Geçtiğimiz günlerde bir ahbabım ve oğluyla sohbet ederken üniversite giriş sınavlarında katsayı farkı uygulamasının kaldırılması söz konusu oldu. Ahbabımın oğlu 2013-2014 öğretim yılında Ticaret Meslek Lisesini bitirmiş. İlk girdiği üniversite sınavında başarılı olamamış. İkinci defa girdiği sınavda aldığı puanla Pamukkale Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümünü kazanmış. Halen orada okuyor.
Ahbabımın oğlu, katsayı farkının kaldırılmasının meslek lisesi mezunlarının lehine olduğunu, böylece meslek lisesi mezunlarının önünün açıldığını söyledi. Emekli bir öğretmen, 15 yıllık da bir avukat olarak bu konudaki görüşlerimi ahbabıma ve oğluna uzun uzadıya anlattım.
Katsayı farkının kaldırılması, meslek lisesi mezunlarına ve halkımıza meslek lisesi mezunları lehine alınmış devrim niteliğinde bir karar gibi sunuldu. Meslek lisesi mezunlarının neredeyse tamamı buna inandı, inandırıldı. İlk bakışta katsayı farkının kaldırılması meslek lisesi mezunlarının lehine gibi görünüyor. Acaba, gerçekten öyle mi? Katsayı farkının kaldırılmasıyla meslek lisesi mezunlarına çok büyük bir avantaj mı, sağlandı? Bu uygulamayla meslek lisesi mezunlarının önü mü açıldı? İşte, bu yazıda bu konuyu irdelemek istiyorum.
İsminden anlaşılacağı üzere meslek liseleri, bu okullarda okuyan öğrencilere bir meslek kazandırmak için eğitim-öğretim yapan okullardır. Meslek liseleri, kamu ve özel sektörün büyük ihtiyaç duyduğu hemşire, sağlık memuru, teknisyen, tekniker, usta, elektrikçi, tornacı, kalifiye işçi vb. ara elemanları yetiştirmek için kurulmuşlardır. Ülke ekonomisinde ara elemanlar çok önemlidir. Bu ara elemanlar olmadan fabrikalar üretim yapamaz. Hizmet sektöründeki firmalar müşterilerinin talep ettiği hizmetleri veremez. Tarım sektörü faaliyetlerini sürdüremez. Meslek liseleri kaliteli ara elemanlar yetiştirebiliyorlarsa kuruluş amaçlarını yerine getirebiliyorlar, milli ekonomiye istenen katkıyı yapabiliyorlar demektir.
Katsayı farkının kaldırılması, meslek liselerinde okuyan öğrencilerin lehine değildir. Katsayı farkının kaldırılmasıyla meslek liselerinde okuyanlar üç yönlü zarara uğramaktadırlar.
1- Katsayı farkının kaldırılması üzerine meslek liselerinde okuyan öğrenciler üniversite sınavlarına yoğunlaşarak meslek derslerine gereken önemi vermemekte, bu nedenle kendilerine kazandırılmak istenen mesleğin gerektirdiği bilgi ve becerileri kazanamamaktadırlar.
2- Meslek lisesi öğrencileri genel liselerde okutulan matematik, fizik, kimya, biyoloji, tarih, coğrafya vb. dersleri ya hiç okumamakta, ya da genel lise öğrencilerine oranla çok daha az okumaktadırlar. Üniversite sınavlarında sorulan sorular genel liselerde okutulan dersler temel alınarak hazırlanmaktadır. Meslek lisesi öğrencileri bu dersleri ya hiç görmedikleri, ya da çok az gördükleri için üniversite sınavlarında genellikle başarısız olmakta, arzu ettikleri okullara girememektedirler.
3- Katsayı farkı uygulaması var iken, meslek lisesi mezunlarına okudukları okulların doğrultusunda eğitim-öğretim yapan okullara girebilmeleri için ek puanlar veriliyordu. Mesela, sağlık meslek lisesinin hemşirelik bölümünde okuyan bir öğrenci 4 yıllık hemşirelik yüksek okulunu tercih ettiği zaman oldukça önemli bir ek puan alıyor, bu ek puanla 4 yıllık hemşirelik yüksek okulunu kazanabiliyordu. Gene, öğretmen lisesinde okuyan bir öğrenci eğitim fakültesini tercih ettiğinde önemli bir ek puan alarak bu okulu kazanabiliyordu. Katsayı farkının kaldırılmasıyla ek puan uygulaması da kaldırıldı. Yukarıda açıkladığımız üzere üniversite sınavları genel liselerde okutulan dersler temel alınarak hazırlandığı için katsayı farkının kaldırılmasından sonra gelen lise mezunları bu alanda da meslek lisesi mezunlarına göre daha başarılı olmaya başladı. Örnek vermek gerekirse, genel lise mezunu bir öğrenci hemşirelik yüksek okulunu kazanmak konusunda sağlık meslek lisesi mezunu öğrenciye göre daha şanslı, gene genel lise mezunu maliye-muhasebe yüksek okulunu kazanmak konusunda ticaret meslek lisesi mezununa göre daha şanslı. Çünkü, katsayı farkı olmadığından meslek lisesi mezunu ek puan alamıyor. Bununla birlikte sınav soruları genel liselerde okutulan derslerden hazırlandığından genel lise mezunları sınavlarda daha çok soru cevaplayabiliyor, daha çok net çıkarabiliyorlar.
Görüldüğü üzere katsayı farkının kaldırılması meslek liselerinde okuyan öğrencilerin lehine olmamıştır. Meslek lisesi öğrencileri neredeyse Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olmaktadırlar. Meslek lisesi mezunları sonuç olarak üniversiteye giremedikleri gibi bir meslek kazanamadıklarından iş bulma imkanlarından da mahrum kalmakta, işsizler ordusunun sayısını artırmaktan başka bir işe yaramamaktadırlar.
Yukarıda açıkladığımız sebeplerle meslek liseleri, katsayı farkının kaldırılması konuları kanayan yaralarımızdan birisidir. İlgililer, yetkililer, tüm ideolojik saplantılarından kurtularak bu konuya çözüm bulmalıdırlar. Çözüm konusunda naçizane önerimiz: Meslek lisesi mezunlarına yalnızca okudukları okulun devamı sayılan yüksek okullara-fakültelere girme imkanı tanınmalı, bunun dışındaki okullara girmek yasaklanmalıdır. Bunun yanında meslek liselerinde verilen eğitim her yönüyle kaliteli hale getirilmelidir. Bunlar yapılırsa, hem ülke ekonomisi, hem de meslek liselerinde okuyanlar kazançlı çıkacaklardır. Çünkü, meslek lisesini bitirenler bir meslek sahibi olabilecekleri için rahatlıkla iş bulabilecekler, böylelikle geçimlerini sağlayabilecekler, kamu ve özel sektör de ihtiyaç duyduğu ara elemanları istihdam edebilme imkanına kavuşacağı için üretim faaliyetini kolaylıkla yerine getirebilecektir.
