Ücretli çalışanların işsiz kalmaları durumunda güvence olarak gördüğü İşsizlik Sigortası Fonu işverene akmaya devam ediyor. Yılın ilk 10 ayında işsize ödenen paranın yaklaşık 2 katı işverene ödendi. Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR) Ekim 2023 İşsizlik Sigortası Fonu Bülteni’ne göre yılın ilk 10 ayında işsizlere toplam 17 milyar 723 milyon TL ödenirken aynı dönemde işverene yapılan teşvik ve destek ödemeleri 31 milyar 949 milyon liraya ulaştı. İŞKUR’un aylık bülteninde yer alan Ocak-Eylül 2023 dönemine ait verilere göre ise işsizlik ödeneğine başvuranların yarısı bile ödeneğe erişemedi. 1 milyon 226 bin 253 kişi işsizlik maaşına başvururken, yalnızca 551 bin 116’sı ödeneği almaya hak kazanabildi. Fonun uygulamada olduğu 21 yılda işsiz kalanlara ödenen tutar, işverene son 5 yıldır yapılan ödemelerin yaklaşık 61.4 milyar lira gerisinde kaldı. Mart 2002’den bu yana başvuruda bulunan 18.8 milyon işsizden 10.3 milyonu ödeneği alabilirken, yapılan toplam ödeme ise 65.7 milyar lira oldu. İşverene son 5 yılda yapılan teşvik ödemeleri ise 127 milyar liraya ulaştı.
İŞVERENE TEŞVİK ARTIYOR
Çalışma hayatı uzmanları işsizlik ödeneği alabilmek için şartların zorluğuna dikkat çekiyor ve düzenleme yapılmasını talep ediyor. İşverene yapılan teşvik ödemeleri ise sürekli artırılıyor. 2022’de işverene yapılan asgari ücret desteği 100 lirayken bu yılın ilk 6 ayı için 400 liraya, temmuz-aralık dönemi için ise 500 liraya çıkarıldı. Bu da yıl sonunda işverene yapılacak teşvik ödemelerinin katlanacağını gösteriyor.
Fonun toplam varlığı 148 milyar lirayı aştı
Türkiye İş Kurumu’nun (İşkur) İşsizlik Sigortası Fonu Bülteni’ne göre, fonun toplam varlığı Ekim 2023 itibarıyla 148.4 milyar lira oldu. Ocak-ekim dönemini kapsayan 10 aylık süreçte gelirlerin 63.9 milyar lirası işçi ve işveren primi, 21.3 milyar lirası devlet katkısı, 34.4 milyar lirası faiz gelirleri, 28.8 milyar lirası diğer kaleminden oluştu. Ekim ayında toplam gelir 24.2 milyar lira olurken, 10.9 milyar liralık ise toplam gider gerçekleşti.
‘İş değiştirmede birinci öncelik ücretler’
İstihdama ilişkin değerlendirmelerde bulunan Michael Page Türkiye Genel Müdürü Fatih Cömert, ekonomik durumun istihdamı çok etkilediğini belirtti. Cömert, Bloomberg HT’ye yaptığı açıklamada “Teknik olarak resesyonda olan Hollanda var, Almanya var, bunlar iki çeyrektir resesyona girdiler ve bundan Türkiye de etkilendi” dedi. İş ve hayat dengesinin önem kazanmaya başladığını ifade eden Cömert, “Avrupa’da artık iş-hayat dengesi maaşın üzerinde, artık 1 numaralı etken iş değiştirmede. Yani iş-hayat dengesini kurabileceği ve daha esnek olan işyerleri tercih ediliyor. Türkiye’de yüzde 52 ile ücret hâlâ birinci öncelik ama bu normal biz enflasyonist bir ortamdayız. Ama Avrupa’da artık ücret 2’nci plana düştü. Artık yeteneği tutmak çok çok zor, bulmak zaten zor tutmak da zor” diye konuştu.
