Irak ve Suriye ile Lübnan olmak üzere iki yurtdışına asker gönderme tezkeresinin süresinin uzatılmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkereleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu. TBMM Genel Kurulu’nda bugün askeri tezkerelerin uzatılmasını içeren kanun teklifi görüşülecek.
Daha önce 1 yıl uzatılması için yapılan görüşmelerde bu sefer, Irak ve Suriye sınır ötesi harekat tezkerenin 2 yıl uzatılması görüşülecek. Bu bazı yorumlara göre, erken seçim olma ihtimalinin yüksekliği ve mevcut iktidarın “kendilerini garantiye alma” çabası olarak yorumlanıyor.
Irak -Suriye Tezkeresi
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla gönderilen Irak ve Suriye tezkeresinde, “Türkiye’nin güney kara sınırlarına mücavir bölgelerde yaşanan gelişmeler ve devam eden çatışma ortamının milli güvenlik açısından taşıdığı risk ve tehditlerin artarak devam ettiği” belirtiliyor. Ayrıca “Türkiye’nin, komşusu Irak’ın toprak bütünlüğünün, milli birliğinin ve istikrarının korunmasına büyük önem atfedildiği” aktarılıyor.
Ayrıca İdlib’de, Astana süreci kapsamında istikrar ve güvenliğin tesisine ilişkin faaliyetleri hedef alan risk ve tehditlerin devam ettiği vurgulanan tezkerede, “Bütün bu gelişmeler kapsamında, terörle Irak ve Suriye’nin toprak bütünlüğünü bozmaya ve sahada gayrimeşru oldubittiler oluşturmaya yönelik, milli güvenliğimize tehlike oluşturabilecek her türlü risk, tehdit ve eyleme karşı, uluslararası hukuktan doğan haklarımız doğrultusunda gerekli önlemlerin alınması milli güvenliğimiz açısından hayati önem arz etmektedir” ifadesine yer alıyor.
Lübnan Tezkeresi
Lübnan tezkeresinde ise, “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) 11 Ağustos 2006’da kabul ettiği 1701 sayılı karar ve TBMM’nin 5 Eylül 2006 tarihli kararıyla 1 yıl için verdiği izin kapsamında, Türkiye’nin, Lübnan’da konuşlu UNIFIL’e (United Nations Interim Force in Lebanon) TSK unsurlarıyla katkı sağladığı, iznin süresinin son olarak 31 Ekim 2020’den itibaren 1 yıl uzatıldığı” ifadesi yer alıyor.
İHD’nin tezkere ile ilgili yaptığı açıklamada; Anayasanın 92. maddesine göre Türkiye’nin yabancı ülkelere silahlı kuvvetlerini gönderebilmesi için uluslararası hukukun meşru saydığı durumlarda hareket etmesi gerekiyor. Bu durumda, BM Güvenlik Konseyi kararı olmadan Türkiye’nin Irak’ta ve Suriye’de silahlı kuvvetlerini sürekli olarak bulundurması Anayasa’ya aykırı bir durum oluşturuyor. Öte yandan BM Güvenlik Konseyi kararı olmadığı gibi Irak ve Suriye hükümetlerinin bu konuda alınmış kararları da bulunmamaktadır.
Irak – Suriye Tezkeresine Hangi Parti Ne Oy Kullanacak?
CHP Merkez Yönetim Kurulu (MYK) toplantısında masaya yatırılan Cumhurbaşkanlığı tezkeresine ilişkin partinin tutumunu CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel açıkladı. Özel tezkereye “Hayır” oyu vereceklerini söyledi.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu: Yetkili organlarımızla görüşeceğiz. Kararımızı parlamentoda ifade edeceğiz. HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar: İktidar savaş politikalarıyla varlığını güvence altına almaya çalışıyor. Tezkerelerin de buna hizmet edeceğini herkes görmeli. Çağrılarımızı yeniliyoruz: İktidarın tezkere ve savaş oyunlarına hayır deyin.
***
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, bugün yaptığı partisinin grup konuşmasında tezkereye “önşartsız” evet diyeceklerini belirterek, “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin gerektiği takdirde sınır ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere yabancı ülkelere gönderilmesini temel alan tezkereye önşartsız evet diyeceğimizi, bu konunun tartışılacak, konuşulacak, müzakere edilecek bir yanının olmadığını kararlılıkla beyan ediyorum” ifadelerini kullandı.
