok” diyen müşteriler var. Bu kategoriye giren lüks araç sahibi müşteriler, akaryakıt tabelasına ya da fiyatlara bakmıyor. Fiyattan bağımsız “Depoyu doldur” diyor. Ödemeleri, bazen nakit bazen de kredi kartıyla yapıyor. Bu müşteriler, istasyon içindeki marketten de yüklü alış-veriş yapıyor.
TÜKETİM DÜŞTÜ MÜ? Zamlar sonrasında benzin ve motorin tüketimi düştü mü? Sektör kaynakları, şu ana dek benzin ve motorin satışlarında ciddi sayılabilecek bir gerilemenin söz konusu olmadığını söyledi. Kaynaklar, fiyatlar arttıkça tüketim alışkanlığının da zaman içinde değişebileceğini belirterek, “Şu anda tüketimde kayda değer bir değişim olduğu söylenemez” dedi.
1 AĞUSTOS VE DOĞAL GAZ ZAMMI
BOTAŞ, 1 Ağustos’tan geçerli yeni doğal gaz tarifelerini (konut, sanayi ve santral) belirlemek üzere çalışmalara başladı.
Uzmanların yaptığı hesaplamaya göre tarifelerin dolar karşılığı, Nisan ayından bugüne yüzde 26.39 oranında geriledi. Aynı dönemde kurdaki artış yüzde 35.85 oldu. BOTAŞ’ın ortalama alım maliyetindeki gerileme yüzde 19.5 dolayında seyretti.
Uzmanlara göre TL bazlı tarifelerin değişmediği Haziran–Temmuz döneminde tarifelerin dolar karşılığındaki gerileme yüzde 12.05 oldu.
Uzmanlar, kur baskısı ve BOTAŞ’ın sıkıntılı finansman yapısı dikkate alındığında sanayi ve santrallarda bir miktar (yüzde 10 düzeyinde) artışın gündeme gelebileceğini söyledi.
Görünen o ki zam yönünden ağustos ayı temmuzu aratmayacak…
