Nature dergisinde yer alan endişe verici yeni bir araştırma, tarih boyunca neredeyse tüm kitlesel yok oluş olaylarının ortak bir özelliğini tespit etti ve iklim değişikliği nedeniyle bir sonraki bu tür felaketin alametlerinin artmakta olduğu konusunda uyardı.
Yazarlar, özellikle, aşırı küresel ısınmanın tüm tarihsel olaylarının, yüzlerce bin yıl boyunca devam eden zehirli tatlı su yosunu patlamalarını tetiklediğini buldular ve bu zararlı mikropların çoğalmasının artık bir kez daha tespit edilebilir olduğunu söylüyorlar.
Dünya tarihindeki en büyük yok olma olayı yaklaşık 252 milyon yıl önce gerçekleşti ve Permiyen sonu olayı (EPE) veya Büyük Ölüm olarak biliniyor. Öncüsü olarak volkanik aktivitede çarpıcı bir artış yaşayan EPE, karbondioksit seviyelerinde ve küresel sıcaklıklarda keskin bir yükselme ile ilişkili ve gezegendeki tüm canlı türlerinin yaklaşık yüzde 90’ını yok ettiğine inanılıyor.
Bu kıyamet olayının tatlı su ekosistemlerini nasıl etkilediğini incelemek isteyen araştırmacılar, Avustralya’nın Sidney Havzası çevresindeki kayalardaki fosil, tortu ve kimyasal kayıtları analiz ettiler. Bu araştırma sırasında, EPE’den hemen sonra mikroskobik alglerde ve siyanobakterilerde, yaklaşık 100.000 yıl süren tekrarlayan çiçeklenmelerle büyük bir artış tespit ettiler.
Normal şartlar altında, bu tür mikroplar, suyu oksijenlendirerek su ekosistemlerinin gelişmesine yardımcı olur. Ancak, çiçekler kontrolden çıktığında ters etki yaratarak, oksijeni tüketirler ve çevreyi diğer tüm yaşam formları için elverişsiz hale getiren toksinler üretirler.
Araştırma yazarlarına göre, tatlı su kütlelerinin zararlı çamura dönüşmesi, EPE’den sonra yaklaşık 3 milyon yıl boyunca ekosistemlerin iyileşmesini engelledi.
Yapılan açıklama, bu yıkıcı patlamanın, mükemmel bir hızlandırılmış sera gazı emisyonu fırtınası ve volkanik aktivitenin bir sonucu olarak daha yüksek küresel sıcaklıklar ve tatlı su kütlelerine besin akışı ile birlikte tetiklendiğini belirterek devam ediyor. Bu üçüncü bileşen, orman yangınları ve kuraklıkların toplu ormansızlaşmaya yol açarak topraktaki bileşiklerin su yollarına sızmasına neden olmasıyla ortaya çıktı.
Ayrıca yazarlar, bu olayın tek seferlik olmadığını ve dinozorları yok eden ünlü Kretase sonu yok oluşu dışında her kitlesel yok oluş sırasında meydana geldiğini buldular. 66 milyon yıl önce meydana gelen asteroit kaynaklı bu olay, sera gazlarında büyük bir alg patlamasına yol açacak kadar yeterli artış yaratmadı.
Bununla birlikte, araştırma yazarı Tracy Frank, modern antropojenik iklim değişikliğinin böyle bir çiçeklenme olayı için gereken koşulları yeniden yaratma potansiyeline sahip olduğunu ve bu nedenle büyük bir ekolojik felaketi tetikleyebileceğini söylüyor.
Frank, “Göllerde ve sığ deniz ortamlarında, sıcaklıktaki artışlar ve bitki topluluklarındaki değişikliklerle ilişkili olarak, tatlı su ortamlarına besin katkılarında artışa yol açan, gitgide daha fazla zehirli alg patlaması görüyoruz” diyor ve ekliyor: “Yani, bugünle pek çok paralellik var. Volkanizma geçmişte bir CO2 kaynağıydı, ancak o zamanlar görülen CO2 giriş hızının, antropojenik etkiler nedeniyle bugün gördüğümüz CO2 artış hızına benzer olduğunu biliyoruz.”
Araştırmacılar, bu zararlı alglerin büyümesi için en uygun su sıcaklığını 20 ila 32°C arasında olduğunu hesaplıyor. Endişe verici bir şekilde, mevcut iklim değişikliği modelleri, orta enlem kıtasal yaz yüzeyi hava sıcaklıklarının bu yüzyılın sonuna kadar bu aralığa düşeceğini tahmin ediyor. Bu denkleme, topraktaki besin maddelerinin nehirlere ve göllere sızmasına izin vererek bu patlamaları körükleme potansiyeline sahip olan, son zamanlardaki orman yangınlarında kayda değer bir artış da eklendi.
Bunu basit terimlerle dile getiren çalışma yazarları, “derin jeolojik kayıtlardan elde ettiğimiz bulguların bu uyarıların altını çizdiğini ve devam eden ısınma ve ormansızlaşmanın uzun vadeli sonuçları için rahatsız edici bir tahmin oluşturduğunu” belirtiyorlar…