***
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener: Biz, TBMM’ye gelen bütün tezkerelerle ilgili olarak önceden bir ekip kurarız. Onlar rapor oluşturur, milletvekili arkadaşlarımızla paylaşır. Bu çalışmayı yaptırdık. O raporun sonucunda, eleştirilerimiz baki kalmak kaydıyla “evet” oyu vereceğimizi ifade etmek isterim.
***
DEVA Partisi’nin Suriye ve Irak tezkerelerine ilişkin tutumunu İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu açıkladı. DEVA’nın tezkereye “Evet” oyu vereceğini belirten Yeneroğlu Meclis’te konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Ülkemize yönelen tehditlerin bertaraf edilmesi, askeri mevcudiyetimizin kesintiye uğramaması, o bölgelerde görev yapan askerilerimizin güvenliği için ‘evet’ diyeceğiz” ifadelerini kullandı.
***
Cumhurbaşkanlığı tezkeresine ilişkin Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) tutumuna ilişkin açıklamayı TİP İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil Sütlü yaptı. Partisinin oylamada “Hayır” oyu vereceğini belirten Sütlü, “Tezkereye amasız fakatsız ‘Hayır’ diyoruz. Yoksul halk çocuklarının başka ülke topraklarında göz göre göre ölüme gönderilmesine izin vermeyeceğiz” dedi.
***
Cumhurbaşkanlığı tezkeresine “Hayır” oyu verilmesinin gerektiğini belirten siyasi partiler arasında EMEK Partisi (EMEP) de yer aldı. EMEP Başkanı Ercüment Akdeniz, sosyal medya hesabından konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Libya’dan Afganistan’a Suriye’den Irak’a kadar Türkiye halkının çıkarı savaş tezkerelerinde değil barış tezkerelerindedir. ‘Evet’ diyen muhalefet partileri de tek adam yönetimine yedeklenmiş demektir. EMEP olarak ‘hayır’ diyoruz” ifadelerini kaydetti.
***
Cumhurbaşkanlığı tezkeresinde “Hayır” oyu kullanılması gerektiğini ifade eden Türkiye Komünist Partisi (TKP) ise sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Sınır ötesi operasyon için Erdoğan’a yetki verecek oylama öncesi uyarıyoruz. Bırakalım askeri operasyonu, Erdoğan’a bu ülkenin bir kırık dalını yerden kaldırmak için dahi yetki vermek suçtur. AKP ile bir konuda bile işbirliği yapmak, AKP’nin tüm suçlarına ortak olmak demektir” ifadelerini kaydetti.
***
“Oyuna Gelme Savaşa Ortak Olma” sloganıyla tezkereye karşı çıkan Yeşil Sol Parti sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda ise , “Suriye’ye müdahale planı için gündeme gelen tezkere AKP-MHP iktidarı kurtarma, Türkiye’yi yaratılan krizlere mahkum etmeye hizmet edecektir. İktidarın oyununa gelme, #TezkereyeHayırDe çağrımızı yeniliyoruz” ifadeleri yer aldı.
***
CHP içerisinde oluşan Gelecek İçin Sol Kanat (GİSK) hareketi, partinin tezkerede “Hayır” oyu vermesi gerektiğini belirterek yaptığı açıklamasında, “İktidar ortakları tarafından meclise sunulan ve bugün TBMM’de görüşülecek olan ‘Yurt Dışına Asker Gönderme Tezkeresinin Süresinin 2 Yıl Uzatılmasına İlişkin Cumhurbaşkanlığı Tezkeresine’ Partimiz CHP destek vermemeli ve HAYIR oyu kullanmalıdır” ifadeleri kaydedildi.
***
Cumhurbaşkanlığı tezkeresine karşı “Hayır” diyen siyasi partiler arasında HDP de yer alıyor. Irak ve Suriye tezkerelerine ilişkin “Bu tezkere, iktidarın gidiş tezkeresidir” ifadelerini kullanan HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, partisinin grup konuşmasında şunları kaydetti: “Her yıl tezkerenin süresini bir yıl uzatan iktidar, bu kez süreyi 2 yıl uzatmak istiyor. Demek ki İktidar, bir yıl sonra AKP grubunun kalıp kalmayacağından ve meclisi toplayamayacağından endişe ettiği için süreyi 2 yıl uzatarak tezkereyi garanti altına almaya çalışmaktadır. Gidici olduklarını kendileri de görmektedir. Bu tezkere iktidarın aynı zamanda gidiş tezkeresidir.”
