Dün, ‘Andımız’ın yazarı Reşit Galip’i 87. ölüm yıldönümü idi.
Galip’i vefaatının 87. yıldönümünde saygıyla ve minnetle anıyoruz…
Reşit Galip Kimdir?
1893 yılında Rodos’ta doğan Reşit Galip ya da Mustafa Reşit Baydur’un babası mahkeme reislerinden Mehmet Galip Bey, annesi Rodoslu Münevver Hanım’dır. İlk ve ortaöğrenimini Rodos’ta tamamladıktan sonra liseyi İzmir’de okumuş, milliyetçi, hırslı, heyecanlı bir gençti. II. Meşrutiyet’in temmuz ayında ilan edilmesinden esinlenerek lisenin son sınıfında iken “Ferday-ı Temmuz” adlı bir gazete çıkarmıştır.
1911’de İstanbul Tıbbîye Mektebi’ne giren Galip, tıbbiye öğrencisi iken arkadaşları için “Hakikat” gazetesi adlı bir gazete ve “Sivrisinek” adlı karikatür dergisi çıkardığı gibi, İstanbul’da çıkan çeşitli gazetelerde yazıları yayımlamıştır. Okulda Türk Ocakları’nın bir şubesini açan ve diğer askeri okullardaki ocakların müfettişliğini üstlenen Galip, öğrenciliği devam ederken gönüllü olarak Balkan Harbi’ne katılmış ve yaralanmıştır. Ardından I. Dünya Savaşı’na katılmak için gönüllü olmuş; Çatalca ve Kafkasya Cephelerinde savaşmış; Erzurum’da hastalanarak geri dönmüştür. Tıbbiye’yi 1917’de bitirebilmiştir.
Mezuniyetinden sonra aynı fakültede asistan olarak çalışan Galip, beğenmediği öğretim sisteminin yenileştirilmesi için “Mekteb-i Tıbbiye” adlı bir broşür yayınlayan Reşit Galip, bir sonuç alamayınca istifa etmiştir.
Dolmabahçe’de cumhurbaşkanının sofrasında bulunduğu bir gece, Milli Eğitim Bakanı Esat Bey’i eleştirmesi, Reşit Galip’in Atatürk’le çatışmasına neden olmuş, kısa bir süre için ilişkilerini gölgelemiş, ancak çok geçmeden Esat Bey istifa edince 19 Eylül 1932’de bakan olarak Reşit Galip Bey atanmıştır.
ANDIMIZI YAZDI
26 Eylül 1932’de açılışı yapılan Türk Dil Kurumu’nun başkanı Samih Rıfat Bey hayatını yitirdiğinde, Milli Eğitim Bakanlığı’nın yanısıra bu kurumun başkanlık görevini üstlenen Galip, Bakanlığı sırasında ilkokuldan başlayarak öğrencilere Atatürk ilkelerine bağlılık ruhu aşılamaya yönelmiş, Cumhuriyet 10. yılını doldururken 23 Nisan 1933 sabahı çocuklarına kendi yazdığı bir andı okutmuş ve o gün Çocuk Haftası’nı açış konuşmasında da bu metni tekrar etmiştir. Bu konuşmanın ardından Bakanlıkça yayımlanan bir genelge ile Cumhuriyet’in 10. yılından başlayarak okullarda bu ant sürekli hep bir ağızdan okutulmuştur. Dünyanın sayılı müzeleri arasına giren Anadolu Medeniyetleri Müzesi onun bakanlığı döneminde tasarlanmıştır. Milli bir müze kurulmasının yanısıra Milli Kütüphane ile İlimler ve Sanatlar Akademisi’nin kurulması onun bakanlık dönemine kararlaştırılmıştır.
Bakanlıktan ayrıldıktan sonra rahatsızlığı zatürreye dönüşen Reşit Galip, 5 Mart 1934 günü hayatını kaybettmiştir. Cebeci Asri Mezarlığı’na defnedilen Reşit Galip Bey, evli ve 3 çocuk babasıydı.
Ruhu Şad Olsun…
