Türkiye’de cari işlemler dengesi eylül ayında üst üste 11’inci aydır açık pozisyonda kaldı. Aylık olarak 2,97 milyar dolar olarak açıklanan cari açık, piyasa medyan beklentisinin biraz üzerinde, bizim beklentimizin biraz altında gerçekleşti. Cari işlemler dengesi geçen yılın aynı ayında 4,1 milyar dolar fazla vermişti. Ağustos ayı cari açık seviyesi ise revize edilen değerlere göre 2,74 milyar dola olarak gerçekleşmişti. 12 aylık toplam cari açık, Ağustos ayında revize edilen 33.5 milyar dolardan Eylül ayında 39.2 milyar dolara yükseldi. 9 aylık cari açık 38 milyar dolar olurken, bir önceki yılın aynı döneminde (Ocak – Eylül 2021) 6,07 milyar dolar açık gerçekleşmişti. Eylül’de enerji hariç cari hesabın 4,2 milyar dolar (Eylül 2021: +6,4 milyar dolar), altın ve enerji hariç cari hesabın ise 6,8 milyar dolar fazla verdiğini görüyoruz. (Eylül 2021: +6.6 milyar dolar).
Cari açıktaki genişlemede, önceki aylara benzer şekilde dış ticaret açığındaki artışın etkisi görülmektedir. Dış ticaret açığı ise bir önceki yıla göre 6,9 milyar dolar artarak 8,1 milyar dolar açık verdi. Hizmet dengesi tarafında ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,3 milyar dolar artarak 6 milyar dolar fazla verildiği görülmektedir. Bu dönemde turizm gelirleri ise nette 4,6 milyar dolarlık giriş kaydetmiştir.
Finansman tarafında doğrudan yatırım kaynaklı net girişler Eylül ayında 488 milyon dolar olarak gerçekleşirken, portföy tarafında 3,37 milyar dolar net çıkış olduğu görülmektedir. Hisse senetlerinde net satış 522 milyon dolar olurken, borçlanma araçlarında ise 115 milyon dolarlık net satış yapılmıştır. Net hatalar ve noksan Eylül ayında 2,61 milyar dolar giriş kaydederken, 9 aylık net hata ve noksan girişleri geçen yılki 10.7 milyar dolardan 24.9 milyar dolara yükseldi. Merkez bankası rezervlerindeki net düşüş 1,66 milyar dolar olarak gerçekleşti. Rezervler Ağustos 2022’de 10,79 milyar dolar artarken, 9 aylık dönemde ise 1,2 milyar dolarlık rezerv artışı gerçekleşmiştir. Bütün bu bileşenlerin toplamı olarak, Ağustos ayında nette 9,9 milyar dolarlık giriş kaydeden finans hesabının Eylül’de 1,3 milyar dolarlık çıkışa işaret ettiğini gözlemliyoruz. Bu yılın 9 aylık döneminde net finans hesabı girişi ise 14,3 milyar dolar olmuştur.
Türkiye’nin C/A hesabı, milyon ABD doları, 12 aylık… Kaynak: TCMB, Tera Yatırım
Ödemeler dengesinde; Geriye dönük verilerde özellikle turizm gelirleri ve gelir dengesi kapsamında yapılan revizyonların çok ciddi etkisini gözlemliyoruz. Bu kapsamda, 12 ay için hesaplanan cari açık verileri revizyon öncesi 45 milyar dolar bandına yaklaşabilirken, revizyon etkisiyle 39,2 milyar dolar seviyesinde kaldı. Turizm gelirleri tarafında ise özellikle 2012 yılından itibaren yapılan revizyonlarda pozitif düzeltme yapıldı. Elbette bu hesaplama değişikliği geleceğe yönelik tahminleri de etkileyecek. Yıl genelinde 49 milyar dolar cari açık bekliyoruz.
Kaynak: Tera Yatırım-Enver Erkan
