İklim değişikliği şimdiden İran, Pakistan ve Hindistan’ın bazı bölgelerini tehlikeli derecede sıcak hale getirdi . Gezegen kaynamaya devam ederse, belki de gökdelenler yerine yer kazıyıcılar inşa etmeyi düşünürüz ?
Isıyı emen ve tutan kaya ve toprak kütleleri ile çevrili olan sıcaklıklar, yoğun enerji tüketen iklimlendirme veya ısıtmaya ihtiyaç duymadan çok daha sabit kalabilir .
Sadece aşağıda bir hayat yaşamak mümkün değil, insanlar (ve hayvanlar!) tarih boyunca yer altında konforlu bir şekilde yaşadılar.
Ancak, ortaya çıkan bir iklim kriziyle başa çıkmak için uygun bir çözüm mü?
Güney Avustralya’daki opal madenciliği kasabası Coober Pedy’de , nüfusun yüzde 60’ı yeraltında yaşayarak bu etkiden yararlanıyor.
Coober Pedy adı, ‘delikteki beyaz adam’ anlamına gelen Aborjin bir deyiş olan kupa piti’den gelmektedir.
Cızırtılı 52 °C (126 °F) yazlar ve dondurucu 2 °C (36 °F) kışlar boyunca, ‘sığınakları ‘ 23 °C (73 °F) sıcaklıkta sabit kalır .
Bu doğal kaya sığınağı olmasaydı, yaz mevsiminde klima pek çok kişi için aşırı derecede pahalı olurdu .
Yer üstünde, yaz sıcağı kuşların gökten düşmesine ve elektronik cihazların yanmasına neden olabilir. Ancak, yerin altında pek çok sakin , rahat oturma odaları, yüzme havuzları ve oymayı umdukları kadar alanla oldukça lüks kurulumlara sahiptir.
Çatının çökmesini önlemek için evler yüzeyin en az 2,5 metre altında olmalıdır . Bu düzenlemeye rağmen, ara sıra çökmeler oluyor . 1960’larda ve 70’lerde yerel halk kazma ve patlayıcı kullanarak yerde delikler açtı. Bugün, iş bazen hala elle yapılsa da, endüstriyel kazı araçlarını kullanıyorlar. Kumtaşı ve silttaşı bir çakı ile çizilebilecek kadar yumuşak olduğundan, büyük kaya parçalarını kesmek çok uzun sürmez.
Bazen ev tadilatları bile kâr getirir; bir adam duş kurarken 1,5 milyon Avustralya Doları (980.000 ABD Doları) değerinde bir opal buldu.
Arada bir, insanlar yanlışlıkla komşularının evine girerler. Ancak, genel olarak, yeraltına inmek mahremiyeti en üst düzeye çıkarır.
Coober Pedy’de terk edilmiş maden ocaklarının yanındaki toprak yığınları. Bunlardan bazıları yer altı evlerine dönüştürülmüştür.
Kayıp Şehir Derinkuyu
1963 yılında , adı açıklanmayan bir Türk, Kapadokya’daki evinin tadilatı sırasında bodrum duvarına balyoz indirdi. Tavuklarının delikten kaybolmaya devam ettiğini görünce, daha fazla araştırma yaptı ve geniş bir yeraltı tünelleri labirenti keşfetti. Kayıp şehir Derinkuyu’yu bulmuştu.
MÖ 2000 gibi erken bir tarihte inşa edilen 18 katlı tünel ağı, 20.000 kadar insanı barındıracak şekilde inşa edilen kiliselerin, ahırların, depoların ve evlerin labirentine ışık ve havalandırma getirmek için 15.000 şaftla yüzeyin 76 metre altına ulaşıyor. .
Derinkuyu’nun binlerce yıldır neredeyse sürekli olarak savaş zamanlarında sığınak olarak kullanıldığı sanılıyor . Ancak 1920’lerde Rum Ortodoks Hıristiyanların soykırımı ve zorla ülkeden sürülmesinin ardından aniden terk edildi.
