Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında imzalanan ekonomik işbirliği anlaşması 1 Eylül’de yürürlüğe giriyor. 10 yıllık bir süreçte Türkiye’de yaklaşık 100 bin kişiye iş imkânı yaratılması hedefleniyor. BAE yenilenebilir enerji başta olmak üzere Türkiye’de finans ve teknoloji konusunda yatırımlar yapmayı planlıyor. Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Birleşik Arap Emirlikleri Ankara Büyükelçisi Said Sani ez-Zahiri, anlaşmanın bölge ülkelerine de büyük faydaları olacağı görüşünde.
YENİ İŞ İMKÂNLARI YARATACAK
İmzalanan anlaşmada ilk adımları ne zaman göreceğiz?
İki ülke arasında anlaşma imzalandı. Bu karşılıklı iş ve yatırımın önünü açacak bir anlaşma. Bu anlaşma aynı zamanda iki ülkede yeni iş imkanları yaratacak. Biz bu anlaşmayla Türkiye’de 100 bin, BAE’de de 25 bin yeni iş yaratılmasını bekliyoruz. Bu 10 yıllık bir zaman diliminde gerçekleşecek. Anlaşma 1 Eylül’de yürürlüğe girecek. Birleşik Arap Emirlikleri ile Türkiye arasındaki ilişkilerde yaşanan ilerleme iki ülke liderlerinin bilgece tutumlarının bir sonucudur. Liderliğin vizyonu, uluslararası ortaklıkları güçlendirmeyi ve sürdürülebilir endüstriyel, ekonomik ve sosyal kalkınma için öncelikli sektörlerde yatırım fırsatları yaratmayı amaçlamaktadır. BAE, geleneksel ve temiz enerji, petrokimya, mineraller, savunma sanayi, ilaç ve gıda alanlarında lider bir ülke olarak kabul ediliyor. Önümüzdeki dönemde ortak yatırımların gelişmesi ve çoğalması açısından bu öncelikli alanlarda Türkiye ile iş birliği büyük ve doğrudan önem taşıyor. Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması, iki dost ülke arasında çok sayıda stratejik projenin hayata geçirilmesine önemli bir destek sağlayacak.
Birleşik Arap Emirlikleri Ankara Büyükelçisi Said Sani ez-Zahiri, Hürriyet Gazetesi Ankara Temsilci Yardımcısı Gonca Şenay’ın sorularını yanıtladı.
ENERJİ ANA ODAĞIMIZ
Atılacak ilk adım nedir?
Heyetler arasında toplantılar sürüyor. İki gün içinde bir sonuç alınmayacak, her şey zamanla olacak. Ama anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte iki ülkeden iş adamları karşılıklı fırsatları görecek ve değerlendirecek. BAE başka ülkelerle de anlaşmalar imzaladı. Örneğin Hindistan, Endonezya gibi ülkelerle. Bu anlaşma Türk ürünlerinin dünyanın doğusuna gitmesini de sağlayacak. BAE için ise Türkiye’nin hemen Avrupa’nın yanı başındaki konumu çok yardımcı olacak.
Fırsatlar nedir Türkiye’de? Biraz ayrıntı verebilir misiniz?
Enerji ana odak noktamız. Ama özellikle yenilenebilir enerji ve son derece önemli. Bu yıl BAE COP zirvesine ev sahipliği yapıyor, bu iklim ve iklim değişikliği ile ilgili. Bu yaz sadece Türkiye değil tüm dünya çok sıcak bir yaz geçirdi. Küresel ısınma artık çok yüksek. Tüm ülkelerin bu konuda artık adım atması gerekiyor.
TECRÜBE PAYLAŞILACAK
Peki Türkiye’de atılacak adımlara gelirsek eğer, şirket satın almalar mı yapılacak, ortak yatırımlar mı? Bu konuda plan netleşti mi?
İki ülkenin de çok gelişmiş olduğu sanayi kolları, alanlar var. Bu işbirliğinin bölgeye çok katkıları olacak. Birlikte çalışabilmek son derece önemli. Uzmanlaşılan alanlarda tecrübenin paylaşılacak olmasına çok önem veriyoruz.
Sadece enerji değil yenilenebilir enerjide işbirliğinin güçlü bir şekilde yolda olduğunu anlıyoruz. Nasıl adımlar atılacak?
