Yargıya ilişkin düzenlemeler içeren Noterlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmelerine TBMM Adalet Komisyonu’nda başlandı. Söz konusu 23 maddelik kanun teklifinin içinde ‘etki ajanlığı’ düzenlemesi de bulunuyor.
‘Etki ajanlığı’ düzenlemesinin içeriğinde neler var?
‘Etki ajanlığı’ kanun teklifiyle araştırma yapanların, örneğin gazetecilerin cezaya tabi tutulacağı konusu tartışma yarattı.
Muhalefet tarafından düzenlemenin sınırlarının belli olmadığı ve düzenlemedeki suç tanımının net olmadığı eleştirileri getirilirken, düzenlemenin yasalaşmasıyla gazetecilerin, insan hakları savunucularının casuslukla suçlanacağı ileri sürülüyor.
Söz konusu kanun teklifinin içeriğine dair daha önce bilgilendirme yapan Adalet Bakanı Yılmaz Tunç düzenlemenin ‘etki ajanlığı’ olarak yanlış algılandığını belirtti.
‘Türkiye’de araştırma yapan herkes cezaya tabi tutulacak’ gibi bir durumun konusu olmayacağını anlatan Bakan Yılmaz düzenlemeyle ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Burada etki ajanlığı değil, Türkiye’de araştırma yapanların cezalandırılacağına ilişkin kanun teklifinde bir hüküm yok kanun teklifinde. Kanun teklifinde şu ifade ediliyor; Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin askeri ve siyasal yararları aleyhine başka bir devlet ya da organizasyonun yararı lehine.
Türkiye’de suç işleyenlerin cezalandırılacağına ilişkin bir hüküm. Yani burada eğer siz Türkiye’de bir suç işlerken ve bunu casusluk kastıyla işliyorsanız, o zaman hem casusluktan ceza alırsınız, hem de işlediğiniz suçtan dolayı ceza alırsınız. Türkiye’de casusluk karşılığıyla kişisel verilerin ihlali ya da kişiyi tehdit ya da kişiyi hürriyetinden alık gibi bir takım suçlar işlendiğini uygulama gördü. Burada özellikle o kişilerin sadece işlediği suçtan değil ve hangi maksatla işlediği ortadayken, casusluk niyetiyle işlemişse casusluktan dolayı da ayrıca cezalandırılmasıyla ilgili bir hüküm.
Yoksa Türkiye’de araştırma yapan herkes cezaya tabi tutulacak vesaire söz konusu olamaz. Türkiye’de casusluk kastıyla kişisel verileri ihlal edenler cezalandırılmasın mı diyeceğiz? Kim buna itiraz edebilir? Türkiye’de casusluk kastıyla kişiyi hürriyetinden alıkoyanlar hem kişiyi hürriyetinden alıkoyma cezası alsınlar. Buna kimse itiraz edemez.”
‘Etki ajanlığı’ anayasaya aykırı mı?
Bugün toplanan Adalet Komisyonu’nda ise kanun teklifiyle ilgili muhalefet milletvekillerince teklifin anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle önergeler görüşüldü.
Saadet Partisi ve CHP teklifin anayasaya aykırı olduğunu savunurken DEM Parti söz konusu düzenlemeyi kabul etmediklerini belirtti.
Önergeler üzerinde söz alan Saadet Partisi Antalya Milletvekili Serap Yazıcı Özbudun, teklifin ‘torba kanun’ niteliğinde olduğunu ve torba kanun uygulamasından vazgeçilmesini istedi. Özbudun, “Casuslukla ilgili düzenlemede, insan haklarıyla milli güvenlik arasındaki dengenin insan hakları aleyhine bozulduğunu; casusluk düzenlemesinin anayasaya aykırı olduğunu düşünüyorum” dedi.
CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, casusluk düzenlemesiyle ilgili “Etki ajanlığı yasal düzenlemesini getiriyorsunuz. Muğlak ifadelerle, fiili belli olmayan ifadelerle ‘casusluk yasası’ diyorsunuz. Casus olan kişi vatan hainidir. Vatan haini olan kişiye 3 yıl ceza veremezsiniz” ifadelerini kullandı.
Teklifin anayasaya aykırı olduğunu belirten CHP’li Bülbül düzenlemenin geri çekilmesini talep etti.
DEM Parti Hakkari Milletvekili Onur Düşünmez de casusluk düzenlemesini kabul etmediklerini, açıkladı.
‘Etki ajanlığı’ nedir?
Gündemde yerini koruyan kanun teklifi ‘Etki ajanlığı’ nedir?’ sorusunun da sıklıkla sorulmasına neden oldu.
Etki ajanlığı ‘bir ülkenin, savaşa başvurmaksızın propaganda yöntemiyle başka bir ülkedeki görüş ve davranışları etkilemek için yapılan faaliyetler olarak tanımlanır.