Kapadokya’nın dış hava sıcaklıkları kışın 0 °C (32 °F) ile yazın 30 °C (86 °F) arasında değişirken, yeraltı şehrinin sıcaklığı 13 °C (55 °F) kadar soğuktur.
Bu, meyve ve sebzeleri korumak için mükemmel hale getirir. Bugün tünellerin bir kısmı kasalarca armut, patates, limon, portakal, elma, lahana ve karnabahar depolamak için kullanılıyor .
Coober Pedy gibi, Kapadokya ‘da kaya yumuşaktır ve toprakta çok az nem vardır , bu da tünel inşaatını uygun koşulları sağlar.
Sığınak mı cehennem mi?
Çoğu insan kısa bir süre için yer altına inmeye istekli olsa da, sürekli olarak yer altında yaşama fikrine katlanmak insanlar için çok daha zordur .
Yeraltı dünyası birçok kültürde ölümle eş anlamlıdır. Kapalı alanlarda yeraltında olmak, klostrofobiyi ve yetersiz havalandırma ve mağara korkusunu tetikleyebilir.
Underground: A Human History of the Worlds Beneath Our Feet kitabının yazarı Will Hunt, WordsSideKick.com’a “Biz oraya ait değiliz… Biyolojik, fizyolojik olarak, vücutlarımız yeraltındaki yaşam için tasarlanmamıştır,” dedi .
Gün ışığına maruz kalmadan çok uzun süre yeraltında yaşayan insanlar , bir seferde 30 saate kadar uyuyabilirler . Sirkadiyen ritimlerindeki aksamalar bir dizi sağlık sorununa neden olabilir .
Yeraltı yaşamındaki bir başka risk de, iklim değişikliğinin kasırgalar gibi daha aşırı hava olayları getirmeyi vaat etmesi nedeniyle özellikle endişe verici olan ani sel baskınlarıdır .
Evsiz kalan insanlar birkaç kez Las Vegas’ın altındaki tünellerde boğuldu . Bu tüneller yaklaşık 1.500 kişinin yaşadığı ve yağmur suyunu taşımak için inşa edilmiştir. Dakikalar içinde suyla dolabilirler ve insanlara tahliye için zaman bırakmazlar.
Yeraltı inşaatı genellikle yer altı basınçlarına dayanabilen daha ağır, daha pahalı malzemeler gerektirir . Bu kuvvetlerin, kazılar başlamadan önce kapsamlı jeolojik araştırmalar yoluyla da ölçülmesi gerekir.
Yeraltındaki sıcaklık da yer üstünde olanlardan etkilenir.
Chicago Loop ticaret bölgesinde yapılan bir araştırma, aynı bölgede park istasyonları, trenler ve bodrumlar gibi daha fazla ısı üreten altyapı inşa edildiğinden, sıcaklıkların 1950’lerden bu yana önemli ölçüde arttığını buldu.
Chicago Loop’un zemin sıcaklıkları şu anda 1951’dekinden daha yüksektir ve 2051’de daha da artacağı tahmin ediliyor. ( Alessandro Rotta Loria/ İletişim Mühendisliği )
Sıcaklıktaki artış, dünyanın 12 mm’ye kadar genişlemesine neden olabilir , bu da binalarda yavaş yavaş yapısal hasara neden olabilir.
Yeraltı ortamlarının insanlar tarafından kabul edilebilir olması için güvenli ve emniyetli olmaları, doğal ışık almaları, iyi havalandırmaları ve yukarıdaki dünyayla bir bağlantı hissi sağlamaları gerekir .
Montreal’in 20 mil uzunluğundaki RÉSO adlı yeraltı şehri bu ideali temsil ediyor. Kompleks, binaları birbirine bağlayarak insanların dışarıdaki sıfırın altındaki sıcaklıklardan kaçınmasını sağlıyor. Alan, yer üstü ortamla sorunsuz bir şekilde uyum sağlayan ofisler, perakende satış, oteller ve okulların bir karışımına sahiptir.
