Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak’ın istifasıyla gündeme gelen “Görevden af” ifadesi en son 45 yıl önce, Lima Fahri Başkonsolosu görevden alındığında Resmi Gazete’ye girmişti. Bu ifade kayıtlarda sadece 3 kez yer aldı.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın ani istifası aradan geçen 4 güne rağmen hala siyaset kulislerinin bir numaralı gündem maddesi.
İstifanın kabul şekli ve Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan vurgu da istifa kadar konuşulan konular arasında.
Albayrak’ın Instagram üzerinden duyurduğu istifası, 27 saat sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edildi.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından yapılan kamuoyu duyurusunda, “Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın görevden af talebi kabul edilmiştir” denildi.
Resmi Gazete: Görevden af talebi kabul edilen…
Albayrak’ın ”görevinden affı” Resmi Gazete’ye de bu şekilde girdi.
Independent Türkçe’den Cihat Arpacık’ın haberine göre 10 Kasım 2020 günü yayınlanan Resmi Gazete’de, Albayrak için “Görevden affını isteyen ve af talebi kabul edilen” diye bahsedildi.
“Görevden af”, Resmi Gazete’de çok da örneğine rastlanan bir ifade değil. Kayıtlara göre bu ifade Resmi Gazete’ye daha önce sadece 2 kez yansıdı.
En son 45 yıl önce
Bu ifadeye en son 1975 yılında Türkiye’nin Lima Fahri Başkonsolosu Moises Heresi’nin görevden alındığı kararda yer verilmişti.
Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından verilen karar şu şekilde:
7/9/1974 günü ve 7/8857 sayılı Kararname ile Türkiye’nin Lima Fahri Başkonsolosluğuna atanmış bulunan Dr. Moises Seresi F.nin, görülen lüzum üzerine bu görevinden affı; Dışişleri Bakanlığı’nın 28/11/1974 günlü KOGM/ KOKKB-2 160.762-1931 sayılı yazısı üzerine, Bakanlar Kurulunca 5/12/1974 tarihinde kararlaştırılmıştır.
Naim Talu: Görevimden affımı en derin saygılarımla…
Resmi Gazete’ye yansıyan diğer “Görevden af” ifadesi ise bizzat görevi bırakan ismin kaleminden dökülmüştü.
29 Aralık 1973’te Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ten koalisyon hükümeti kurmakla görevlendirilen Naim Talu çabalarına rağmen hükümeti kuramamıştı.
Bir koalisyon kuramayacağını anlayan Talu, 10 Ocak 1974’te resmi bir yazıyla görevi Cumhurbaşkanı Korutürk’e iade etti.
Talu yazısında, “Sürmekte olan hükümet buhranına bir çare bulunması amacıyla lüzumlu temas ve istişareleri yaptığını” ve “Biten imkanları denemesine rağmen olumlu bir sonuca varamadığını” belirtmişti.
Yazının sonunda şöyle deniliyordu: Bu durum muvacehesinde yüksek teveccüh ve itimatlarının bir eseri olan bu görevden affımı en derin saygılarımla arz ederim.
Cumhurbaşkanı Korutürk de bu mektuba benzer teveccühle yaklaşmıştı. Korutürk “görevden af” ifadesine yer vermeden şu kararı aldı:
”(…) İstişareleri yapmış ve bütün imkanları denemiş olmanıza rağmen, olumlu bir sonuca varamadığınızı bildiren 10 Ocak 1974 gün ve 1/1-101 sayılı yazınızı almış bulunuyorum. Bu konuda göstermiş olduğunuz üstün gayret ve mesaiye teşekkür ederim.”
Günday: İstifa bir irade beyanıdır, aksi durum angarya yasağına aykırıdır
İdare Hukuku Profesörü Metin Günday, “İstifa etmek bir kamu görevinden irade ile ayrılmaktır. Bu aynı zamanda bir haktır” dedi.
Kimsenin talebi olmadan bir kamu görevine getirilemeyeceğini vurgulayan Günday, “Eğer biri istemeden görevde tutuluyorsa bu durum angarya yasağına aykırıdır. Eğer atanmışsan kendi iradenle ayrılabilirsin. Bu, atamayı yapan iradenin kabulüne bağlı değildir. İdare en fazla istifa edenin yerine yenisi atanana ya da vekil bulunana kadar görevde kalması isteyebilir. Bunu da ‘idarenin sürekliliği’ ilkesi gereğince yapar. Ama o kadar. Yeni atamanın da suretle yapılması gerekir” şeklinde konuştu.
“Kamuya değil Instagram takipçilerine duyurdu”
İstifa edenin bir bakan olduğunu hatırlatan Günday, ”İstifanın kamuya duyurulması gerekir. İstifanın yürürlüğe girmesi için Resmi Gazete’de yayınlanması şart değildir ama kamunun haberdar olması için Resmi Gazete’de yayınlanır” ifadelerini kullandı.
İstifa Instagram üzerinden duyurulmasının da garip olduğunu belirten Günday, ”Kamuoyu duyurusu adı altında yapılan istifa, aslında kamuya değil bakanın Instagram takipçilerine duyurulmuş oluyor. Peki, Bakan Beyi Instagram’dan takip etmeyenler nasıl duyacak” diye sordu.
”İfadeyle mesaj verildi”
Günday, Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada istifanın ”görevden af talebine” evrildiğinin altını çizdi.
”Burada ‘Bir bakan ancak cumhurbaşkanının iradesiyle göreve gelir ve görevi onun iradesiyle bitebilir’ mesajı verilmiş oldu. Oysa adam ‘Ben hastayım kendimi iyi hissetmiyorum’ diyor. Görevden affedilmese hasta hasta devam mı edecek” diyen Günday, yaşananların devlet ciddiyetine uymadığını savundu.
