ANKARA (İGFA) – AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, kamuoyunda “10. Yargı Paketi” olarak bilinen düzenleme, TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) iptal kararlarına uyum sağlayan teklif, noterlik, ceza, trafik, internet yayınları ve çocuk hükümlüler gibi birçok alanda değişiklik öngörüyor.
TBMM’nin resmi internet sitesinden derlenen içeriğe göre, İcra ve İflas Kanunu: İstinaf ve temyiz başvurularında davanın açıldığı tarihteki parasal sınırlar esas alınacak. Yeniden değerleme artışları, bozma veya kaldırma kararları sonrası verilen kararlarda uygulanmayacak.
Teklif, AYM kararlarına uyum sağlamayı, cezai caydırıcılığı artırmayı, çocuk hükümlülerin rehabilitasyonunu desteklemeyi ve trafik güvenliğini güçlendirmeyi hedefliyor.
NOTERLİK KANUNU
Noterlere, görevlerine aykırı davranışlarda uyarma, kınama, para cezası, geçici işten çıkarma veya meslekten çıkarma cezaları verilecek. Meslekten çıkarma hariç benzer eylemler de cezalandırılacak. 5 yıl içinde yeni bir disiplin suçu işleyen notere bir üst derece ceza uygulanacak. İlk kez suç işleyen olumlu sicile sahip noterlere hafif ceza verilebilecek. Disiplin soruşturmaları için 3 yıl, ceza için 5 yıl zamanaşımı olacak. Ortak cari hesap gelirlerini zamanında yatırmayan noterlere yönelik cezalar düzenleniyor.
CEZA KANUNU
Suça Teşebbüs Ağırlaştırılmış müebbet yerine 14-21 yıl, müebbet yerine 10-18 yıl hapis cezası verilecek.
Hapis cezası alt sınırı 1 yıldan 1,5 yıla, basit yaralamada 6 ay-1,5 yıl, kadına karşı işlenirse 9 ay olacak. Ağır sonuçlu yaralamalarda cezalar 4-9 yıla yükseltilecek. Ölümle sonuçlanan yaralamalarda ceza 10-14 yıla çıkacak.
Malvarlığına zarar tehdidinde hapis cezası alt sınırı 2 ay, nitelikli tehditlerde üst sınır 7 yıl olacak.
Ses ve gaz fişeği atabilen silahlar suç kapsamına alındı. Toplu alanlarda işlenen suçlara cezalar yarıdan bir kata kadar artacak.
Tehlikeli araç kullananlara hapis cezası alt sınırı 3 aydan 4 aya, alkollü veya uyuşturucu etkisinde araç kullananlara 6 aya çıkarılacak. Ulaşım araçlarının hareketini engelleyenlere 1-5 yıl, hava araçlarında 5-10 yıl hapis cezası verilecek.
Kasıtlı suçlarda 3 yıl, taksirli suçlarda 5 yıl ve altında cezaya mahkum çocuklar doğrudan çocuk eğitimevlerinde kalacak. Firar eden veya disiplin cezası alanlar kapalı cezaevine gönderilecek. 15 yıl ve altında cezalı çocuk tutuklular eğitimevlerinde barındırılabilecek.
İNTERNET YAYINLARINA AYAR
Söz konusu pakette internet yayınlarıyla ilgili düzenleme de yer aldı.
İnternet yayınlarında AYM kararıyla “içeriğin yayından çıkarılması” tanımı değiştirildi.
Kişilik hakları ihlallerinde sulh ceza hakimliği 24 saat içinde içerik kaldırma veya erişim engelleme kararı verecek. İhlalin açıkça anlaşılamadığı durumlarda başvuru reddedilecek. Sosyal ağ sağlayıcıları kararları 24 saat içinde uygulamazsa bant genişliği yüzde 50, 30 gün içinde içeriği kaldırmazsa yüzde 90 daraltılabilecek.
Pakette “Hakimler ve Savcılar Kurulu” ile ilgili düzenlemede görev süresi biten yüksek mahkeme üyeleri otomatik olarak eski görevlerine dönecek. Adli ve idari yargıdan seçilen üyeler, görev bitiminde tercih ettikleri yere atanacak veya Yargıtay/Danıştay üyeliğine seçilebilecek.
80 yaş üstü hükümlülere 6 yıla kadar konutta infaz imkanı tanınacak. Ağır hasta veya engelli hükümlülerin cezaları konutta çekilebilecek.
Yeni doğum yapan kadınlar 5 yıl ve altında cezalarını konutta infaz edebilecek.
Teklifte yer alan düzenlemeler ise şöyle sıralandı:
MADDE
1: 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun ek 1. maddesinde değişiklik
yapılarak, istinaf ve temyiz sınırlarında esas alınacak tarih, hüküm
tarihi yerine davanın açıldığı veya şikayet başvurusunun yapıldığı tarih
olarak düzenlenmektedir. Bu değişiklik, Anayasa Mahkemesi’nin iptali
doğrultusunda yapılmaktadır.
