Pakistan Başbakanı İmran Han, ABD’nin Afganistan’dan birliklerini çekmeye başlaması ve bunun için tarih vermesiyle birlikte Taliban’ı kontrol etmenin daha zorlaştığını söyledi.
Başbakan Han, başkent İslamabad’da yabancı basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.
Afganistan’da siyasi uzlaşının bulunmadığını ve bunun gerçekleşmesinin zor olduğunu belirten Han, Pakistan’ın Afganistan’da siyasi uzlaşı sağlanmasını istediğini ifade etti.
Han, Afganistan’da yaşananlardan son derece endişeli olduğunu vurgulayarak, ABD’nin Afganistan’dan birliklerini çekmeye başlaması ve bunun için bir tarih vermesiyle birlikte Taliban’ı kontrol etmenin daha zorlaştığını dile getirdi.
Afganistan’da siyasi uzlaşının şu an için zor gözüktüğünü söyleyen Han, Afganistan’ı anarşiye düşmekten koruyacak tek şeyin de siyasi uzlaşı olduğunu belirtti.
– Taliban ile Afgan hükümeti arasındaki problem 2019’da başladı
Han, 2019’da Afganistan’da seçimler yapıldığında Kabil yönetimine kapsayıcı bir geçici hükümet kurulmasını önerdiklerini fakat bunun kabul edilmediğini dile getirerek, seçimlerde Taliban’ın dışarıda tutulduğunu ve sonrasında da bu durumun şimdiye kadar süren bir problemi beraberinde getirdiğini ifade etti.
Afgan hükümetinin Pakistan’a karşı son derece eleştirel baktığını belirten Han, “Afganistan hükümeti, Pakistan ne isterse Taliban’ın onu yapacağına dair birtakım sihirli güçlerimiz olduğunu düşünüyor.” dedi.
Han, ABD’nin ülkeden birliklerini çıkarmak için tarih verdiğine işaret ederek, Taliban’ın savaşı kazandığını düşündüğünü ve Afgan hükümetinin bunu görmediğini söyledi.
– Afganistan’da iç savaş Pakistan’ı etkiler
Taliban’ın ilerlemesinden hem ABD hem de Afganistan’ın Pakistan’ı suçladığını dile getiren Han, 70 bin Taliban mensubuna karşı 300-400 bin Afganistan askeri olduğunu ancak Afgan güvenlik güçlerinin, uçaklar ve iyi ekipmanlara rağmen Taliban ile başa çıkamadığını ifade etti.
Han, Afgan hükümetinin Pakistan’ı suçlamanın yanı sıra ABD’nin Afganistan’a geri dönmesi ve müdahale etmesi için de ellerinden geleni yaptığına işaret ederek, bundan endişe duyduklarını ve bu durumun doğrudan uzun bir iç savaşa yol açacağını belirtti.
Bir iç savaş çıkması halinde bundan Afganistan’ın ardından en çok etkilenecek ülkenin Pakistan olacağına dikkati çeken Han, “Pakistan’da Afganistan’da olduğundan daha fazla Peştun bulunuyor. Taliban da temel olarak bir Peştun hareketi ve bu (Afganistan’daki iç savaş) Peştun bölgelerine sıçrayacaktır. Bu daha önce oldu. Afganistan’da olan bitenlere karşı Peştun bölgelerimiz karşı tepki verdi.” diye konuştu.
– Pakistan yeni mülteci akını istemiyor
Han, Pakistan’ın 3 milyonun üzerinde Afgan mülteciye ev sahipliği yaptığını belirterek, ekonomilerinin yeni yeni düzeldiğini ve yeni bir mülteci akını istemediklerini kaydetti.
Orta Asya ülkeleri ile Afganistan üzerinden bağlantı kurmak istediklerini söyleyen Han, Afganistan’da bir iç savaş olursa Orta Asya ile kurmak istedikleri bu bağlantının heba olacağını dile getirdi.
Han, “Taliban’ın Kabil’i askeri olarak ele geçirmesi halinde Pakistan’ın politikasının ne olacağı” sorusu üzerine, ne olacağını söyleyemeyeceğini, Pakistan’ın Afgan halkı tarafından seçilmiş herhangi bir hükümetle ilişkisini sürdüreceğini ifade etti.
– Uzun süren iç savaş, Pakistan için en kötü senaryo
Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesinin ne anlama geleceğinin sorulmasına karşılık Han, Taliban’ın Kabil’i kontrol etmesi ülkenin diğer bölgelerinin de dahil olduğu kapsayıcı bir hükümete dönüşecekse bunun Afganistan için en iyi şey olacağını söyledi.
Han, bununla birlikte başkalarının hariç tutulduğu, tüm Afganistan’da savaşın sürdüğü, askeri olarak elde edilen dışlayıcı bir hükümetin ise “uzun süren bir iç savaş” anlamına geleceğini ve bunun kendileri için en kötü senaryo olduğunu kaydetti.
Afganistan’da ne pahasına olursa olsun ateşkes olması gerektiğinin altını çizen Han, sivillerin bundan etkilendiğine işaret etti.
– “Pakistan’ın Afganistan’da favorisi yok”
Han, Afganistan’ın tarih boyunca dışarıdan kontrolü asla kabul etmediğini belirterek, buna İngiltere, Rusya ve son olarak “ABD’nin talihsizliğini” örnek gösterdi.
Taliban’ın Kabil’de söz sahibi olmasının Pakistan yanlısı bir tutum sergileyeceğine dair yorumlara atıfta bulunan Han, Afganistan’a ne tür bir hükümet gelirse gelsin bunun dışarıdan kontrol edildiğinin anlaşılmasının söz konusu hükümetin güvenilirliğini kaybedeceği anlamına geldiğini söyledi.
Han, göreve geldiğinden beri Afganistan’daki çeşitli paydaşlar ile görüşmeye çalıştığını, onlara Pakistan’ın Afganistan’da bir favorisinin olmadığını söylediğini belirtti.
Öte yandan Han, Pakistan topraklarının Afganistan’a operasyonlar için kullanılmasını ve ülkelerinde herhangi bir üs istemediklerini dile getirdi.
– Türkiye, Taliban ile yüz yüze diyalog kurmalı
Han, ABD’nin Hindistan ile stratejik partner olmaya karar verdiğini ifade ederek, bu sebeple İslamabad’a farklı bir yaklaşımın söz konusu olduğunu vurguladı.
Türkiye’nin Kabil Havalimanı’nın bazı ülkelerin katılımıyla yönetilmesi planının anımsatılması üzerine Han, “Türkiye ile Taliban için en iyi şey yüz yüze diyalog kurmak.” dedi.
Han, Kabil Havalimanı’nın neden korunması gerektiği üzerinde her iki tarafın konuşabileceğine belirterek, “Nüfuzumuzu kullanıp Türkiye ile yüz yüze görüşmeleri için Taliban’la konuşacağız.” ifadesini kullandı.
