Onur: Kişinin kendi varlığına, kendi kişiliğine karşı beslediği saygı, insanı insan yapan iç değer.
Vicdan: Kişiyi kendi davranışları hakkında bir yargıda bulunmaya iten, kişinin kendi ahlak değerleri üzerine dolaysız ve kendiliğinden yargılama yapmasını sağlayan güç.
Karakter: Bir insanın belli bir şekilde duyma, düşünme, davranma özelliklerine «karakter» denir. Herkesin kendine göre ayrı bir duyuşu, düşünüşü, davranışı olduğundan, karakter bîr insanı ötekilerden ayırdetmeye yarar.
Yazının daha iyi anlaşılabilmesi için başlıkta yer alan onur, vicdan, karakter kavramlarının kısa tanımlarını baştan vermeyi doğru buldum. Amacım, okuyucuya öğretmenlik yapmak değil, yazının konusunun daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmaktır.
Toplumda her bireyin onurlu, vicdanlı ve karakterli olması temenni edilir. Toplum, gerçekten onur ve vicdan sahibi, karakterli bireylerden oluşursa elbette o toplumun medeni seviyesi de yüksek olur. Böyle medeni seviyesi yüksek bir toplumda sorunlar daha az yaşanır. Ortaya çıkabilecek sorunlar da kavgaya, çekişmeye yol açmadan barışçı yöntemlerle çözülebilir.
Onurlu bir insan, kendi varlığına, kişiliğine saygı duyduğu için başkalarından da aynı saygıyı bekler. Doğal olarak kendisi de başkalarının varlığına, kişiliğine ve haklarına saygı duyar.
Vicdan sahibi bir insan, öncelikle kendini denetlemeyi, doğruyu yanlışı ayırt etmeyi, doğru davranışlar geliştirmeyi ve yanlışlardan kaçınmayı öğrenir. Vicdanlı bir insan, devamlı yapacağı iç muhasebe yoluyla kendini sorgular. Bu sorgulama sonucunda doğru yaptığı davranışları pekiştirdiği gibi yaptığı hataları tekrarlamama konusunda kendini eğitir.
Karakter, bir insanı diğer insanlardan ayırt etmeye yarayan kişisel özelliklerin tümüdür. Yani, karakter kişiye özeldir. Karakter sahibi bir insan başkalarını taklit etmez. Kendisine özgün davranışları ve kararları vardır.
Bu kadar genel açıklama yaptıktan sonra çeşitli ihtimaller karşısında onurlu, vicdan ve karakter sahibi bireylerin hangi davranışları göstereceklerini, bu niteliklerden yoksun olanların da ne şekilde davranacaklarını somut örneklerle açıklamak istiyorum.
- Onurlu bir insan kendisine hakaret edilmesine, kötü muamele yapılmasına hoşgörü göstermez. Kendisi de aynı şekilde başkalarına hakaret etmez, kötü muamelede bulunmaz.
- Onurlu bir insan aşağılık duygusuna kapılmaz. Kendine güvenir. Zorluklar karşısında hemen pes etmez. Zorluklarla mücadele eder. Başkalarına da güven aşılar. Onların zorluklarla mücadele etmesinde destek olur.
- Onurlu bir insan kendisine dayatma yapılmasına izin vermeyeceği gibi kendisi de başkalarına dayatmada bulunmaz.
- Vicdan sahibi bir insan hak-hukuk, doğru-yanlış, iyi-kötü vb. konularda çok hassastır. Kendisine yapılan haksızlıklara razı olmadığı gibi kendisi de başkalarına haksızlık yapmaktan kaçınır. Vicdan sahibi insanlar hiçbir zaman haksızlıkları onaylamazlar. Haksızlık karşısında susmazlar. Aksine haksızlık, yolsuzluk karşısında seslerini yükseltirler. Haksızlık-yolsuzlukla bizzat mücadele ettikleri gibi başkalarının haksızlıkla-yolsuzlukla mücadele etmesine yardımcı olurlar.
- Vicdan sahibi insanlar aynı zamanda merhametlidirler. Zayıflara, yoksullara, hastalara yardımcı ve destek olurlar. Zalimlerin karşısında dik bir duruş sergileyerek zayıfların ezilmesine engel olurlar.
- Karakter sahibi insanın davranışı, duyuşu, düşünüşü, hassasiyeti kendisine özeldir. Karakter sahibi insanlar bağımsız, düşünmeyi, bağımsız davranmayı severler. Kararlarını kendileri verirler. Başkalarının dikte ettiği gibi değil, kendi inandıkları gibi karar verirler. Karakter sahibi insanlar bağımsız ve özgürdürler. Hiçbir şekilde baskıyı ve esareti kabul etmezler.
- Karakter sahibi bir insan başkalarını taklit etmez. Salt başkaları beğensin diye inanmadığı hususlarda inanıyor görünmez. Onaylamadığı, içine sindiremediği kararları salt başkalarına yaranmak için savunmaz. Karakter sahibi bir insan asla başkalarına yalakalık yapmaz. Karakter sahibi bir insan baskılar karşısında eğilmez. Hele hele makam, mevki ve menfaat için kesinlikle kişiliğinden, ahlaki değerlerinden taviz vermez.
Onurlu, vicdanlı ve karakterli insanlar hakkında yeterince bilgi verebildiğimi düşünüyorum. Şöyle bir çevremize baktığımız zaman tanıdığımız insanların ne kadarının bu niteliklere sahip olduğunu düşündüğümüzde çoğunun bu niteliklere sahip olduğunun farkına vararak yüzümüzde mutlu bir gülümsemenin yayılmasını elbette temenni ederiz. Ama, gerçek öyle mi? Bence hiç de öyle değil. Şahsen ben, tanıdığım insanların çoğunluğunun bu niteliklere sahip olmadığına üzülerek şahit oluyorum.
Sıradan insanların bu niteliklerden yoksun olması, üzücü olsa da toplumsal açıdan çok fazla tehlike arz etmeyebilir. Son günlerde şahit olduğumuz üzere topluma mal olmuş, milletin temsilcisi konumunda olan, hatta çok üst düzeyde kamu yöneticisi olmuş kişilerin onur, vicdan ve karakter kavramlarıyla asla bağdaşmayacak davranışlarının görülmesi, bu davranışların ülkenin ve milletin kaderiyle ilgili çok önemli görüşmelerin yapılmakta olduğu platformlarda sergilenmesi, ülke ve millet menfaatleri açısından çok üzücü ve tehlikelidir. Bu ülkenin vatandaşları, bu milletin bireyleri olarak, ülke ve milletin kaderiyle ilgili çok önemli kararlar verecek olan sorumlulardan onurlu, vicdanlı ve karakterli davranmalarını istemek hakkımızdır diye düşünüyorum. Şahsen ben bu isteğimi buradan açıkça ilan ediyorum.
