Afrika’da bazı ülkeler kendilerine gönderilen aşıları kullanmadı. Hatta öyle ki aşıların son kullanma tarihi geçti.
Malawi’ye 16.400 doz Oxford-AstraZeneca aşısı kullanılmadan kalırken, Güney Sudan’da 59.000 doz aşı mevcut ve bunların hepsinin son kullanma tarihi 13 Nisan.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) son kullanma tarihinin güvenli bir şekilde uzatılıp uzatılamayacağını araştırırken saklanmalarını istemesine rağmen, bu iki ülke Afrika Birliği aracılığıyla bağışlanan aşıları imha etmeye karar verdi.
Bu arada Demokratik Kongo Cumhuriyeti, küresel Covax programı kapsamında aldığı 1,7 milyon Oxford-AstraZeneca dozunun çoğunu daha fakir ülkeler için saklıyor.
Nisan ayı sonuna kadar dozların sadece 1.000 kadarı uygulanmıştı.
Ve son kullanma tarihi 24 Haziran olan bu partinin çoğu, şu anda ilk aşı tedarikini tüketmiş olan ülkelerden biri olan Togo ve Gana’ya gönderiliyor.
Aşılar neden kullanılmadı?
Oxford-AstraZeneca aşısı, üretimden sonra altı aya kadar normal soğutulmuş koşullarda güvenle saklanabilir.
Ve Afrika Birliği şimdi, 13 Nisan son kullanma tarihi olan Şubat ayında Güney Afrika’ya teslim edilen partileri yeniden dağıtıyor.
Mart ayının sonlarında, diğer Afrika ülkelerine vermek üzere Afrika Birliği’ne bir milyon doz satıldı.
Ancak Güney Sudan gibi bazı ülkeler de aşıların son kullanma tarihinden haberdar olmadıklarını söylüyor.
Bu arada Nijerya, tüm dozları zamanında kullanamayacağını açıkladı. Bu yüzden bazıları komşu Togo ve Gana’ya gönderiliyor. Hatta bazıları Jamaika’ya gönderildi.
DSÖ, yalnızca Togo ve Gambiya’nın tüm bu dozları son kullanma tarihine kadar kullandıklarını doğruladı.
Aşı kullanımında gecikmelere ne sebep oldu?
DSÖ Afrika Şubesi’nden Phionah Atuhebwe, birçok ülkenin aşıları almadan önce yeterince hazırlık yapmadığını söylüyor; “Bu, kullanıma yavaş kullanıma çıkmanın sonucu” diyor.
Bazı ülkeler de mali zorluklarla karşılaştı.
Afrika Hastalık Kontrol Merkezi başkanı John Nkengasong, ülkelerin sağlık çalışanlarının sayısını artırmak ve kişisel koruyucu ekipman gibi malzemeleri elde etmek için daha fazla desteğe ihtiyacı olduğunu söyledi.
Son kullanma tarihi yaklaşan veya daha geçmiş aşıları olanlar da, DSÖ veya Africa CDC ile iletişime geçmek zorunda.
Aşı tereddütleri ne olacak?
Bazı uzmanlar ve politikacılar, Afrika’daki birçok ülkede yavaş alımdan genel olarak aşıların güvenliği ve etkinliği konusundaki endişeleri suçluyor .
Sierra Leone Sağlık Bakanı Austin Demby BBC News’e “İnsanları ikna etmek biraz zaman aldı” dedi.
“Yani bu sadece aşı tereddütleri değil, başlangıçta aşı şüphecilerine sahip olmak gibi.”
Kan pıhtısı vakalarıyla ilgili endişelerin ortasında, Güney Afrika’nın Oxford-AstraZeneca aşısını kullanmayı bırakma kararı da bu şüpheleri artırmış olabilir.
Africa CDC tarafından Covid-19 aşısı algıları üzerine 15 ülkede yaptırılan bir çalışma , insanların önemli bir kısmının aşı güvenliği konusunda endişeleri olduğunu gösterdi .
Ortalama olarak, ankete katılanların yaklaşık% 20’si aşı olmayacağını söyledi – ancak oran Etiyopya, Nijer ve Tunus’ta% 10’un altından DR Kongo’da% 41’e kadar değişti.