MADDE 2: 1512 Sayılı Noterlik
Kanunu’nun 125. maddesi, disiplin cezalarının belirlenmesinde ölçülülük
ve hukuki güvence ilkelerine uyum sağlanması amacıyla yeniden
düzenlenmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin iptali doğrultusunda hazırlanan
yeni metinle, eylem-ceza ilişkisi netleştirilmektedir.
MADDE 3:
Noterlik Kanunu’nun 126. maddesi yeniden yazılarak disiplinsizlik
halleri ve bunlara karşı uygulanacak disiplin cezaları açıkça
belirlenmiştir. Cezalar; uyarma, kınama, para cezası, geçici görevden
uzaklaştırma ve meslekten çıkarma şeklinde sistematik olarak
tanımlanmıştır. Bu madde de Anayasa Mahkemesi’nin iptali doğrultusunda
düzenlenmektedir.
MADDE 4: Noterlik Kanunu’nun 127. maddesi
tamamen yenilenerek, bir üst veya alt derece disiplin cezası verilmesi
şartları ve zamanaşımı süreleri belirlenmektedir. Aynı nitelikteki
tekrar fiillerde daha ağır, olumlu sicil hâllerinde daha hafif ceza
verilmesi öngörülmektedir.
MADDE 5: Noterlik Kanunu’nun 157.
maddesi yürürlükten kaldırılmaktadır. Disiplin hükümlerinin 125 ve 126.
maddelerde yeniden düzenlenmiş olması nedeniyle bu maddenin
uygulanabilirliği kalmamıştır.
MADDE 6: Noterlik Kanunu’nun 159.
maddesinde yer alan “(B) bendi” ifadesi, yeni sistemle uyumlu olarak
“ikinci fıkrasının (l) bendi” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 7:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda değişiklik yapılarak,
istinaf ve temyiz sınırlarının belirlenmesinde karar tarihi yerine dava
tarihinin esas alınması öngörülmektedir. Bu düzenleme de Anayasa
Mahkemesi’nin iptali doğrultusunda yapılmaktadır.
MADDE 8: 5237
Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 35. maddesinde, suça teşebbüs halinde
verilecek süreli hapis cezalarının alt ve üst sınırları artırılmaktadır.
Ağırlaştırılmış müebbet yerine 14–21 yıl, müebbet yerine 10–18 yıl
hapis cezası getirilmektedir. Bu düzenleme, diğer maddelerdeki ceza
artışlarıyla orantılıdır.
MADDE 9: Kasten yaralama suçunun temel
cezası 1 yıl 6 aydan başlamak üzere artırılmaktadır. Basit tıbbi
müdahaleyle giderilebilecek fiillerde ve kadına karşı işlenmesi halinde
alt sınır yükseltilmektedir.
MADDE 10: Neticesi sebebiyle
ağırlaşmış yaralama suçlarında ceza sınırları yükseltilmekte; mağdurun
zarar görme derecesine göre alt sınırlar 4–6 yıl, ölüm halinde 10–14 yıl
veya 14–18 yıl olarak yeniden düzenlenmektedir.
MADDE 11: Tehdit
suçunun cezaları caydırıcılığın güçlendirilmesi amacıyla
artırılmaktadır. Malvarlığına yönelik tehditlerde hapis cezasının alt
sınırı bir aydan iki aya çıkarılmakta, nitelikli tehdit hallerinde
(silahla, örgüt gücüyle vb.) cezanın üst sınırı 7 yıla çıkarılmaktadır.
MADDE
12: Genel güvenliği kasten tehlikeye sokan fiillere yönelik cezaların
artırılması öngörülmekte olup bu kapsamda kamu düzenine yönelik tehdit
oluşturan eylemlerle daha etkin mücadele etmek üzere ses ve gaz fişeği
atabilenler dahil (kurusıkı tabanca) edilerek ayrıca toplu bulunulan
yerlerde bu fiilin gerçekleştirilmesi halinde ceza ağırlaştırılacak
şekilde düzenlenmiştir.
MADDE 13: 5237 sayılı Kanunun 179.
maddesinde yapılan değişiklikle, trafik güvenliğini tehlikeye sokma
suçunun cezası artırılmaktadır. Özellikle alkol veya uyuşturucu
etkisiyle araç kullananlara yönelik cezalar ağırlaştırılmış,
caydırıcılığın artırılması hedeflenmiştir.
MADDE 14: 5237 sayılı
Kanunun 223. maddesinde yapılan değişiklikle, yol kesme ve ulaşım
araçlarının hareketini engelleme fiilleri daha etkin şekilde
cezalandırılacaktır. Cebir ve tehdit suçun unsuru olmaktan çıkarılarak,
hukuka aykırı her türlü yol kesme, araç durdurma, kaçırma veya alıkoyma
eylemleri bu madde kapsamında suç sayılacaktır. Suç işlenirken başka bir
suç da işlenirse, faile her iki suçtan ayrı ayrı ceza verilecektir.