Güneş, rüzgâr ve hidrojen var. BAE Uluslararası Yenilenebilir Ajansı’na ev sahipliği yapıyor. Bizim zaten güneş enerjisi sistemleri ile ilgili başka ülkelerde projelerimiz var. Afrika ülkelerinin bu projelere ihtiyacı var. BAE bu konuda Türkiye’de zaten bir satın alma yaptı yenilenebilir alanında. Bu konuda hem ortak yatırımlar yapmayı hem de Türkiye’nin tecrübesinden yararlanmayı hedefliyoruz.
Madencilik konusunda yatırımlarınız olacak mı?
Bu konu daha önce ele alındı. Ama şu an zaten iklim değişikliği konusunda son derece endişeli olduğumuz için artık odak noktamız yenilenebilir enerji.
BAE’NİN KAPILARI AÇILDI
Yatırımlarınız ve işbirliği konusunda bir dağılım yapabilir misiniz?
Şu anda fırsatlar üzerinde çalışma aşamasındayız. İki ülke açısından da kazan-kazan aşamasına geçtikten sonra daha ayrıntılı bakılır ve yenilenebilir enerji konusu daha ayrıntılı ele alınır. Bizim nükleer santrallerimiz de var BAE’de. Bunlardan temiz enerji üretilmesi konusunda tecrübemiz var. Bu konuyu da ele alıyoruz. Finans konusunda da işbirliği konusunu ele alıyoruz. Fintech hakkında konuşuyoruz. Bu yeni bir teknoloji finans alanında. Bu da çok önemli bizim için. Hidrojen teknolojileri konusunda da görüşmeler yapıyoruz. Burada iş imkanları yaratılacağı gibi Türk teknolojisine de BAE’nin kapıları açıldı. Bu yolla da BAE’de iş imkanları yaratılacak.
Said Sani ez- Zahiri
BÖLGEDE FIRSAT VE POTANSİYEL VAR
Bu işbirliğinin sadece ekonomik değil siyasi anlamda da etkileri olmasını bekliyor musunuz?
Bu işbirliğinin, iki ülkenin birlikte iş yapmasının bölge açısından çok önemli getirileri olacağını düşünüyoruz. Yakın zamanda pandemi tüm ülkeleri, tüm ekonomileri etkiledi. Şimdi Rusya ve Ukrayna savaşının da etkilerini görüyoruz. Dolayısıyla ben iş dünyası alanında işbirliklerinin iki ülke açısından stratejik olarak çok önemli olduğunu düşünüyorum. Türkiye G20 ülkelerinden biri, Birleşik Arap Emirlikleri de öyle. Ben iki güçlü ekonominin işbirliğinin bölgedeki ülkelere de faydaları olacağını düşünüyorum.
Anlaşmanın bölgeye nasıl faydaları olacak?
Bölge öncelikle çok fırsatlarla dolu. İşgücü var, teknoloji var. Artık bu bölgede kendi teknolojimizi düşünmenin zamanı geldi. Çok başarı hikayeleri var. Pandemide ülkelerin sınırlarını nasıl kapattıklarını gördük. Artık bölgenin kendi kendini gözden geçirip, kendi teknolojisiyle yeniden inşa etmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu yüzden iki ülkenin bir araya gelmesinin çok önemli olduğunu düşünüyorum.
HAYATIMIZIN YARISI KADINLAR
28 Ağustos’ta ülkenizde “Kadınlar Günü” kutlandı. Ne gibi adımlar atıldı, hedef nedir?
Kadınlar ailenin, milletin, hükümetin bir parçası. Hayatımızın yarısı. Liderimiz bu konuya çok önem veriyor. Kadınların lider olması için eğitimler, programlar yapılıyor. BAE’de kadınlar parlamentonun yüzde 46’sını oluşturuyor. Benim burada çalıştığım personelin yüzde 50’si de kadınlardan oluşuyor. Hükümetin stratejisine uygun olarak BAE’de kadınlar yüksek öğrenimde bilim, teknoloji ve mühendislik gibi alanları benimsedi. Siyasi katılım alanında, BAE, kadınların parlamentoda temsili açısından küresel olarak birinci sırada yer alıyor. Yürütme organındaki Bakanlar Kurulu’ndaki bakanların yaklaşık üçte biri kadındır ve bu dünyadaki en yüksek oranlardan biridir.
