Fransa ve Yunanistan bugün bir savunma anlaşması imzalayacak. Anlaşma, Paris’in iptal edilen bir denizaltı sözleşmesi nedeniyle Avustralya ve ABD ile diplomatik krizin ardından Avrupa’daki askeri bağları güçlendirdiğinin bir işareti olarak görülüyor.
Üç Yunan hükümet yetkilisine göre, yeni anlaşma Yunanistan’dan yaklaşık 5 milyar Euro değerinde Fransız savaş gemisi ve savaş uçağı satın alma taahhütlerinin yanı sıra karşılıklı savunma yardımına ilişkin bir maddeyi içerecek.
Yaklaşık iki hafta önce Avustralya, ABD ve İngiltere, AUKUS olarak bilinen ve Canberra’yı Paris ile 50 milyar avroluk bir denizaltı anlaşmasını yırtmaya sevk eden sürpriz bir askeri anlaşmayı açıkladılar. Duyuru, Avrupalı komşularını yanıt olarak kendi savunma yeteneklerini güçlendirmeye odaklanmaya çağıran Fransa’yı kızdırdı.
Bugünkü anlaşma, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Avrupa’nın askeri çabalarına liderlik etme arzusunu ilerleterek bu gündemi ilerletmeye yardımcı olacak.
Yunan dergisi Flight’ın bir savunma uzmanı ve yayıncısı olan Faithon Karaiosifidis, “AUKUS ile olanlar arasında bir bağlantı var. Fransa, Yunanistan’daki her şeyi alıyor ve Avrupa savunma entegrasyonunun temeli ve bir Avrupa ordusunun başlangıcı olarak savunma işbirliği ve uyum konusundaki bu anlaşmayı sunarak öne çıkabilir.” ifadelerine yer verdi.
Yunan donanması uzun süredir yeni fırkateynler satın alarak ve mevcut fırkateynlerini modernize ederek filosunu yükseltmenin peşindeydi. Yunanistan, Ege ve Doğu Akdeniz’de Türkiye ile artan gerilimlerle karşı karşıya kaldığından, ihtiyaç geçen yıl daha keskin hale geldi. İki taraf her gün karşılıklı görüş alışverişinde bulunsalar da 25 yılda olduğundan daha fazla gerildiler .
Yunan donanması geçtiğimiz aylarda aralarında Fransa, ABD, Hollanda ve İngiltere’nin de bulunduğu altı ülkeden teklif aldı. Bir yetkili, donanmanın teklifleri incelerken, Fransa’nın son günlerde iyileştirilmiş bir teklif sunduğunu, ancak bu teklifin diğer tekliflerden daha pahalı olduğunu söyledi.
Karaiosifidis, “Bu kesinlikle Yunan donanması tarafından alınan bir karar değil, siyasi bir karardır. Anlaşmanın temel taşı savunma yardımı maddesidir. Benzer bir şeyin diğer ülkelerden geleceğini hayal bile edemezdik.” dedi.
Yetkililere göre, anlaşma muhtemelen altı savaş gemisini (üç fırkateyn ve 2025’te gelmeye başlayacak üç korvet) içerecek ve yetkililere göre gelecekte iki veya üç gemi daha seçeneği olacak. Yunanistan’ın ayrıca altı Rafale savaş uçağı daha satın alması bekleniyor.
Karşılıklı savunma maddesi içerikleri Pazartesi günü mevcut değildi, bu da Türkiye ile gerilimin yeniden alevlenmesi durumunda Fransa’nın Yunanistan’ı destekleme taahhüdünde bulunup bulunmayacağı veya nasıl olacağı konusundaki soru işareti bıraktı. Bazı savunma uzmanları, bu anlaşmanın Yunanistan’ın Mali’deki terörle mücadele çabaları gibi yurtdışındaki Fransız operasyonlarını destekleme taahhütlerini içerip içermeyeceğine dair endişelerini de dile getirdi.
Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitçotakis, New York’taki BM Genel Kurulu’ndan dönerken Pazartesi günü Macron ile görüşmek üzere Fransa’da durdu. Hükümet yetkililerine göre Salı günü, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias ve Savunma Bakanı Nikos Panagiotopoulos, anlaşmayı imzalamaları beklenen Paris’te olacak.
Yunanistan, hükümet sözcüsü Giannis Oikonomou’nun “biraz sabır” çağrısı yapmasıyla anlaşmayı henüz resmi olarak onaylamadı.
Anlaşma, Yunanistan için Türkiye ile arasındaki gerilimin teşvik ettiği askeri yığınağın son adımı.
Geçen Ocak ayında Atina, 12’si ikinci el olmak üzere 18 Fransız Rafale savaş uçağı için 2,5 milyar avroluk bir anlaşmayla sipariş verdi. Eylül ayında Miçotakis, altı uçak daha satın almayı planladığını duyurdu.
Alışveriş çılgınlığı, 2008 mali krizinin ardından savunma bütçesini defalarca azaltan Atina için kayda değer bir geri dönüş oldu. 2018 yılına gelindiğinde, ülkenin askeri bütçesi 2008’de 7,24 milyar Euro’dan sadece 3,75 milyar Euro’ya düştü.
Yine de, en son anlaşmalardan önce bile Yunanistan, GSYİH’sının yüzde 2,28’ini savunmaya, yüzde 1,2’lik AB ortalamasının oldukça üzerinde ve NATO üyeleri arasında zirveye yakın bir yere harcıyordu. 2019 ve 2020 yılları arasında Atina askeri harcamalarını beş katına çıkardı. Ancak, ülkenin GSYİH’si son on yılda dörtte bir oranında küçüldü.
Yunan yetkililer, son savaş gemisi ve savaş uçağı sözleşmesi için diğer önde gelen teklif veren olarak kabul edilen ABD’nin, AUKUS serpintisinin ardından Salı günkü anlaşmayla ilgili herhangi bir sorun yaratmayacağını söyledi. Yunanistan’ın askeri anlaşmaları söz konusu olduğunda Washington da pek eli boş bırakılmadı. Atina yakında, tipik bir yıllık yenileme döngüsünden kaçınarak ABD ile bir savunma işbirliği anlaşması için beş yıllık bir uzatma imzalayacak.
Kaynak: www.politico.e
