Yeşil Sol Parti Milletvekili Şırnak Milletvekili Ayşegül Doğan, anneleri ile beraber cezaevlerinde kaç çocuk kaldığını ve çocukların yaşadıkları sorunları Meclis gündemine taşıdı.
Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 65. Maddesinin Türkiye’de anneleri hükümlü olan çocukların 6 yaşına kadar annelerinin yanında kalmasını düzenlediğini söyleyen Doğan, 14 Nisan 2020’de, Ceza İnfaz Yasası’nda pandemi nedeniyle yeni bir düzenleme yapılarak, hapis cezası infazının, hamile olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar için geri bıraktırılması uygulanmaya başlandığını, ancak bu geçici tedbire bir istisna getirilerek, örgüt üyeliği kapsamında işlenen suçlardan tutuklu ya da hükümlü olanların ceza indirimleri ve infaz ertelemelerinde kapsam dışı bırakıldığını söyledi.
Ceza İnfaz Yasası’ndan kaç kadın yararlanamadı?
Doğan, düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında siyasal hak sayılması gereken pek çok faaliyetin soruşturma ya da kovuşturma aşamasında örgüt suçu kapsamına sokulduğundan, düzenlemenin kapsamına giren çoğu kadının, bu ertelemeden yararlanamadığını söyledi.
“Cezaevlerinde büyüyen çocuklara “mahkum” değil, çocuk muamelesi yapılmalıdır!”
Yapılan çalışmaların 0-6 yaş grubunda anneleri ile cezaevinde kalan çocukların ciddi sorunlarla karşı karşıya olduğunu ortaya koyduğunu söyleyen Doğan, “Bu sorunların başında çocuklu annelerin koğuşlarda dışlanması, çocuklar için ayrı yemeklerin çıkmaması, çocukların fiziksel ve mental gelişimleri için gerekli ve yeterli imkanların olmaması, çocukların annesiz doktora götürülmesi, çocuklar için ayrı yatakların olmaması gelmektedir” dedi.
Çocuklar, kreş dahil birçok yere giriş çıkış yaparken defalarca “mahküm kabul” denilen x-ray cihazından geçmek zorunda bırakıldığının altını çizen Doğan, “Çocuklara cezaevlerinde mahküm muamelesi yapılması yerine “çocuk” olarak görülüp bu yönde düzenleme/muamele yapılmalıdır” dedi.
Uluslararası anlaşmalar ve özellikle BM Bangkok Kural’larının hamile, emziren ve çocuğuyla birlikte hapishanede kalan kadınlara ilişkin düzenlemeler içerdiğini söyleyen Doğan, “Cezaevinde kalan tutuklu/hükümlü ebeveynlerin ve ebeveynleri ile birlikte cezaevinde tutulan çocukların eğitim, sağlık, beslenme, oyun ve sosyal gelişim ihtiyaçlarının eksiksiz şekilde karşılanması, ilgili cezaevlerinin düzenli olarak denetlenmesi, hak ihlallerinin bir an evvel tespitinin yapılarak, çocukların ve annelerinin ortam ve koşullarının ivedilikle yasalara uygun hale getirilmesi gerekmektedir” vurgusu yaptı.
“Emziren anneler için gerekli ek gıdalar temin ediliyor mu? “
Ayşegül Doğan Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a yanıtlaması istemi ile şu soruları yöneltti:
1- Cezaevlerinde Ağustos 2023 sonu itibariyle hamile hükümlü/tutuklu ile doğum yapan hükümlü/tutuklu kadın sayısı kaç?
2- Cezaevlerinde Ağustos 2023 sonu itibariyle, 0-6 yaş kaç çocuk veya bebek annelerinin yanında büyüyor?
3- Cezaevinde olan 0-6 yaş çocuklar için yeterli hijyen, beslenme, ısı ve havalandırma koşulları sağlanıyor mu? Çocukların sağlık hizmetine erişimi sağlanıp, rutin aşılarının takibi yapılıyor mu?
4- Cezaevlerinde çocukların gelişimine uygun beslenme ihtiyaçları nasıl ve kimler tarafından karşılanıyor? Emziren anneler için gerekli ek gıdalar temin ediliyor mu?
5- Cezaevi içerisinde çocuk doktoru, hemşire ve çocuğun psikolojik durumunun takibi için gerekli uzmanlar hazır bulunuyor mu?
6- Cezaevi koşullarında çocukların okul öncesi/sonrası eğitim ihtiyaçları nasıl karşılanmaktadır? Çoğunluğu cezaevinde doğan/büyüyen çocuklar olduğundan, bu çocuklara düzenli psiko-sosyal destek veriliyor mu?
7- Anneleriyle birlikte cezaevinde tutulan çocukların fiziksel/sosyal/psikolojik ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla, anne mahpusların ev hapsi gibi cezaevi dışı çözümlerle tahliye edilmesi için bakanlık tarafından herhangi bir planlama yapılıyor mu?
8- BM Bangkok Kurallarında geçen “Annesiyle birlikte tutulan çocuk, asla bir mahpus muamelesi görmemelidir” düzenlemesinin ve BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin ilgili maddesinin etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamaya yönelik bakanlığın herhangi bir çalışması var mı?
9- 14 Nisan 2020’de Ceza İnfaz Yasası’nda pandemi nedeniyle yapılan değişiklikten kaç kadın tutuklu faydalandı? Siyasi duruşları nedeniyle bu uygulamadan kaç kadın yararlanamadı?