MADDE
15: 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 250. maddesinde yapılan
değişiklikle, genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçunun toplu
alanlarda işlenmesi hâli seri muhakeme usulü kapsamı dışına çıkarılarak
bu nitelikli fiillere daha ciddi ve caydırıcı şekilde müdahale edilmesi
lanmaktadır.
MADDE 16: 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanununun 11.
maddesinde yapılan değişiklikle, çocuk hükümlülerin cezalarının önce
çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında infazına başlanması, ardından çocuk
eğitim evlerine gönderilmeleri öngörülerek infaz sürecinde çocuklara
uygun bir geçiş süreci sağlanmaktadır.
MADDE 17: 5275 sayılı
Kanunun 15. maddesinde yapılan düzenlemeyle, çocuk hükümlülerin
cezalarına çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında başlanması ve iyi hâl
değerlendirmesi sonucuna göre çocuk eğitimevine geçişleri
sağlanmaktadır. Kasıtlı suçlarda 3 yıl, taksirli suçlarda 5 yıl veya
daha az ceza alan çocuklar doğrudan eğitimevlerinde kalabilecektir.
Uygun şartları taşıyan bazı çocuk tutuklular da eğitimevlerinde
barındırılabilecek, ancak güvenlik riski taşıyanlar hariç tutulacaktır.
MADDE
18: 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun
105/A maddesinde yapılan değişiklikle, denetimli serbestlikten
yararlanmak isteyen hükümlülerin, koşullu salıverilme tarihine kadar
olan sürenin en az onda birini ceza infaz kurumunda geçirmesi zorunlu
hale getirilmiş ve bu sürenin beş günden az olamayacağı hüküm altına
alınmıştır. Bu düzenlemeyle, hükümlülerin cezaevinde belirli bir süre
kalması sağlanarak cezanın caydırıcılığı ve infazın etkinliği artırılmak
istenmektedir.
MADDE 19: 5275 sayılı Kanunun 108. maddesinde
yapılan değişiklikle, ikinci defa tekerrür hükümleri uygulanan
hükümlülere koşullu salıverilme imkânı tanınmaktadır. Süreli hapis
cezaları için koşullu salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanacaktır.
Hükümlünün salıverilmeden yararlanabilmesi, 89. maddeye göre yapılacak
iyi hâl değerlendirmesine bağlıdır. Bu değerlendirmede; hükümlünün
kurallara uyumu, yükümlülüklerini yerine getirme düzeyi, eğitim ve
iyileştirme programlarına katılımı ile sosyal davranışları dikkate
alınacaktır.
MADDE 20: 5275 sayılı Kanunun 110. maddesinde
yapılan değişiklikle, geceleyin ve hafta sonu infaz sınırı kasten
işlenen suçlarda 3 yıl, taksirli suçlarda 5 yıl olarak belirlenmiştir.
Hafta sonu infazı, cezaevinin uygun görmesi halinde hafta içi de
uygulanabilecektir. Ayrıca, konutta infazın kapsamı genişletilmiş ve
özel infaz usulüne tabi hükümlülerin denetimli serbestlikten
yararlanmasına imkân tanınmıştır. Düzenleme özellikle kadınlar ve
çocuklar lehine geliştirilmiştir.
MADDE 21: 5275 sayılı Kanunun
geçici 10. maddesinin sekizinci fıkrasında yapılan değişiklikle, ikinci
defa tekerrür hükümleri uygulanan hükümlülere koşullu salıverilme imkânı
tanıyan 108. madde değişikliğine uyum sağlanmaktadır.
MADDE 22:
5275 sayılı Kanuna eklenen geçici maddeyle, 105/A maddesinde yapılan
değişikliğin, yani denetimli serbestlikten yararlanmak için cezaevinde
en az onda bir süre kalma şartının, bu maddenin yürürlüğe girmesinden
önce işlenen suçlara uygulanmayacağı düzenlenmektedir.
MADDE 23:
5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu
Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanununun
2. maddesinde yapılan değişiklikle, Anayasa Mahkemesi kararı
doğrultusunda “içeriğin çıkarılması” tanımı güncellenmiş ve artık
içeriklerin internet ortamından çıkarılması şeklinde tanımlanması
öngörülmüştür.
Ayrıca, “uyarı yöntemi” tanımı netleştirilerek,
ihlalin ilk bakışta anlaşıldığı durumlarda BTK veya ilgili kişilerce
doğrudan içerik veya yer sağlayıcıya bildirim yapılabileceği
düzenlenmiştir.
MADDE 24: 5651 sayılı Kanunun 8. maddesinde
yapılan değişiklikle, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda
“içeriğin çıkarılması” kavramı yeniden tanımlanarak, içeriklerin
internet ortamından çıkarılması şeklinde düzenlenmiştir. Ayrıca, iptal
kararındaki ilgili gerekçeler dikkate alınarak maddenin dördüncü,
dokuzuncu ve on birinci fıkralarında da değişiklik yapılmaktadır.
