Seçimlerin tamamlanmasının ardından beklendiği gibi döviz kurlarında büyük hareketlilik başladı. Dolar ve euro tüm zamanların rekorunu kırıyor. Türk Lirası’nda değer kaybı sürüyor.
Dövizde yaşanan artış, deyim yerindeyse ‘iğneden ipliğe’ her türlü mal ve hizmete zammı gündeme getirecek. Özellikle ithal ya da üretiminde ithal girdi kullanılan ürünler (başta elektronik cihazlar) kaçınılmaz olarak zamlanacak.
Bu haftanın ilk zam haberi, ithal girdi olan petrolden geldi. Motorine, 1 TL 36 kuruş zam yapılmıştı. Sırada, benzin ve otogaz var. Bu ürünlerde (benzinde 1 TL’yi aşkın), birkaç gün içinde fiyat artışı gündeme gelecek. Zamların, perşembeyi cumaya bağlayan gece pompa satış fiyatlarına yansıtılması bekleniyor.
Peki, ekonomide neler oluyor? Kurlar nereye kadar çıkabilir? Vergiler artar mı? Vatandaşı ne bekliyor?
YOKSULLUK ARTACAK: Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in, “Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır” mesajının gereği olarak yön değişikliği başladı. Vatandaşın, hem irrasyonel hem de rasyonel politikaların ağır faturasını ödeyeceği bir dönem açılıyor. Alım gücünün daha da düşeceği, yoksulluğun derinleşeceği zor günler kapıya dayandı.
DÖVİZ VE FAİZ: İktidarın; döviz kurlarını serbest (belli ölçüler içinde) bırakıp, ardından da faizi artırması beklenebilir. Kuşkusuz, kurun ucu açık… Ancak en azından ilk aşamada doların, 25-26 TL’ye yükselmesi, faizde de 5-10 puan artışlar sürpriz olmayacak. Bu dönemde enflasyon da artacağı için reel faizler düşük kalmaya devam edecek gibi görünüyor.
Kur artışının, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı faiz artışına ikna edici etkisi de göz ardı edilmemeli. Böylece, yabancı (spekülatör) bazı yatırımcılar için de bir ortam oluşacak.
KURUMSAL YATIRIMCI: Buna karşılık özel bireysel/kurumsal yatırımcının, önünü görmeden ve güven duymadan Türkiye’ye gelmesi pek mümkün değil. Bunun için üç yıllık bir program son derece önemli bir unsur olarak öne çıkıyor.
TÜRKİYE TURİSTLER İÇİN CAZİP OLACAK: Yüksek kurun başka bazı sonuçları da gündeme gelecektir. Yüksek kur, ithalatı düşürüp, yabancı turistler için ülkeyi daha cazip hale getirecek. İktidar, bu yolla yaz mevsiminde döviz kıtlığına geçici de olsa bir süre için çare üretmiş olacak. Rusya, Katar, Arabistan da devrede tutulmaya çalışılacak.
VERGİ ARTIŞLARI: Vergi artışları kaçınılmaz… Bütçe, ocak-nisan döneminde 382,5 milyar lira tutarında tarihi bir açık verdi. Kısa süre içinde mayıs bütçe sonuçları açıklanacak. Tablo ağırlaşacak, vahamet daha da görünür olacak. Doğal olarak temmuz ayında yapılması beklenen zamlarla söz konusu açık büyüyecek. Bu nedenle vergiler, özellikle ithalata dayalı ürünlerde artırılacak. Otomobil, elektronik, sigara, içki, akaryakıt, kolalı içecekler başı çekecek.
