Hacıbey Heyderli,
Gazeteci, Azhaber Medya
Grupu Başkanı
31 Mart 1918’de ne oldu?
Bugün Azerbaycan tarihinin en acı günlerinden biri olarak anılıyor. 31 Mart 1918’de Azerbaycan topraklarında bir soykırım yaşandı.
Tarihsel olarak sivilleri hedef alan Ermeniler geleneklerine sadık kaldılar ve tam 103 yıi önce binlerce sivili öldürdüler.
O tarihten bu yana 103 yıl geçiyor.
31 Mart günü de dahil tam beş gün içinde Ermeniler Bakü merkezli Azerbaycan topraklarında kadın, yaşlı, çoluk, çocuk demeden herkesi yıkıp yakmışlar.
Elde olan belgelere göre 30 Mart – 3 Nisan 1918 günleri arasında Ermeni silahlı çeteleri Azerbaycan’ın Bakü, Şamahı, Guba, Haçmaz, Lenkeran, Hacıgabul, Salyan, Zengezur, Karabağ, Nahçıvan ve başka bölgelerinde tam tamına bir soykırım gerçekleştirmiş.
5 gün içinde Bakü’de 15.000-20.000, Şamahı’da 7.000 ve Kuba’da 6.000 kişinin öldürüldüğü tahmin edilmektedir.
Olaylara tanık olmuş Kulner adlı bir Alman şöyle anlatmış: “Ermeniler Müslüman mahallelerine sokularak herkesi öldürüyor, kılıçla parçalıyor, süngüyle delik deşik ediyordu. Katliamdan birkaç gün sonra bir çukurdan çıkartılan 87 Türk cesedinin kulakları, burunları kesilmiş, karınları yırtılmış, bazı organları doğranmıştı. Ermeniler çocuklara acımadıkları gibi yaşlılara da aman vermemişlerdi”.
Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Olağanüstü Araştırma Komisyonunun belgelerinden:
“1918 yılının Mart-Nisan aylarında Şamahı’da 8 bin kadar sivil halk katledilmiştir. Şamahı Camisi de dahil birçok medeniyet abidesi yakılmış ve dağıtılmıştır.
Cavanşir kazasının 28 köyü, Cebrayil kazasının 17 köyü tam olarak yakılmış, insanları mahvedilmiştir.
1918 yılının 29 Nisan günü Gümrü yakınlığında çoğunluğu kadın, çocuk ve yaşlılardan oluşan 3 bin kadar Türk göçmen pusuya düşürülerek son ferdine kadar mahvedilmiştir.
Ermeni silahlı çeteleri Zengezur kazasında 115 Azerbaycan köyünü mahvetmiş, 3257 erkek, 2276 kadın ve 2196 çocuğu öldürmüştür. Kaza üzere toplam 10068 Türk öldürülmüş veya yaralanmıştır. 50 bin Türk yurtlarını bırakıp kaçmak zorunda kalmıştır.
Ancak 31 Mart 1918 soykırımı son değildi…
74 yıl sonra tarih tekerrür etti. 25-26 Şubat 1992 gecesi, Ermeniler tarafından işlenen kanlı katliamların devamı niteliğindeki Azerbaycan’ın Hocalı kentinde bir başka korkunç soykırım daha yaşandı. Saldırı sırasında kentte 106 kadın, 63 çocuk ve 70 yaşlı olmak üzere 3.000 kişiden 613’ü acımasızca öldürüldü, 76’sı çocuk 487 kişi ağır yaralandı, 1.275 kişi rehin alındı ve aşağılayıcı işkenceye maruz kaldı.
Azerbaycan intikamını aldı
Ama Azerbaycan insanı, Azerbaycan halkı bu acıları hiçbir zaman unutmadı. Tarih kitaplarından okuduğumuz, ekranlardan gördüğümüz o acılı anılarla büyüdük ve öldürülen masum insanların kanının yerde kalmayacağına söz verdik.
Ve Muzaffer Azerbaycan Ordusu 44 günlük Vatan savaşında bugüne kadar öldürülen masum insanların intikamını aldı. Azerbaycan tarihi, ebedi ve kadim topraklarına geri döndü.
Karabağ topraklarında Ermeni işgali bitti. Karabağ’ın gözü sayılan Şuşa işgalden kurtuldu. 1992’de Karabağ’dan annelerinin kucağında çıkan gençler, ellerinde silahlarla o topraklara döndüler. Azerbaycan, dünya savaşı tarihinde bir savaş açtı. Başkomutan İlham Aliyev’in Azerbaycan’ın en parlak zaferi olan Karabağ savaşından bahseden sözleri, her Azerbaycanlı için gurur kaynağı oldu:
“Biz kan dökerek Şuşa’yı kurtardık, Şuşa için ciddi savaşlar oldu. İstilacıların kalıntıları Laçin koridoru boyunca dağıldı ve Şuşa savaşlarında yüzlerce, belki de binlerce işgalci yok edildi. Askerlerimiz hafif silahlarla, sarp kayalıklara tırmanarak, vadileri ve tepeleri, Hocavend ormanlarını ve patikalarını aşarak Şuşa’ya geldi. Hafif silahlar, tabancalar, süngülerle savaştık. Ama burada bize karşı toplar ve tanklar kullanıldı. Düşman gücümüzü gördü, irademizi gördü, milli ruhumuzu gördü ve mağlup oldu. Şuşa’nın kurtuluşu, Büyük Vatan Savaşı’nda özel bir olaydır. Şuşa bizim hedefimizdi ve bu hedefe doğru ilerliyorduk. Şuşa’dan önce kurtarılan tüm topraklarda Azerbaycan Ordusu’nun varlığı, Şuşa’nın kurtuluşunu da şartlandırdı. Cebrayil bölgesi, Sugovushan, Hadrut, Hocavend bölgesinin çoğu, Zangilan, Fuzuli, Gubadlı bölgeleri, Laçin bölgesinin güney kesimi, Kelbecer dağları, Murov dağı ve ardından Şuşa. Savaş sırasında 300’den fazla köy ve kasaba kurtarıldı, düşman diz çökmeye zorlandı, teslim oldu“.
Azerbaycan halkı bize bu gururu yaşatan herkese minnettar. Ancak biz başımıza gelen trajedileri, yaşadığımız soykırımları da asla unutmamalıyız ve unutmuyoruz. Çünkü Geçmişini ve tarihini unutan insanlar geleceğe körü körüne bakarlar! Allah tüm şehitlerimize rahmet etsin!
