Bilinen En Eski Geometri Örneği Kil Tablet Türkiye’de Keşfedildi

Bilinen En Eski Geometri Örneği Kil Tablet Türkiye'de Keşfedildi

Avustralyalı matematikçi Yeni Güney Galler Üniversitesi’nden Dr. Daniel Mansfield , 3 bin 700 yıllık bir kil tablet üzerinde bilinen en eski uygulamalı geometri örneğini keşfetti.

Si.427 diye bilinen ve 100 yılı aşkın süredir İstanbul’da sergilendiği aktarılan Babil tabletinde bazı arazilerin sınırlarının ölçüldüğü bir arazi planı bulunuyor.

MÖ. 1900 ila 1600’e tarihlenen tablet, ilk kez 19. yüzyılın sonlarında bugünkü Irak topraklarında keşfedildi.

Dr. Daniel Mansfield onu inceleyene dek İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyordu.
Konyalı çiftçi Anadolu’nun büyük kayıp krallığını buldu.

Mansfield 2017’de dünyanın en eski ve en doğru trigonometrik tablosunu içeren başka bir Babil tableti de tanımlamıştı. O dönemde Plimton 322 isimli tabletin, muhtemelen inşaat alanında bazı pratik uygulamalara eşlik ettiği tahmin edilmişti.

The Guardian’ın haberine göre bu keşif, matematikçiyi yeni bir arayışa yönlendirdi ve bu sayede Mansfield, İstanbul’daki müzede sergilenen Si.427’yi keşfetti.

Mansfield, tablette yer alan bilgilerin, Si.427’nin satılmakta olan bir araziyle ilgili olduğunu söyledi.

Çivi yazısıyla oluşturulan tablet, bataklık alanların yanı sıra bir harman yerini ve yakınlardaki bir kuleyi içeren bir araziyi tarif ediyor.

“Tıpkı bugün olduğu gibi, arazi sınırlarını tanımlamaya çalışan özel kişiler var” diyen Mansfield, şu ifadeleri kullandı:

Ama GPS ekipmanı kullanmak yerine Pisagor üçlülerini kullanıyorlardı.
Pisagor üçlüsü, a2+b2=c2 eşitliğini sağlayan a,b,c tam sayılarına verilen isim diye tanımlanıyor. Bunlar bir dik üçgenin kenarlarını oluşturduğu için Pisagor Teoremi’ne atfen bu isimle adlandırılıyor.

Plimpton 322 ve Si.427’nin ikisinde de Pisagor üçlüleri kullanılıyor ama bu tabletler, Yunan matematikçi Pisagor’dan en az bin yıl daha yaşlı.

Si.427 tabletinde üç Pisagor üçlüsünün kullanıldığı göze çarpıyor. Bu üçlüler, 3, 4, 5; 8, 15, 17; ve 5, 12, 13’ten oluşuyor.

Mansfield, “Trigonometrinin, MÖ. 2. yüzyılda geceleri gökyüzünü inceleyen eski Yunanlar tarafından geliştirildiği genel kabul görüyor” diyor:

Fakat Babilliler, gökyüzü değil, zemin ölçümüyle ilgili sorunları çözmek için kendi alternatif ‘proto-trigonometrisini’ geliştirmiş.

Kaynak: Independent Türkçe, The Guardian, CNET

 

Zafer Partisi
Zafer Partisi
Giriş Yap

Haberiniz.com.tr ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!