■ Belce ÖRÜ
Ekonomi politikaları nedeniyle hemen hemen her sektörde istihdam ile ilgili sorunlar artarak devam ediyor. Ücretlerin hayat pahalılığına yetişememesi, emeklilik sisteminin tatmin edici olmaması, iş ve işçinin doğru koşullar altında eşleşememesi bu sorunların en önde gelenleri… Öte yandan sıkı para politikası ve sanayideki daralma da istihdam piyasasını zorluyor. Buna olumsuzluklara rağmen Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre işsizlik oranı düşüyor. Gerçek istihdam verilerini gösteren geniş tanımlı işsizlik ise artıyor. Eylülde dar tanımlı işsiz sayısı bir önceki aya göre 35 bin kişi artarak 3 milyon 100 bin kişi oldu.
ÜMİTSİZ İŞSİZLER ARTTI
İşsizlik oranı ise yüzde 8.6 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 6.7 iken kadınlarda yüzde 12.3’ü bulduğu tahmin edildi. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı da bir önceki aya göre 0.3 puan artarak yüzde 17.1 seviyesinde gerçekleşti. Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel iş gücü ve iş buma umudunu kaybeden işsizlerden oluşan atıl iş gücü oranı 2024 yılı Eylül’de bir önceki aya göre 1.7 puan azalarak yüzde 25.6 oldu. Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK-AR) tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Eylül 2024’te 10 milyon 271 bin kişiyi buldu. Dolayısıyla dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki makas genişlemeye devam etti. Son iki yılda dar tanımlı işsiz sayısı 370 bin kişi azalmış gibi görünse de geniş tanımlı işsiz sayısı
2.7 milyon kişi arttı.
Yüzde 13.7 işsizlik ödeneği alabildi
Haftalık 40 saatten daha az çalışan ve imkanı olması durumunda daha çok çalışmayı isteyenleri kapsayan zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 1.9 milyondan 3.1 milyona yükselerek 1 milyon 184 bin kişi arttı. Zamana bağlı eksik istihdamdaki artış geçim sıkıntısının sonucu olarak ortaya çıkıyor. Öte yandan DİSK’in çalışmaları TÜİK’in resmi dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamadığını ortaya koyuyor. Türkiye İş Kurumu’nun (İŞKUR)’un eylül ayına ilişkin işsizlik sigortası bültenleri verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 425 bin 550 oldu. Böylece Eylül 2024’te resmi işsizlerin sadece yüzde 13.7’si işsizlik ödeneği alabildi.
4 kadından 1’i işsiz
İstihdam piyasasındaki koşullar en çok ekilenen gruplar kadınlar ve gençler. Zira kadın ve genç işsizlik oranı ile her ikisini kapsayan kadın genç işsizlik oranında artış dikkat çekiyor.15-24 yaş grubunu kapsayan yaş grubunda işsizlik oranı eylül ayında; erkeklerde yüzde 13.5, kadınlarda ise yüzde 24 olarak tahmin edildi. Geniş tanımlı kadın işsizliği ise yüzde 34.7 seviyesinde ger-çekleşti.
