Kamu Çalışanları Kalkınma Dayanışma Vakfı /TÜRKAV) Trabzon Şube Başkanı Kenan Kuru bir basın açıklaması yaparak Trabzon’un tarihi varlıklarına yeterli ilginin gösterilmediğini iddia etti. Kuru’nun açıklaması şu ğekilde:
Değerli Basın Mensupları,
Trabzon’ un tarihi varlıkları ve kimliğine dair çalışmalarını öteden beri ifade eden TÜRKAV, tarihi hakikatlerle bu değerleri günümüze taşımıştır. Gerek mahallinde yaptığı incelemelerini de basın açıklamalarıyla kamuoyunun ve ilgililerin gündemine getirmiştir/getirmektedir.
Bildiğiniz gibi, bunlardan Tabakhane köprüsünü gündeme taşımıştık. İfade edilen tamamen olmasa da, tarihsel varlığa hakkının teslimini gördük. Ve teşekkür etmiştik. TÜRKAV, işe doğru yerden başlayıp açık yüreklilikle problemin adımının da konulması gerektiğini önemli görmektedir.
Bakın, Köprünün aşağısında aynı mevkide yapılan kazı çalışmalarını görmekteyiz. Kale surlarıyla değerlendirilmesi gereken ve aynı mevkide yapılan kazı çalışmalarına TÜRKAV’ in, köprüyle, surlarla ve kale değerlendirmesinde; burada köprüyü tarihi özelliğine kavuşturalım etrafının açılması olmalıdır dedik. Parkın burada olmaması gerektiğini, köprüye ve kale surlarına yapışık ağaçların sökülmesi, ışıklandırılması gibi restorasyonun yapılması gerektiğini de ifade etmiştik. Tabak çarşısına giden köprünün alanında ortaya çıkan tarihsel varlık bunun göstergesidir. Çok eski devirlere gitmekle beraber, Trabzon kalesinin yapımı, 15, 17 yüzyıllarda genişleyerek yeniden inşa edildiğini bilmekteyiz.
Trabzon kale surlarının kentsel dönüşümle yapılan yıkım aşamasında ne demiştik? İlk çağlardan beri Trabzon’ un limanı ve kalesi hep önemli olmuştur. Dolayısıyla buralarda yapılan çalışmalarda, Arkeolog, sanat tarihçisi ve tarihçi eşliğinde yapılması gerekmektedir. Dozerlerle buraya girmeyin dedik…. Kamuoyuna ve ilgililerin bilgisine sunmuştuk. TÜRKAV burada da haklı çıkmıştır.
Kazıda ortaya çıkan esere Trabzon TÜRKAV, Sanat Tarihçisi ve arkeologla yaptığı değerlendirmeleri olmuştur. Bu değerlendirmeyi kısaca kamuoyunun ve ilgililerin bilgilerine sunuyoruz;
Kaleler müstahkem mevkilerdir. Güvenli tepe, korumasız bulunanlar için ise, etrafında genişçe hendekler açılmaktadır. Kalelerin en önemli görevi çevresinde ve içinde yaşayan ya da yol üzerinde ise o güzergâhtan geçen insanların güvenliğini sağlamaktır. Kıymetli maden ve para için emniyetli yer görevi gören bazı kaleler olmuştur. Kale şehir halkının güvenliğini de sağlamıştır.
Trabzon stratejik bir mevkide bulunmaktadır. Şehir ve kasabaları içine alacak şekilde, deniz veya kara ulaşımın yanında inşa edilmişlerdir. Osmanlı idaresine de girdikten sonra Trabzon kalesi, büyük oranla saldırılara, akınlara maruz kalmamıştır. Osmanlılar döneminde de çeşitli onarımlar gören kaleye, ayrıca yeni bölümler eklendiği bilinmektedir.
Burada görülen bölümler halkın yaşam alanımı? Yoksa kale hâkimiyetinde başka bir amaçla mı görev yapmıştı?
Tarihi hakikatleriyle bilimsel çalışmalarla değerlendirilmesi olmalıdır. Ve Trabzon’ un tarihi mirasında yerini almalıdır. 1.Selim’ in Trabzon sancakbeyliği sırasında kale surlarını tamir ettirdiği anlaşılmakta olup, kale güvenliğin varlığıdır, hâkimiyetin durumudur.
Ülkemizin her tarafında restoresi yapılan kale ve surların olduğu halde, Trabzon kalesinin ve çevresinin hala kendi haline bırakılması, bir kazı yapılması esnasında ortaya çıkan tarihi varlıkları olmamalıdır.
