Milliyet.com.tr/Özel Konut satışı ve kiralamada ilan yetkilendirilmesiyle ilgili düzenleme 15 Eylül itibarıyla resmen devreye alındı. Özellikle konut piyasasında sahte, aldatıcı ilan sayıları son dönemde bir hayli artmış, bu durum tüketicilerin mağduriyet yaşamasına yol açmıştı.
İlan sitelerinde çok sayıda ‘1 liraya kiralık daire’, ‘20 bin liraya satılık ev’ gibi ilanlar yer alıyor ve bu durum vatandaşların kafasını karıştırıyordu.
‘AKRABA OLMAYAN İLAN VEREMEYECEK’
Peki yeni dönemde ilan verilirken süreç nasıl işleyecek? Yetkilendirme yapılmayan ilan siteleri üzerinden kiralama veya satış yapabilecek mi? Kurala uymayanlara bir ceza uygulanacak mı?
Sürece ilişkin tüm merak edilenleri milliyet.com.tr’ye açıklayan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu ifadeleri kullandı: “İlan verme ile ilgili süreç aslında ikiye ayrılabilir. Birisi kişinin ilanı kendi vermesi, diğeri ise yetki belgeli emlak işletmesine ilan vermek için izin vermesidir.
Kişi ilanı kendisi verecekse ilana vereceği taşınmazın kendisine ya da eşine, çocuklarına, anne veya babasına gibi birinci, ikinci derece akrabalara ait olması gerekir. Eğer taşınmaz birinci ve ikinci derecede akrabası olmayan bir kişiye aitse veya akrabası olmayan bir kişiye aitse artık kendisi bir şahıs olarak gayrimenkulün pazarlanmasına yönelik ilan veremeyecek.
EMLAKÇIYA YETKİ NASIL OLACAK?
Emlak işletmesine yetki verilmek istendiğinde ise Elektronik İlan Doğrulama Sistemi’ne giriş yapılarak yetki belgesine sahip emlak işletmesinin yetki belgesi numarası yazılarak, yetkilendirileceği süre işaretlenerek ilan verme izninin tanımlanması gerekiyor.
İlan verme izni alan emlak işletmesi taşınmazla ilgili ilan girmek istediğinde taşınmaz numarası üzerinden ilan girişi yapacak ve 15 Eylül itibarıyla doğrulanmış ilan görseli ile bu ilanlar verilemeye başlanacak.
‘DOĞRULANMIŞ İLANDA LOGO OLACAK’
15 Eylül ile 1 Ocak itibarıyla bu süreç devam ederken, 1 Ocak’tan sonra artık yetkilendirilmemiş ilanlar hiçbir şekilde yer alamayacak. Geçiş sürecinde mevcut ilan verme aşamasında bir kontrol yok. Onaylananlar için ilanlarda doğrulanmış ilan logosu yer alıyor olacak.
1 OCAK’TAN SONRA KURALA UYMAYAN İLAN VEREBİLECEK Mİ?
Uygulamanın deneme süreci başladı diyebiliriz. 15 Eylül 2024 tarihinden 31 Aralık 2024 tarihine kadar sorgulama sonucu olumsuz olsa bile ilan verilmesi mümkün olacak. Gerek kişi kendisine ait olmayan, akrabasına ait olmayan bir yerin ilanını bu dönem içerisinde yayınlayabilir. Doğrulaması yapılanlarda ise Elektronik İlan Doğrulama Sistemi’nden yetki doğrulaması yapıldığına dair logoya yer veriliyor olacak. Uygulama 1 Ocak 2025 itibarıyla yetki doğrulaması yapılmadan hiçbir şekilde ilan verilmeyecek şekilde uygulamaya alınmış olacak.
‘DÜŞÜK FİYATLI İLANLAR YAYINDAN KALKACAK’
Gayrimenkul ilanlarında çok ciddi problemler var. Bunların birçoğu bertaraf edilecek. Kat karşılığı arsalar kategorisi ayrıldı ve bu arsalarda artık 1 TL gibi fiyatlar yazmıyor olacak.
Belli bölgelerde İstanbul Esenyurt’ta, Beylikdüzü’nde, Bursa’da Görükle’de nispeten birçok farkı şehrimizde düşük fiyattan bazı fırsat gayrimenkuller varmışçasına verilen ilanlar vardı. 750 bin TL eşyalı 2+1 daire, 1 milyon TL’ye sıfır daire gibi lüks resimlerle dolandırıcılığa yönelik ilanların hepsinin bu süreçle beraber yayından kalkıyor olacağını göreceğiz.
VATANDAŞLAR ‘1 TL’YE KİRALIK DAİRE’ ŞEKLİNDE İLANLARI NEREYE ŞİKAYET EDEBİLİR?
Vatandaşlar düşük fiyatlı ilanlara karşı portallarda oluşturulmuş olan şikayet linkleri üzerinden, Ticaret Bakanlığı’nın sistemi üzerinden şikayet edebilirler. Sosyal medya üzerinden de denetimler artırılıyor olacak. İlan verme izni sadece ilan portallarında verilen izin şeklinde değil, içinde sosyal medyanın da dahil olduğu tüm mecralar için geçerli olacak. Sosyal medya üzerinden yetki belgesiz aracılık faaliyetinde bulunan işletmeler yaptığı tüm faaliyetlerde cezai yaptırımlarla karşılaşabilecekler.
DÜZENLEME FİYATLARI NASIL ETKİLER?
Sahte ilanların önemli ölçüde azalacağını söyleyebiliriz. Bu durum fiyatlarda dengelemeye fayda sağlar. Geçmişte manipülatif fiyat artışları ile ilgili ciddi bir sıkıntı vardı. Örneğin bir sitede 2+1 daire 3 milyon ile 3.5 milyon TL arasında fiyatlarla ilana çıkıyorken, orada aslında gerçekte olmayan 2 milyon 750 bin TL’den çıkan bir ilan olabiliyordu. Bu durumda tüketiciler aradığında dolandırıcılıklara maruz kalabiliyordu. Düzenleme bu tür mağduriyetlerin azalmasına yol açacak.
YETKİLENDİRME YAPMAYANA CEZA OLACAK MI?
Düzenleme 1 Ocak 2025’ten itibaren zorunlu olacak. O tarihe kadar yetkilendirme yapmayanlara bir ceza uygulanmayacak. 1 Ocak’tan sonra bu ilanlar portallarda yayınlanamayacak. İlan yetkilendirilmeyenlere yönelik cezalar söz konusu. Örneğin her bir ilan için 100 bin TL para cezası kesiliyor ve aynı zamanda portallar da bu işten sorumlu tutuluyor. İlan portalları bu tür ilanlar yayına girmeden önce kontrol ediyor olacak.
İLAN YETKİLENDİRMEDE BİR SÜRE VAR MI?
İlan yetkilendirme süreleri 3 aydır. Süreler uzatılabilir, e-Devlet’te sistem aktif hale getirildi. 3’er aylık dönemler halinde uzatılma yapılabiliyor. Bir emlakçıya taşınmazın pazarlanması için mal sahibi 1-2 yıl yetki verebilir. Kişiler aynı zamanda yetkiyi iptal etme hakkına da sahiptir.”
