YÜKSELEN fiyatlar, kredi faizlerindeki artış ve bankaların kredi taleplerine sıcak bakmaması son aylarda konut piyasasında durgunluğa neden oldu. Adım adım azalan kredili konut satışları Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) ikinci evini alacaklar için getirdiği kredi kısıtlamasıyla dip yaptı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre eylülde konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.5 azalarak 102 bin 656 oldu ve son üç ayın en düşük satışı yapıldı. Geçmiş yılların aynı dönemleriyle kıyasladığımızda da son 8 yılın en düşük eylül ayı satışı gerçekleşti.
Kredili konut satışı ise yıllık yüzde 50.2 düşüş göstererek 8 bin 446’ya geriledi. Toplam konut satışları içinde kredili satışların payı yüzde 8.2 olarak gerçekleşti. Peşin ve senet gibi diğer satış türleri ise yüzde 2.3 azalarak 94 bin 210 oldu ve toplam satıştaki payı yüzde 91.8 olarak hesaplandı.
Kredili satışın payının, Ocak 2019 tarihinden bu yana en düşük seviyeye gelmesi dikkat çekti. Geçen sürede yapılan kampanyaların da etkisiyle kredili satışın payı yüzde 57’ye kadar çıkmıştı. Bu yıl ise en çok yüzde 25.4 seviyesi görüldü.
YÜZDE 70’İ İKİNCİ EL
Fiyat avantajıyla tüketicinin tercihi ağırlıkla ikinci el konutlar olmaya devam etti. Eylülde sıfır konut satışı yüzde 15.2 azalarak 30 bin 488 oldu ve tüm satışlarda payı yüzde 29.7 olarak gerçekleşti.
İkinci el konut satışları ise yüzde 6.8 gerileyerek, 72 bin 168’e düştü. Toplam satışta ikinci el konutların payı yüzde 70.3 oldu.
Yabancıya konut satışları ise eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 42 azalarak 2 bin 930 oldu.
Tercih edilen şehirler sıralamasında ilk sırayı bin 7 konut satışı ile Antalya alırken, Antalya’yı sırasıyla 978 konut satışı ile İstanbul ve 211 konut satışı ile Mersin izledi. Türkiye’den ev alan yabancılarda Rusya zirvedeki yerini korumaya devam etti. Eylülde Ruslar Türkiye’den 722 konut satın aldı. Onları 327 konut ile İran, 191 konut ile Irak ve 148 konut ile Almanya vatandaşları izledi. Yılın 9 ayında ise yabancıya satış yüzde 43.5 azalarak 28 bin 64’e geriledi.
BDDK NE KARAR ALDI?
BDDK, ‘yatırımcının değil ihtiyacı olanın ev alması’ için kredileri sınırlandırdı. 25 Ağustos’ta açıklanan karara göre; tüketici kendisinin, eşinin ya da 18 yaşından küçük çocuğunun evi olması durumunda yeni bir ev daha almak isterse, evin değerinin yüzde 90’ı değil, yüzde 22.5’i kadar kredi çekebilecek. (Oran evin sıfır ve ikinci el olmasına ve enerji sınıfına göre değişiyor.)
Bu durumda alıcı 3 milyon liralık bir evde 2 milyon 700 bin lira değil, 675 bin lira kredi çekebilecek. Peşinat olarak da 300 bin lira değil, 2 milyon 325 lira ödemesi gerekecek.
9 AYLIK SATIŞ 900 BİNİ AŞTI
KONUT satışları ocak-eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14.9 düşüşle 900 bin 74 olarak gerçekleşti. Yılın son çeyreğinde evi olmayanlar için yeni bir kampanya açıklanması bekleniyor. Rakamlar gösteriyor ki; ancak bu kampanyanın yapılması durumunda geçmiş yılların satış rakamı yakalanacak. 2022’de ülke genelinde 1 milyon 485 bin 622, 2021’de 1 milyon 491 bin 856, 2020’de ise tarihi zirve ile 1 milyon 499 bin 316 konut satılmıştı.
