Türkiye geçtiğimiz hafta Tunus’a 5 milyon dolar hibede bulundu. Koronavirüs önlemleri kapsamında destek olarak değerlendirilen hibenin yanı sıra bir dizi de ticaret ve işbirliği antlaşması yapıldı.
Buna göre, 5 milyon dolar hibe yaptığımız Tunus, Türkiye’den 80 milyon dolar değerinde ANKA-S İHA alımı için TUSAŞ ile sözleşme imzaladı. Anlaşma, 3 adet ANKA-S İHA ve 3 adet yer kontrol istasyonunun teslimi ile 52 Tunus Hava Kuvvetleri personelinin eğitimini kapsıyor.
Bir Türk Lirası, 2.90 Tunus dinarı. Bir dolar, 2.70 Tunus dinarı ve yine 1 dolar 7.84 Türk Lirası.
Tüm bunları birarada değerlendirdiğimizde Türkiye’den 80 milyon dolarlık İHA alabilen bir ülkeye, Türkiye’nin 5 milyon dolar hibede bulunması ne istatistiki ne de iktisadi olarak açıklanamaz bir hal alıyor.
Ancak, başka bir husus bu denklemin gerekçesi olabilir mi ?
Türk ihracatçılar, Kuzey Afrika ülkelerine ihracatta sıkıntı yaşamaya başladı. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Hadi Karasu’ya göre, pandemi ile beraber Avrupa’nın tedarik açısından ilgisinin Türkiye, Fas, Tunus, Cezayir gibi yakın ülkelere kaydığı gözlemleniyor. Avrupa ülkeleri üretimlerini Çin’den Türkiye ve Kuzey Afrika ülkelerine kaydırmak istiyor. Bu ülkeler de bunu görüyor ve Türkiye’yi oyunun dışında tutabilmek için tarife dışı engeller çıkarıyorlar.
Özellikle Fas, Türk mallarına uyguladığı gümrük vergilerini beş yıllık bir süre için %90’a varan oranda artırma kararı aldı. Cezayir de peşinden geliyor. Ancak Tunus bu konuda daha esnek davranıyor.
TİM verilerine göre Türkiye’nin Fas’a ihracatı 2019 yılında 2.24 milyar dolar, Cezayir’e 1.86 milyar dolar oldu. Türk firmalar son haftalarda başta Fas olmak üzere Kuzey Afrika ülkelerine mal girişinde sorun yaşıyor; ihracatçılar özellikle Fas’ta son bir aydır gümrüklerde normalin beş katına varabilen bekleme sürelerinden şikayet ediyor.
Tüm bunların ışığında Tunus’a 5 milyon dolar hibe verip 80 milyon dolarlık İHA satmamız sanırım daha anlamlı hale geliyor.
